Ձեր վստահելի աղբյուրը

Քանդակագործ Աշոտ Հարությունյանն ավանդական նյութը՝ քար, փայտ, բրոնզ, փոխելու ցանկություն մշտապես ունեցել է: Ցանկությունն ի կատար է ածել նախորդ տարի. սկսել է աշխատել մետաղով:

«Մետաղն ինքը չափազանց յուրահատուկ նյութ է, բայց դրան ավելացնենք, որ մետաղի ընտրությունը նաև կապված է մետաղի թափոնների հետ: Այսինքն՝ այն արդյունաբերական, շինարարական թափոն է, որը խորհրդային շրջանում արտադրվել, ծառայել է իր նպատակին, հետո ինչ-ինչ մարդիկ ավերել են, քանդել, հանձնել՝ դրա դիմաց գումար վերցրել»,- Panorama.am-ի հետ զրույցում ասաց քանդակագործը:

Արվեստագետը, հնարավոր է, տարեվերջին յուրահատուկ ցուցահանդես կազմակերպի՝ ներկայացնելով հենց մետաղից ստեղծված աշխատանքները:

«Ցուցահանդեսներն ինձ համար հիմնականում նպատակ չեն ուղղակի ցուցադրվելու,  այլ իմ մտերիմների, ընկերների հետ, ովքեր քիչ թե շատ վերացական արվեստի, նոր մոտեցումների կողմնակից են, քննարկման նյութ դարձնելու՝  ինչպես է դրված ցուցադրության խնդիրը, ինչպես է հաջողվել կամ չի հաջողվել»,- ասաց Ա. Հարությունյանը:

Քանդակագործի որոնումները բացարձակ վերացական արվեստի մեջ են: Ըստ նրա, վերացական արվեստն իր մեջ կրում է ինտելեկտուալ տարր, գիտական հատիկ, որը կարող է ստացվել, նույնիսկ չստացվել:

«Բոլոր որոնումների ընթացքում դա այն է, թե ինչպես ես դու քո ասելիքը ձևակերպում, ինչի մասին ես խոսում՝ վերացական գործեր անելով: Վերացական արվեստն այն չէ, որ ինչ անեմ կստացվի, ինչ ուզում եմ անել՝  կկոչվի վերացական: Դա շփոթմունք է, պետք է ունենալ որոշակի ասելիքի ձևակերպում և դրա մասին միշտ մտորել»,- ասաց արվեստագետը:

Վերացական արվեստը, Ա.Հարությունյանի խոսքով, բարդ է ընկալելու առումով, բայց վախենալու չէ, նորմալ է. «Ցանկացած ժամանակաշրջանում, երբ որևէ գիտնական, արվեստագետ, երաժիշտ, որևէ նոր բան է  ներկայացրել, դժվար է ընկալվել, անցանկալի է եղել: Դա մարդկությանը բնորոշ է, բայց առանց նորարարության, որոնումների, լաբորատոր վիճակների երբեք ոչինչ չի փոխվի»:

Պատասխանելով հարցին, թե ինչպե՞ս կգնահատեք արվեստի դաշտը Հայաստանում, քանդակագործն ասաց. «Մի կողմից ունենք չափազանց լավ, հետաքրքիր  արվեստագետների բանակ, շատ առաջադեմ, լուրջ մարդիկ, ովքեր կարող են աշխարհի լավագույն տեղերում  ցուցադրվել: Առավել ևս նկարիչները: Բայց մյուս կողմից այնքան թաքուն, աներևույթ են, քանի որ մենք չենք դիտում, հետաքրքրվում,  չենք գնում համապատասխան թանգարաններ, գնում ենք միշտ այն տեղերը, որտեղ շատ ընդունված է, ամեն ինչ պարզ է:

Քանդակագործության մասին կարող եմ հաստատ ասել, որ վիճակը չափազանց տխուր է, հատկապես մեր նորագույն ժամանակաշրջանում՝ վերջին 20-25 տարում: Խորհրդային տարիներին թեկուզ ռեժիմ կար, սահմանափակումները մեծ էին, բայց մեր քաղաքը ձեռք բերեց հրաշալի քանդակներ: Հիմա լիարժեք անհասկանալի հիմքերի վրա են, թե ինչպես է ծնվում քանդակը, ինչպես է որոշվում, թե պետք է դառնա հանրության սեփականությունը, ինչպես է որոշվում, թե որտեղ պետք է այն տեղադրվի: Անընդհատ սունկի պես քաղաքում աճում են վատ, թերի,  քաղաքացիական պարտքից զուրկ քանդակներ»:

Թե ո՞ւմ մեղավորությանն է հարցին ի պատասխան, Ա.Հարությունյանը նաև իրեն մատնանշեց. «Ես քաղաքապետարանում գեղխորհրդի անդամ եմ, որտեղ որոշվում է քաղաքում դրվելիք քանդակների մակետների, էսքիզների ապագան: Բայց այդ խորհուրդն իրավական դաշտ չունի, ավելի շատ խորհրդատվական բնույթ է կրում:

Մեզ մոտ սկզբունքն այսպիսին է. կան մեծահարուստներ, բիզնեսմեններ, ովքեր ի վիճակի են ֆինանսավորել որևէ նախագիծ, հուշարձան, նեղ շրջանակներում կամ ըստ իրենց, որոշում են ինչպիսի քանդակ լինի, որտեղ դրվի, ով դա իրականացնի ի տարբերություն խորհրդային ժամանակների, երբ հայտարարվում էր մրցույթ, կար մրցակցություն»:

Միաժամանակ նա նշեց, որ մինչ օրս ժողովրդի համար քանդակը մարդն է կոստյում հագած, բայց արդեն «գերեզմանային քանդակները շատ հոգնեցրել են, տխուր են, անիմաստ»:

«Այսպես շարունակել չի կարելի, այլապես կունենանք շախմատի մի մեծ տախտակ, որտեղ իրար նման լիքը քարեր կլինեն»,- նշեց արվեստագետը:

Ա. Հարությունյանի միայն մեկ գործ կա քաղաքում տեղադրված՝ Մաշտոցի պուկարում: Առաջին վերացական քանդակներից է Երևանում: Մի քիչ գրական անվանում ունի՝ «Քամին արդար է կամ ազնիվ է»:

«Նույնիսկ մի քիչ քաղաքական հնչեց, բայց ոչինչ՝ ես դրա հետ կապ չունեմ»,- ասաց քանդակագործը: