Քաղաքական 18:38 10/12/2015

Մ.Գրիգորյան. «Սումգայիթյան ողբերգությունը ականատեսների վկայություններով» գրքաշարի 2-րդ հատորը հզոր հարված է ադրբեջանական քարոզչությանը

Երևանում լույս է տեսել «Սումգայիթյան ողբերգությունը ականատեսների վկայություններով» գրքաշարի երկրորդ մասը: «Panorama.am»-ի հետ զրույցում գրքաշարի գլխավոր խմբագիր, «Սովորական ցեղասպանություն» ծրագրի ղեկավար Մարինա Գրիգորյանը նշեց, որ հրատարակության մեջ տեղ են գտել այն վկայությունները, որոնք արվել են անմիջապես ջարդերից հետո`1988թ-ի գարնանն ու ամռանը, և տարբեր պատճառներով ընդգրկված չեն եղել առաջին գրքում: Գրքում տեղ են գտել նաև նախկին սումգայիթցիների հիշողություններ, որոնք այժմ բնակվում են ՀՀ-ում և ԼՂՀ-ում, ինչպես նաև մինչ այժմ լայն լսարանին անհայտ փաստաթղթեր և լուսանկարներ կան:

«Հավաքածուն պատրաստ էր տպագրության համար դեռևս մեկ տարի առաջ, սակայն անընդհատ նոր նյութեր, այդ թվում`լուսանկարներ էին հայտնվում, որոնք վերջին հաշվով ընդգրկվեցին գրքում` ավելի հարստացնելով այն: Այդպես առաջին անգամ հրապարակվել են սպանվածների լուսանկարներ, որոնց ինքնությունը մինչև այսօր պարզված չէ: Բացի դա մենք գրքում ընդգրկել ենք սումգայիթյան իրադարձությունների վերաբերյալ կազմված քրեական գործերի նյութերում առկա ականատեսների վկայություններ, որոնք քննվում էին Հայկական ԽՍՀ-ի դատախազության կողմից և այժմ հրապարակված են Հայաստանի Հանրապետության Գլխավոր դատախազության կայքում: Այդ ցուցմունքները կարևոր են նրանով, որ տրվել են տաք հետքերով`Հայաստան փախչելուց անմիջապես հետո: Գրքում տեղ են գտել նաև մի քանի մամուլի հրապարակումներ, այդ թվում`Արմեն Հովհաննիսյանի հայտնի «Ջրբաժան» հոդվածը, որը 1988թ-ի նոյեմբերին սովետական ընթերցողների համար բացեց սումգայիթյան իրադարձությունների վարագույրը»,-պատմեց Մ.Գրիգորյանը:

Միևնույն ժամանակ Մ.Գրիգորյանը առանձնահատուկ կերպով ընդգծեց հայտնի ռուս լրագրող, իրավապաշտպան և հասարակական գործիչ Լիդիա Գրաֆովայի` «Առանց զղջալու. Սպանելու ազատությունը հռչակվել է 3 տարի առաջ Սումգայիթում» հոդվածը, որը հրապարակվել է 1991թ-ին «Դեմոկրատական Ռուսաստան» թերթում:

«Լիդիա Իվանովնան առաջիններից մեկն էր, ով Սումգայիթում կատարվածը կոչեց հայ ժողովրդի ցեղասպանություն: Ահա մեջբերում նրա հոդվածից. «Արդարադատությունը չնկատեց ընդամենը ամենագլխավորը. Սումգայիթյան կոտորածը ոչ թե գազազած խուլիգանական էլեմենտների տարերք էր, այլ մանրամասնորեն պլանավորված հայ ժողովրդի ցեղասպանություն»,-նշեց Մարինա Գրիգորյանը:

Հեղինակի խոսքով, դեռևս 1989թ-ին, երբ կիսաընդհատակյա պայմաններում լույս տեսավ հետագայում 9 լեզուներով թարգմանված «Սումգայիթյան ողբերգությունը ականատեսների վկայություններով» գրքաշարի առաջին հատորը, նրա կազմող Սամվել Շահմուրադյանը պլանավորում էր հրատարակել ևս 2 հատոր, ինչը, սակայն, հնարավոր չեղավ նրա ողբերգական մահի պատճառով:

«Սովորական ցեղասպանություն» ծրագրի շրջանակներում, որն իրականացվում է ՀՀ նախագահի աշխատակազմի Հանրային կապերի և տեղեկատվության կենտրոնի կողմից, այս աննախադեպ գրքաշարի առաջին հատորը 2013թ-ին վերահրատարակվեց և լրացվեց լուսանկարներով և նոր փաստաթղթերով: Եվ այժմ արդեն հրատարակվել է երկրորդ հատորը, որտեղ ներառված են ոչ միայն արխիվային, այլև կենտրոնի աշխատակիցների կողմից վերջին տարիներին հայտնաբերված նյութեր, որոնցից շատերը հրապարակվում են առաջին անգամ:

 Մարինա Գրիգորյանի խոսքով՝ նախագծի հեղինակները պլանավորում են հրատարակել երրորդ գիրքը, որտեղ կներառվեն հիմնականում ադրբեջանցի ականատեսների վկայությունները։

«Դա կլինի յուրօրինակ ընտրանի, որտեղ մենք կներառենք ականատես ադրբեջանցիների և այլ ազգի ներկայացուցիչների ցուցմունքները, որոնք վերջիններս տվել են դատարանում  «Սումգայիթ» գործի շրջանակներում։ Կներառվեն բոլոր  նրանց վկայությունները, ովքեր ժամանակին ցնցվել են տեղի ունեցածով և իրենց պարտքն են համարել հանուն արդարադատության ազնվորեն պատմել սումգայիթյան մղձավանջի մասին։
Գրքում տեղ կգտնեն բոլոր այն նյութերը որոնք մեր տրամադրության տակ են։ Ինչպես գիտեք գործին վերաբերող հիմնական արխիվները գտնվում են Ադրբեջանում, և  անգամ 28 տարի անց Բաքվում խուճապահար վախենում են ճշմարտության ամբողջական բացահայտումից՝ պետական մակարդակով անելով ամենինչ, որպեսզի թաքցվի ճշմարտությունը՝ քողարկելով այն զանգվածային կեղծարարությամբ և ստով»,- նշեց  Մ. Գրիգորյանը։

Նա ընգծեց, որ այս համատեքստում երկրորդ գրքի հրատարակումը և հետագայում երրորդ գրքի լույս ընծայումը՝ դրանց անգլերեն թարգմանություններով հզոր հարված կլինի ադրբեջանական քարոզչամեքենային։

«Մենք պատրաստվում են գալիք տարվա սկզբին լույս ընծայել «Բաքվի ողբերգությունը ականատեսների վկայություններով» գիրքը, որտեղ զետեղված կլինեն 1988-90թթ-ին Ադրբեջանի մայրաքաղաքում տեղի ունեած դեպքերի վերաբերյալ Բաքվի հայերի պատմությունները։ Աշխատանք է տարվում նաև «Օղակ» գործողությանը նվիրված վավերագրական ֆիլմի երկրորդ մասի նկարահանման ուղղությամբ»,- եզրափակեց Մարինա Գրիգորյանը։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

23:04
Մինչև Հայաստանի իշխանությունը հանցավոր լռում է, պաշտոնական Բաքուն ագրեսորի նոր իմիջ է կերտում Հայաստանի համար. Տիգրան Աբրահամյան
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղար Տիգրան Աբրահամյանը գրում է. «Ադրբեջանում սեփական ստվերի ու անցյալի բարդույթների...
Աղբյուր` Panorama.am
22:44
Ռուսաստանն իրեն իրավունք է վերապահում զենք օգտագործել այն պետությունների դեմ, որոնք թույլ են տալիս իրենց զենքն օգտագործել իր դեմ. Պուտին
Այսօր հրապարակված տեսաուղերձում ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հայտարարեց նորագույն միջին հեռահարության «Օրեշնիկ» հրթիռի հաջող...
Աղբյուր` Panorama.am
22:19
Անկախության հռչակագիրն անփոփոխ է, չունի դադարեցման իրավաբանական հնարավորություն. «Գերագույն խորհուրդ»
ՀՀ «Գերագույն խորհուրդ» պատգամավորական ակումբը հայտարարություն է տարածել, որում անընդունելի է համարել Նիկոլ Փաշինյանի...
Աղբյուր` Panorama.am
21:59
Հայաստանի ամերիկյան համալսարանում քննարկեցինք Հայաստանի անվտանգության մարտահրավերները. Արման Թաթոյան
ՀՀ նախկին ՄԻՊ Արման Թաթոյանը գրել է «Հայաստանի ամերիկյան համալսարանում տեղի ունեցավ «Wine & Talk»  միջոցառումը,...
Աղբյուր` Panorama.am
21:50
Պարզվել է «BMW»-ի և շոգեքարշի բախուման հետևանքով մահացած վարորդի ինքնությունը
 Նոյեմբերի 21-ին, ՀՀ քննչական կոմիտեի Արմավիրի մարզային քննչական վարչությունում նախաձեռնված քրեական վարույթի շրջանակում պարզվել է Արտաշար...
Աղբյուր` Panorama.am
21:36
Վլադիմիր Պուտինը ուղերձ է հղել, ասելով, թե ուկրաինական հակամարտությունն ձեռք է բերել գլոբալ բնույթի տարրեր
Վլադիմիր Պուտինը հայտարարություն է արել հատուկ գործողության գոտում տեղի ունեցող իրադարձությունների մասին։ Ուղերձը հրապարակել է «ՌԻԱ...
Աղբյուր` Panorama.am
21:16
Քննիչները առգրավել են Հովիկ Աղազարյանի հեռախոսը
Նախաձեռնվել է քրեական վարույթ` Քրեական օրենսգրքի 486 հոդվածի առաջին մասով (երկու դրվագ). արդարադատության իրականացմանը կամ գործի քննությանը...
Աղբյուր` Panorama.am
20:52
Աշխարհի ամենաբարձրահասակ կինը թրքուհի է, իսկ ամենացածրահասակը՝ հնդկուհի
Գինեսի ռեկորդի միջազգային օվա կապակցությամբ միմյանց են հանդիպել աշխարհի ամենաբարձրահասակ և ամենացածրահասակ կանայք։ Այս մասին գրում է...
Աղբյուր` Panorama.am
20:40
Արարատ Միրզոյանը հեռախոսազրույց է ունեցել Իրանի ԱԳ նախարարի հետ
ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը հեռախոսազրույց է ունեցել իրանցի գործընկեր Աբաս Արաքչիի հետ: X-ի իր էջում Միրզոյանը գրել է, որ անդրադարձ է...
Աղբյուր` Panorama.am
20:26
Իվանիշվիլին վարչապետի թեկնածու է ներկայացրել Իրակլի Կոբախիձեին
«Վրացական երազանք»-ի պատվավոր նախագահ Բիձինա Իվանիշվիլին վարչապետի պաշտոնում կրկին ներկայացրել է գործող վարչապետ Իրակլի Կոբախիձեի...
Աղբյուր` Panorama.am
20:12
Մատվիենկոն վերընտրվել է ԱՊՀ Միջխորհրդարանական վեհաժողովի խորհրդի նախագահ
ԱՊՀ երկրների Միջխորհրդարանական վեհաժողովի (ՄԽՎ) խորհրդի անդամները կրկին խորհրդի նախագահ են ընտրել Դաշնության խորհրդի խոսնակ Վալենտինա...
Աղբյուր` Panorama.am
19:59
Իսրայելը մեկ օրվա ընթացքում հարվածների չորրորդ ալիքն է սկսել Բեյրութի ուղղությամբ
Իսրայելի ռազմաօդային ուժերի ինքնաթիռները հինգշաբթի օրը սկսել են հարվածների չորրորդ ալիքը Բեյրութի հարավային արվարձաններին։ Այս մասին հայտնում է...
Աղբյուր` Panorama.am
19:44
Խաղաղությունը մոտ է, քան երբևէ, ՀՀ-ին և Ադրբեջանին կոչ ենք անում բաց չթողնել հնարավորությունը. Ֆիդան
Խաղաղությունը Հարավային Կովկասում մոտ է, քան երբևէ։ Ադրբեջանին և Հայաստանին կոչ ենք անում բաց չթողնել այս պատմական հնարավորությունը։ Այս մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
19:32
Զինծառայող Հրայր Ալիխանյանը հաղթեց Սաուդյան Արաբիայի Թագավորության մասնակցին
ՀՀ ԶՈՒ հավաքականի անդամ, ժամկետային զինծառայող Հրայր Ալիխանյանը (74 կգ) հաղթեց Սաուդյան Արաբիայի Թագավորության մասնակցին 12։2 հաշվով և նվաճեց...
Աղբյուր` Panorama.am
19:19
Պղծվում և ոչնչացվում է մեր հազարամյա մշակույթը․ Վրթանես եպիսկոպոս Աբրահամյան
Հռոմի Սուրբ Թովմա Ակվինացու անվան քահանայապետական համալսարանում նոյեմբերի 18-19-ը տեղի է ունեցել միջազգային համաժողով՝ նվիրված Արցախի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:06
Միրզոյանն ընդունել է Գերմանիայի Բունդեսթագի ԵՄ հարցերի հանձնաժողովի նախագահին
Արարատ Միրզոյանն ընդունել է Գերմանիայի Բունդեսթագի ԵՄ հարցերի հանձնաժողովի նախագահ Անտոն Հոֆրայթերին: Այս մասին հայտնում են ՀՀ ԱԳՆ-ից։...
Աղբյուր` Panorama.am
18:52
Վթարային ջրանջատում Արարատի մարզում նոյեմբերի 22/23-ին
«Վեոլիա Ջուր» ընկերությունը տեղեկացնում է իր հաճախորդներին և սպառողներին, որ վթարի վերացման աշխատանքներով պայմանավորված, ս.թ. ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:39
Թուրք-ադրբեջանական տարաձայնություններն էներգետիկ ոլորտում
«Գեղարդ» գիտավերլուծական հիմնադրամը այս անգամ անդրադարձել է Թուրք-ադրբեջանական տարաձայնություններին էներգետիկ ոլորտում: Հոդվածում,...
Աղբյուր` Panorama.am
18:24
Ժամկետային զինծառայող Սամվել Գրիգորյանը 9։1 հաշվով հաղթեց Ղազախստանի մասնակցին
 ՀՀ ԶՈՒ հավաքականի անդամ, ժամկետային զինծառայող Սամվել Գրիգորյանը (82 կգ) 9։1 հաշվով հաղթեց Ղազախստանի Հանրապետության մասնակցին և...
Աղբյուր` Panorama.am
18:12
Թուրքիան Սոմալիում կհիմնի տիեզերական ռազմաբազա
Թուրքիան շարունակում է հարաբերությունները խորացնել ու զարգացնել աֆրիկյան երկրների հետ։ Ավելի վաղ հայտնի էր դարձել, որ Թուրքիան Սոմալիի հետ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Վթարային ջրանջատում Արարատի մարզում
«Վեոլիա Ջուր» ընկերությունը տեղեկացնում է իր հաճախորդներին և սպառողներին, որ վթարի վերացման աշխատանքներով պայմանավորված, ս.թ....
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
ԱՀԿ. Աղմուկը՝ մարդու առողջության համար թաքնված սպառնալիք
Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) հետազոտողները պարզել են, որ 85 դԲ (դեցիբել) բարձր ֆոնային աղմուկը կարող է հրահրել...
Աղբյուր` Panorama.am
17:50
Ըմբշամարտի զինվորականների ԱԱ. Տիգրան Մինասյանը՝ արծաթե մեդալակիր, Շանթ Խաչատրյանը՝ բրոնզե
55 կգ քաշային կարգում ՀՀ ԶՈՒ հավաքականի անդամ, ժամկետային զինծառայող Տիգրան Մինասյանը նվաճեց Երևանում անցկացվող Ըմբշամարտի զինվորականների...
Աղբյուր` Panorama.am
17:43
ՔԿ. Խափանման միջոց կալանքի միջնորդությունների ներկայացման դեպքերը նվազել են
Քննչական կոմիտեն ուսումնասիրել է 2024թ․ առաջին ինը ամիսների ընթացքում իր ստորաբաժանումներում քննվող քրեական վարույթներով խափանման միջոցների...
Աղբյուր` Panorama.am
17:35
Իլոն Մասկի Tesla էլեկտրամոբիլները ԱՄՆ-ում ճանաչվել են ամենավտանգավորները
ԱՄՆ-ի Ճանապարհների երթևեկության անվտանգության ազգային վարչությունը (NHTSA) վերլուծել է վթարների վիճակագրությունը և եզրակացրել, որ երկրում...
Աղբյուր` Panorama.am
17:24
ՖԱՖ. Այս խայտառակ վիճակի պատասխանատուն ՀՖՖ այսօրվա ղեկավարությունն է
««Վեստ Արմենիա» ակումբի ֆուտբոլիստներն դուրս չեկան «Փյունիկի» դեմ։ Սա կլինի «Վեստ Արմենիայի» 2-րդ տեխնիկական պարտությունը, ևս մեկի դեպքում ակումբը ավտոմատ կհեռացվի առաջնությունից»
Աղբյուր` Panorama.am
17:20
Գավառում վտանգավոր պանիր է արտադրվել
Սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմինը կասեցրել է անհատ ձեռնարկատեր Արման Սենոքյանին պատկանող կաթնամթերքի արտադրամասի գործունեությունը...
Աղբյուր` Panorama.am
17:11
Կոսմետոլոգ. Մաշկի ծերացման հիմնական պատճառները
Մաշկի ծերացման երկու տեսակ կա՝ բնական և վաղաժամ: «Որպես կանոն, տարիքային փոփոխությունները տեղի են ունենում աստիճանաբար և ամենից հաճախ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:09
44-օրյա պատերազմի մասնակիցը Դալմայի այգիների ջրատարի մոտ թողել է մեծ քանակությամբ զենք-զինամթերք
Բնակչության մոտ ապօրինի պահվող զենք-զինամթերքի հայտնաբերման և առգրավման թեման ոստիկանության համար մնում է արդիական: Օպերատիվ աշխատանքին զուգահեռ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:00
Մեդվեդևը հայտնել է Ուկրաինայի դեմ ռազմական գործողությունների մասնակիցներին վճարելու խնդիրների մասին
ՌԴ Անվտանգության խորհրդի փոխնախագահ Դմիտրի Մեդվեդևը հայտարարել է Ուկրաինայում հատուկ ռազմական գործողության (ՀՌԳ) մասնակիցներին վճարումների հետ...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Խայտառակություն Թումանյան փողոցում. Չախոյան
16:15 21/11/2024

Խայտառակություն Թումանյան փողոցում. Չախոյան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}