Քաղաքական 18:38 10/12/2015

Մ.Գրիգորյան. «Սումգայիթյան ողբերգությունը ականատեսների վկայություններով» գրքաշարի 2-րդ հատորը հզոր հարված է ադրբեջանական քարոզչությանը

Երևանում լույս է տեսել «Սումգայիթյան ողբերգությունը ականատեսների վկայություններով» գրքաշարի երկրորդ մասը: «Panorama.am»-ի հետ զրույցում գրքաշարի գլխավոր խմբագիր, «Սովորական ցեղասպանություն» ծրագրի ղեկավար Մարինա Գրիգորյանը նշեց, որ հրատարակության մեջ տեղ են գտել այն վկայությունները, որոնք արվել են անմիջապես ջարդերից հետո`1988թ-ի գարնանն ու ամռանը, և տարբեր պատճառներով ընդգրկված չեն եղել առաջին գրքում: Գրքում տեղ են գտել նաև նախկին սումգայիթցիների հիշողություններ, որոնք այժմ բնակվում են ՀՀ-ում և ԼՂՀ-ում, ինչպես նաև մինչ այժմ լայն լսարանին անհայտ փաստաթղթեր և լուսանկարներ կան:

«Հավաքածուն պատրաստ էր տպագրության համար դեռևս մեկ տարի առաջ, սակայն անընդհատ նոր նյութեր, այդ թվում`լուսանկարներ էին հայտնվում, որոնք վերջին հաշվով ընդգրկվեցին գրքում` ավելի հարստացնելով այն: Այդպես առաջին անգամ հրապարակվել են սպանվածների լուսանկարներ, որոնց ինքնությունը մինչև այսօր պարզված չէ: Բացի դա մենք գրքում ընդգրկել ենք սումգայիթյան իրադարձությունների վերաբերյալ կազմված քրեական գործերի նյութերում առկա ականատեսների վկայություններ, որոնք քննվում էին Հայկական ԽՍՀ-ի դատախազության կողմից և այժմ հրապարակված են Հայաստանի Հանրապետության Գլխավոր դատախազության կայքում: Այդ ցուցմունքները կարևոր են նրանով, որ տրվել են տաք հետքերով`Հայաստան փախչելուց անմիջապես հետո: Գրքում տեղ են գտել նաև մի քանի մամուլի հրապարակումներ, այդ թվում`Արմեն Հովհաննիսյանի հայտնի «Ջրբաժան» հոդվածը, որը 1988թ-ի նոյեմբերին սովետական ընթերցողների համար բացեց սումգայիթյան իրադարձությունների վարագույրը»,-պատմեց Մ.Գրիգորյանը:

Միևնույն ժամանակ Մ.Գրիգորյանը առանձնահատուկ կերպով ընդգծեց հայտնի ռուս լրագրող, իրավապաշտպան և հասարակական գործիչ Լիդիա Գրաֆովայի` «Առանց զղջալու. Սպանելու ազատությունը հռչակվել է 3 տարի առաջ Սումգայիթում» հոդվածը, որը հրապարակվել է 1991թ-ին «Դեմոկրատական Ռուսաստան» թերթում:

«Լիդիա Իվանովնան առաջիններից մեկն էր, ով Սումգայիթում կատարվածը կոչեց հայ ժողովրդի ցեղասպանություն: Ահա մեջբերում նրա հոդվածից. «Արդարադատությունը չնկատեց ընդամենը ամենագլխավորը. Սումգայիթյան կոտորածը ոչ թե գազազած խուլիգանական էլեմենտների տարերք էր, այլ մանրամասնորեն պլանավորված հայ ժողովրդի ցեղասպանություն»,-նշեց Մարինա Գրիգորյանը:

Հեղինակի խոսքով, դեռևս 1989թ-ին, երբ կիսաընդհատակյա պայմաններում լույս տեսավ հետագայում 9 լեզուներով թարգմանված «Սումգայիթյան ողբերգությունը ականատեսների վկայություններով» գրքաշարի առաջին հատորը, նրա կազմող Սամվել Շահմուրադյանը պլանավորում էր հրատարակել ևս 2 հատոր, ինչը, սակայն, հնարավոր չեղավ նրա ողբերգական մահի պատճառով:

«Սովորական ցեղասպանություն» ծրագրի շրջանակներում, որն իրականացվում է ՀՀ նախագահի աշխատակազմի Հանրային կապերի և տեղեկատվության կենտրոնի կողմից, այս աննախադեպ գրքաշարի առաջին հատորը 2013թ-ին վերահրատարակվեց և լրացվեց լուսանկարներով և նոր փաստաթղթերով: Եվ այժմ արդեն հրատարակվել է երկրորդ հատորը, որտեղ ներառված են ոչ միայն արխիվային, այլև կենտրոնի աշխատակիցների կողմից վերջին տարիներին հայտնաբերված նյութեր, որոնցից շատերը հրապարակվում են առաջին անգամ:

 Մարինա Գրիգորյանի խոսքով՝ նախագծի հեղինակները պլանավորում են հրատարակել երրորդ գիրքը, որտեղ կներառվեն հիմնականում ադրբեջանցի ականատեսների վկայությունները։

«Դա կլինի յուրօրինակ ընտրանի, որտեղ մենք կներառենք ականատես ադրբեջանցիների և այլ ազգի ներկայացուցիչների ցուցմունքները, որոնք վերջիններս տվել են դատարանում  «Սումգայիթ» գործի շրջանակներում։ Կներառվեն բոլոր  նրանց վկայությունները, ովքեր ժամանակին ցնցվել են տեղի ունեցածով և իրենց պարտքն են համարել հանուն արդարադատության ազնվորեն պատմել սումգայիթյան մղձավանջի մասին։
Գրքում տեղ կգտնեն բոլոր այն նյութերը որոնք մեր տրամադրության տակ են։ Ինչպես գիտեք գործին վերաբերող հիմնական արխիվները գտնվում են Ադրբեջանում, և  անգամ 28 տարի անց Բաքվում խուճապահար վախենում են ճշմարտության ամբողջական բացահայտումից՝ պետական մակարդակով անելով ամենինչ, որպեսզի թաքցվի ճշմարտությունը՝ քողարկելով այն զանգվածային կեղծարարությամբ և ստով»,- նշեց  Մ. Գրիգորյանը։

Նա ընգծեց, որ այս համատեքստում երկրորդ գրքի հրատարակումը և հետագայում երրորդ գրքի լույս ընծայումը՝ դրանց անգլերեն թարգմանություններով հզոր հարված կլինի ադրբեջանական քարոզչամեքենային։

«Մենք պատրաստվում են գալիք տարվա սկզբին լույս ընծայել «Բաքվի ողբերգությունը ականատեսների վկայություններով» գիրքը, որտեղ զետեղված կլինեն 1988-90թթ-ին Ադրբեջանի մայրաքաղաքում տեղի ունեած դեպքերի վերաբերյալ Բաքվի հայերի պատմությունները։ Աշխատանք է տարվում նաև «Օղակ» գործողությանը նվիրված վավերագրական ֆիլմի երկրորդ մասի նկարահանման ուղղությամբ»,- եզրափակեց Մարինա Գրիգորյանը։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

09:10
Telegram-ում խարդախության նոր տեսակ է տարածվում
Telegram-ում խարդախության նոր տեսակ է տարածվում. հաքերները սկսել են օգտատերերին ուղարկել ֆիշինգային հղում, որը ներկայացվում է որպես նվեր՝...
Աղբյուր` Panorama.am
09:01
Նոյեմբերի 22-ին փոխանակման կետերում դոլարի փոխարժեքն աճել է, ռուբլու և եվրոյինը՝ նվազել
ՀՀ բանկերում այսօր՝ նոյեմբերի 22-ին ժամը 09:00-ի դրությամբ, ԱՄՆ դոլարի առքի միջին փոխարժեքը կազմում  է 387.22դրամ՝ նախորդ օրվա վերջի...
Աղբյուր` Panorama.am
08:57
«Հրապարակ». Ոստիկանության զորքերի հրամանատարը պետությունից բնակարանային վարձի փոխհատուցում է ստացել` չունենալով դրա իրավունքը
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Երեկ գրել էինք, որ ոստիկանության զորքերի հրամանատար, գեներալ Հայկ Բաբայանը, որը երազում է...
Աղբյուր` Panorama.am
08:56
«Ժողովուրդ». ՔՊ կուսակցությանը նվիրատվություն կատարած ընկերությունը տուգանվում է նվիրած գումարի չափով
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ժողովուրդ» օրաթերթը պաշտոնական աղբյուրներից տեղեկացավ, որ ՀՀ կոռուպցիայի...
Աղբյուր` Panorama.am
08:55
«Ժողովուրդ». Աղազարյանը վատ դրության մեջ է դրել ՔՊ-ին. համարձակ հերոս է խաղում
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Հովիկ Աղազարյանը անհարմար դրության մեջ է դրել Նիկոլ Փաշինյանին ու ՔՊ վերնախավին, իսկական...
Աղբյուր` Panorama.am
08:50
«Հրապարակ». Արմավիրի մարզպետի թափուր պաշտոնում դիտարկվում է մարզպետի տեղակալ Արգիշտի Մեխակյանի թեկնածությունը
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Դավիթ Խուդաթյանի՝ ՏԿԵ նախարար նշանակվելուց հետո Արմավիրի մարզպետի թափուր պաշտոնում դիտարկվում է...
Աղբյուր` Panorama.am
08:50
Նիկոլի մեղավոր անմեղները
Մեռավ Փաշինյան Նիկոլը շնորհակալություն հայտնելով իր «գործընկերներից»։ Թե բա՝ «իրենց կատարած աշխատանքի համար»։ Այդքան...
Աղբյուր` Panorama.am
08:49
«Ժողովուրդ». Սիմիդյանի նախարարությունը չի կարողացել ապահովել Սևանա լճի հետ կապված աշխատանքների կազմակերպումը
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Վերջին օրերի պարտադրված հրաժարականներից մեկը՝ ՏԿԵՆ Գնել Սանոսյանի հեռացումը, պայմանավորված էր...
Աղբյուր` Panorama.am
08:47
«Հրապարակ». Ժամկետ խախտած ԿԳՄՍ նախարարը պատասխանատվություն կրելո՞ւ է
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Սեպտեմբերի 5-ին կառավարությունն ընդունեց որոշում, ըստ որի՝ Հայաստանի ազգային ագրարային...
Աղբյուր` Panorama.am
08:44
Այսօրվա հոսանքազրկումների մասին
«Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» փակ բաժնետիրական ընկերությունը տեղեկացնում է, որ նոյեմբերի 22-ին պլանային նորոգման աշխատանքներ...
Աղբյուր` Panorama.am
08:42
«Ժողովուրդ». Ինչ ունեցվածք և դրամական միջոցներ ունի Քննչական կոմիտեի ղեկավարի հավանական թեկնածուն
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «ArmLur.am-ը գրել էր, որ համաձայն իր աղբյուրներից ստացված տեղեկության՝ քաղաքական իշխանությունը...
Աղբյուր` Panorama.am
08:41
«Հրապարակ». Ով կփոխարինի Նարեկ Զեյնալյանին ԱԺ մշտական հանձնաժողովի նախագահի պաշտոնում
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Նարեկ Զեյնալյանի՝ մանդատից հրաժարվելուց հետո թափուր է մնալու նաև նրա զբաղեցրած ԱԺ...
Աղբյուր` Panorama.am
23:04
Մինչև Հայաստանի իշխանությունը հանցավոր լռում է, պաշտոնական Բաքուն ագրեսորի նոր իմիջ է կերտում Հայաստանի համար. Տիգրան Աբրահամյան
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղար Տիգրան Աբրահամյանը գրում է. «Ադրբեջանում սեփական ստվերի ու անցյալի բարդույթների...
Աղբյուր` Panorama.am
22:44
Ռուսաստանն իրեն իրավունք է վերապահում զենք օգտագործել այն պետությունների դեմ, որոնք թույլ են տալիս իրենց զենքն օգտագործել իր դեմ. Պուտին
Այսօր հրապարակված տեսաուղերձում ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հայտարարեց նորագույն միջին հեռահարության «Օրեշնիկ» հրթիռի հաջող...
Աղբյուր` Panorama.am
22:19
Անկախության հռչակագիրն անփոփոխ է, չունի դադարեցման իրավաբանական հնարավորություն. «Գերագույն խորհուրդ»
ՀՀ «Գերագույն խորհուրդ» պատգամավորական ակումբը հայտարարություն է տարածել, որում անընդունելի է համարել Նիկոլ Փաշինյանի...
Աղբյուր` Panorama.am
21:59
Հայաստանի ամերիկյան համալսարանում քննարկեցինք Հայաստանի անվտանգության մարտահրավերները. Արման Թաթոյան
ՀՀ նախկին ՄԻՊ Արման Թաթոյանը գրել է «Հայաստանի ամերիկյան համալսարանում տեղի ունեցավ «Wine & Talk»  միջոցառումը,...
Աղբյուր` Panorama.am
21:50
Պարզվել է «BMW»-ի և շոգեքարշի բախման հետևանքով մահացած վարորդի ինքնությունը
 Նոյեմբերի 21-ին, ՀՀ քննչական կոմիտեի Արմավիրի մարզային քննչական վարչությունում նախաձեռնված քրեական վարույթի շրջանակում պարզվել է Արտաշար...
Աղբյուր` Panorama.am
21:36
Վլադիմիր Պուտինը ուղերձ է հղել, ասելով, թե ուկրաինական հակամարտությունն ձեռք է բերել գլոբալ բնույթի տարրեր
Վլադիմիր Պուտինը հայտարարություն է արել հատուկ գործողության գոտում տեղի ունեցող իրադարձությունների մասին։ Ուղերձը հրապարակել է «ՌԻԱ...
Աղբյուր` Panorama.am
21:16
Քննիչները առգրավել են Հովիկ Աղազարյանի հեռախոսը
Նախաձեռնվել է քրեական վարույթ` Քրեական օրենսգրքի 486 հոդվածի առաջին մասով (երկու դրվագ). արդարադատության իրականացմանը կամ գործի քննությանը...
Աղբյուր` Panorama.am
20:52
Աշխարհի ամենաբարձրահասակ կինը թրքուհի է, իսկ ամենացածրահասակը՝ հնդկուհի
Գինեսի ռեկորդի միջազգային օվա կապակցությամբ միմյանց են հանդիպել աշխարհի ամենաբարձրահասակ և ամենացածրահասակ կանայք։ Այս մասին գրում է...
Աղբյուր` Panorama.am
20:40
Արարատ Միրզոյանը հեռախոսազրույց է ունեցել Իրանի ԱԳ նախարարի հետ
ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը հեռախոսազրույց է ունեցել իրանցի գործընկեր Աբաս Արաքչիի հետ: X-ի իր էջում Միրզոյանը գրել է, որ անդրադարձ է...
Աղբյուր` Panorama.am
20:26
Իվանիշվիլին վարչապետի թեկնածու է ներկայացրել Իրակլի Կոբախիձեին
«Վրացական երազանք»-ի պատվավոր նախագահ Բիձինա Իվանիշվիլին վարչապետի պաշտոնում կրկին ներկայացրել է գործող վարչապետ Իրակլի Կոբախիձեի...
Աղբյուր` Panorama.am
20:12
Մատվիենկոն վերընտրվել է ԱՊՀ Միջխորհրդարանական վեհաժողովի խորհրդի նախագահ
ԱՊՀ երկրների Միջխորհրդարանական վեհաժողովի (ՄԽՎ) խորհրդի անդամները կրկին խորհրդի նախագահ են ընտրել Դաշնության խորհրդի խոսնակ Վալենտինա...
Աղբյուր` Panorama.am
19:59
Իսրայելը մեկ օրվա ընթացքում հարվածների չորրորդ ալիքն է սկսել Բեյրութի ուղղությամբ
Իսրայելի ռազմաօդային ուժերի ինքնաթիռները հինգշաբթի օրը սկսել են հարվածների չորրորդ ալիքը Բեյրութի հարավային արվարձաններին։ Այս մասին հայտնում է...
Աղբյուր` Panorama.am
19:44
Խաղաղությունը մոտ է, քան երբևէ, ՀՀ-ին և Ադրբեջանին կոչ ենք անում բաց չթողնել հնարավորությունը. Ֆիդան
Խաղաղությունը Հարավային Կովկասում մոտ է, քան երբևէ։ Ադրբեջանին և Հայաստանին կոչ ենք անում բաց չթողնել այս պատմական հնարավորությունը։ Այս մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
19:32
Զինծառայող Հրայր Ալիխանյանը հաղթեց Սաուդյան Արաբիայի Թագավորության մասնակցին
ՀՀ ԶՈՒ հավաքականի անդամ, ժամկետային զինծառայող Հրայր Ալիխանյանը (74 կգ) հաղթեց Սաուդյան Արաբիայի Թագավորության մասնակցին 12։2 հաշվով և նվաճեց...
Աղբյուր` Panorama.am
19:19
Պղծվում և ոչնչացվում է մեր հազարամյա մշակույթը․ Վրթանես եպիսկոպոս Աբրահամյան
Հռոմի Սուրբ Թովմա Ակվինացու անվան քահանայապետական համալսարանում նոյեմբերի 18-19-ը տեղի է ունեցել միջազգային համաժողով՝ նվիրված Արցախի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:06
Միրզոյանն ընդունել է Գերմանիայի Բունդեսթագի ԵՄ հարցերի հանձնաժողովի նախագահին
Արարատ Միրզոյանն ընդունել է Գերմանիայի Բունդեսթագի ԵՄ հարցերի հանձնաժողովի նախագահ Անտոն Հոֆրայթերին: Այս մասին հայտնում են ՀՀ ԱԳՆ-ից։...
Աղբյուր` Panorama.am
18:52
Վթարային ջրանջատում Արարատի մարզում նոյեմբերի 22/23-ին
«Վեոլիա Ջուր» ընկերությունը տեղեկացնում է իր հաճախորդներին և սպառողներին, որ վթարի վերացման աշխատանքներով պայմանավորված, ս.թ. ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:39
Թուրք-ադրբեջանական տարաձայնություններն էներգետիկ ոլորտում
«Գեղարդ» գիտավերլուծական հիմնադրամը այս անգամ անդրադարձել է Թուրք-ադրբեջանական տարաձայնություններին էներգետիկ ոլորտում: Հոդվածում,...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Խայտառակություն Թումանյան փողոցում. Չախոյան
16:15 21/11/2024

Խայտառակություն Թումանյան փողոցում. Չախոյան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}