Ձեր վստահելի աղբյուրը

Պարենային իրավունքի փորձագետ, սննդամթերքի անվտանգության դոկտորանտ Դավիթ Պիպոյանը Մինսկից վերադարձել է Բելառուսով հիացած, Հայաստանից՝ հիասթափված: Բելառուսի Չափագիտության ինստիտուտը դոնոր կազմակերպությունների հետ կազմակերպել էր միջոցառում՝ արտահանման շուկաների դիվերսիֆիկացման թեմայով, ծրագրում ներառված են եղել եվրոպական, եվրազեսյան, վրացական շուկաները:

Պիպոյանը միջոցառմանը մասնակցում էր որպես եվրոպական իրավունքի մասնագետ,  պետք է ներկայացներ եվրոպական շուկաների առանձնահատակությունները, սակայն մասնակից վրացի, ուկրաինացի, բելառուս փորձագետներն ու տնտեսվարողները նրանից հետաքրքրվել են նաև հայաստանյան փորձի, առանձնահատկությունների մասին՝ ցանկանալով առաջին ձեռքից ստանալ տեղեկատվություն:

«Ամենահետաքրքիրն այն է, որ Հայաստանը եվրաինտեգրացիայի ժամանակ պաշտոնապես հաստատել էր Սննդամթերքի անվտանգության ռազմավարության հայեցակարգ, ըստ որի բարեփոխումների մեծ ծրագիր էր իրականացրել, բայց փաստացի ամենավատ իրավիճակը հենց մեզ մոտ էր»,- Panorama.am-ի հետ զրույցում ասաց Դավիթ Պիպոյանը:

Փորձագետը նկատել է, որ Բելառուսում չեն կրճատվել տեսչություններն ու տեսչական գործառույթների կրկնությունները, նույն գործառույթը կարող են իրականացնել առողջապահության նախարարությունը, անասնաբուժական տեսչությունն ու մեկ այլ մարմին:

«Դա չի խանգարել տնտեսվարողներին ունենալու բարձր մակարդակ, արտադրական շատ բարձր կուլտուրա»,-ասաց նա:

Նրա խոսքով, միջոցառման ժամանակ էլ Ուկրաինայի ու Վրաստանի ներկայացուցիչները հայտարարել են, որ իրենց երկրները գնում են եվրոպական ուղղությամբ, ծրագրեր են իրականացնում եվրոպական չափորոշիչների ներդրման ուղղությամբ, սակայն Բելառուսի չափորոշիչները շատ ավելի մոտ են եվրոպական ստանդարտներին, ավելի շատ ձեռնարկություններում կան եվրոպական համակարգեր ներդրված, քան Վրաստանում ու Ուկրաինայում:

Հայաստանցի փորձագետից գործընկերներն ու տնտեսվարողները հետաքրքրվել են սննդամթերքի անվտանգության բարեփոխումների փաթեթի իրականացման ու դրա արդյունքների մասին:

«Ցավոք սրտի, այսօրվա իրականությունն այն է, որ մենք չունենք միջազգային չափորոշիչներին համապատասխան արտադրողներ, ոչ էլ ազգային երաշխավորված մեթոդներ լաբորատոր փորձաքննությունների համար, ոչ էլ ունենք միջազգային չափորոշիչներին համապատասխան որակի հավաստող կառույցներ, ինչն արդեն խոսում է, որ այդ ռազմավարությունը մեզ մոտ չի իրականացվել: Սա Հայաստանի համար խիստ բացասական է մասնավորապես միջազգային շուկաների դիվերսիֆիկացման տեսանկյունից, քանի որ շատ շուկաներ այդպես էլ փակ կմնան հայաստանցի տնտեսվարողների համար»,-ասաց Պիպոյանը:

Նրանից հետաքրքրվել են նաև ստուգումների արդյունավետության ու սպառողների շահերի պաշտպանության վիճակի մասին. «Մենք այս տարի ունեցանք բազմաթիվ թունավորումեր: Անընդհատ խոսում ենք ռիսկի վրա հիմնված ստուգումներից, բայց երբ մարդիկ տարրական հարց են տալիս, ի՞նչ ռիսկի հիման վրա հիմնված ստուգում, եթե քո հանրապետությունում բակային մորթ է իրականացվում: Ընդամենը մի քանի տարում, հարևան Վրաստանը կարողացել է սպանդային վերահսկողություն դնել և այսօր փաստացի պետական անասնաբույժը կարողանում է վերահսկողություն սահմանել, իսկ մեզ մոտ բարձիթողի վիճակ է, կենդանիները համարակալված չեն, չկա հետագծելիության համակարգ, կարող ես սառեցված ու հետ սառեցրած միսը սպառել առանց այդ մասին իմանալու»:

Եվրոպական իրավունքի հայաստանցի փորձագետին Բելառուսում զարմացրել է այն, որ վերամշակված սննդամթերքը տեսակավորված է ըստ հումքի կատեգորիայի: Մի քանի սուպերմարկետներում որպես սպառող շրջելուց հետո նա համոզվել է, որ իրեն ոչ ոք չի ցանկանում խաբել,  մանրամասն տեղեկություն են տրամադրում հումքի մասին, գներն էլ տարբեր են:

«Ինձ մասնագետներն ասացին, որ 2016 թվականից հրաժարվելու են 2-րդ կարգի կաթի արտադրությունից: Այսօր Հայաստանում շատ դժվար է գտնել 2-րդ կարգի կաթ, որովհետև չկան համապատասխան սարքավորումներ: Բելառուսում կիթը տեղի է ունենում մեծ տնտեսություններում, նրանք պահպանել են կոլխոզները, իսկ մեզ մոտ ապակենտրոնացված անասնապահություն է, պետական ցածր վերահսկողություն, կենդանիները համարակալված չեն: Արդյունքում Բելառուսն ունի խիստ զարգացած արտադրություն ու սպառողական շուկա, իսկ Հայաստանում տարեցտարի արձանագրում ենք հիվանդությունների աճ, թունավորումների դեպքերի ավելացում»,-ասաց նա:

Դավիթ Պիպոյանի կարծիքով, խնդիրների լուծումն ամենևին էլ պայմանավորված չէ ֆինանսական միջոցների սղությամբ կամ առկայությամբ:

«Այս ոլորտը շատ լուրջ մասնագիտական գիտելիքներ է պահանջում: Այս առումով Հայաստանը միջազգային հանրությանը օրինակելի փորձ չի կարող ներկայացնել, որովհետև այսօր պաշտոններ են զբաղեցնում ոչ միայն մասնագիտական կրթություն չունեցող, այլև աշխատանքային փորձ չունեցող մարդիկ: Բելառուսում նման մարդիկ նույնիսկ ներքին օղակներում չեն կարող աշխատել»,-նկատեց նա:

Պիպոյանը հաշվել է, որ Հայաստանում Սննդամթերքի անվտանգության ապահովման համար ստեղծված կառույցը մինչ օրս փոխել է հինգ պետ, որից միայն մեկն է, որ ունեցել է ոլորտին մոտ մասնագիտություն: Ի դեպ, նման խնդիրներին վերաբերող քննարկումներում Հայաստանը ներկայացնում են ոչ մասնագետները:

«Ես հասկացա, որ Հայաստանում չկա բարեփոխվելու ցանկություն: Եթե ոլորտի պատասխանատուները չեն ունենում ցանկություն, ապա արդարացումները շատ-շատ են: Ցանկություն ունենալու համար առաջին հերթին պետք է լինել մասնագետ ու պետականամետ, հայրենասեր, մարդասեր»,-ասաց փորձագետը, ավելացնելով, որ մանկապարտեզներում, դպրոցներում գրանցված թունավորումներից հետո պատասխանատուները պետք է մեղքի զգացում ունենան, այլ ոչ թե սկսեն մամուլի էջերում արդարացումներ հրապարակել:

«Ես եվրոպական երկրներում շատ հաճախ եմ լինում, բայց այդտեղից վերադառնալիս նման զգացում չեմ ունենում: Համարում եմ, որ Եվրոպան Եվրոպա է: Բայց երբ գնում եմ Բելառուս, որը եղել է քո երկրի նույն վիճակում, տեսնում եմ մարդիկ պահպանել են համակարգի ամեն լավը, հետո տեսնում եմ, որ Հայաստանում քանդելով լավը չկերտեցին ոչինչ, խիստ հիասթափվում եմ: Համեմատելու եզրեր չկան»,-ասաց նա: