Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հայաստանի Հանրապետության պետական մրցանակները հիմնվել են  2002 թվականին: Այս տարիների ընթացքում թատերարվեստի ոլորտը միայն մեկ անգամ է պետական մրցանակի արժանացել` 2011 թվականին Երևանի Հ. Ղափլանյանի անվան դրամատիկական թատրոնի «Հուլիոս Կեսար» ներկայացման համար, բեմադրությունը՝ Արմեն Խանդիկյանի:

Panorama.am-ի հետ զրույցում Հայաստանի թատերական գործիչների միության քարտուղար  Սոնա Մելոյանն ասաց, որ սովորաբար թատերարվեստի ոլորտը չի ստանում պետական մրցանակ: Ըստ նրա, սկզբնական շրջանում  դա բացատրում էին նրանով, որ թատրոնն ու կինեմատոգրաֆիան մեկ անվանակարգով էր ներկայացված, ինչից դժգոհ էին և կինեմատոգրաֆիստները, և թատերարվեստի ներկայացուցիչները:

«Չեմ պնդում, որ թատրոնում ծնվում են հանճարեղ գործեր, բայց չեմ կարող ասել, որ մնացած ոլորտներում ամեն ինչ այդքան փայլուն է: Երևի թե թատերական աշխարհի մեղքն էլ կա: Թատրոնի մարդիկ հիասթափված են, հայտեր չեն ներկայացնում՝ մտածելով, որ  այսպես թե այնպես մրցանակ չեն ստանալու»,- ասաց նա:

Ս.Մելոյանի խոսքով,  թատրոնի ոլորտում մի շարք խնդիրներ կան, թատերական կրթությունը ռեֆորմների կարիք ունի. «Խնդիրները շատ են, բայց չեմ կարծում, որ հայ թատրոնը շատ ավելի վատ վիճակում է, քան մնացած ոլորտները, որոնց պետական մրցանակ է տրվում: Ինձ չի թվում, որ հայ կինոն փայլուն, իսկ թատրոնը գավառական վիճակում է:  Մոտավորապես նույն մակարդակի վրա են»:

Panorama.am-ի հետ զրույցում թատերագետ, թատերական ոլորտին տրվող պետական մրցանակի հանձնաժողովի անդամ Արա Խզմալյանն ասաց. «Առաջին՝ չեմ կարծում, եթե պետական մրցանակ չի շնորհվում, ողբերգական, սարսափելի բան կա, քանի որ պետական մրցանակով չի որոշվում թատերական իրականության ընթացքը, թատերական կյանքը: Կարող է ունենանք արժեքավոր ներկայացումներ, բայց չունենանք պետական մրցանակին արժանի ներկայացում:

Այսինքն՝ պետական մրցանակ չտալը չի նշանակում, որ մենք հերքում ենք ամբողջ թատերական միջավայրը, կամ ասում ենք, որ արժեքավոր և տաղանդավոր գործեր չկան:

Երկրորդ, գաղտնիք չէ, որ թատրոնի վիճակն իսկապես լավ չէ, թատրոնը հսկայական բարեփոխումների կարիք ունի, թատերական կրթության վերանայման խնդիր կա: Ինչ-որ առումով, իհարկե, նաև մրցանակ չտալը  նախանշում է ընդհանուր վիճակը:

Երրորդ, միջավայրի ակտիվության խնդիր կա. մեր ստեղծագործողները պասիվ են,  հայտեր չեն ներկայացնում: Թատերարվեստի ոլորտում 2015 թվականի պետական մրցանակի միայն մեկ հայտ էր ներկայացվել՝ Համազգային թատրոնի «Համլետ» բեմադրությունը: Այսինքն ոչ թե շատ բան նայել ենք ու ոչինչ չենք ընտրել, այլ ընդամենը մեկ ներկայացում ենք ունեցել: Վաղուց առաջարկել եմ, որ մենք ինքներս հետամուտ լինենք, քանի որ տաղանդավոր, լավ գործել կան, պետք է մղել այդ գործերը քննարկման»:

Պատասխանելով հարցին, թե թատերարվեստն ինչպիսի՞ բարեփոխումների կարիք ունի, թատերագետն ասաց, որ նախ կան օբյեկտիվ հանգամանքներ, որոնք որևէ մեկը չի կարող ծրագրով փոխել. «Օրինակ, որևէ մեկը չի կարող մի տարվա մեջ այնպես անել, որ մեր հասարակությունը դառնա կրթված: Իսկ եթե հասարակությունն անկիրթ է, թատրոնն էլ է անկիրթ»:

Ա.Խզմալյանի խոսքով, կան խնդիրներ, որոնց լուծմանն ուղղված քայլերն ինչքան շուտ սկսվեն, այնքան լավ. «Ինչը մեր ձեռքում է, կարող ենք անել: Պետք է սկսել բարեփոխել կրթական համակարգը, ճշտել թատերական կրթության սկզբունքները, չափանիշները: Ես աշխատում եմ Երևանի թատրոնի և կինոյի պետական ինստիտուտում, պետական քննությունների հանձնախմբում եմ, տեսնում եմ, որ մեծ բարեփոխումների կարիք կա՝ ճշտելու համար այսօրվա դերասանին, ռեժիսորին ինչ հատկանիշներ, գիտելիքներ են պետք, ինչ պետք է կարողանա անել բեմում: Սա բացարձակապես մերկ վիճակում է, դրա համար ամեն տարի տասնյակ, հարյուրավոր թատրոնի հետ կապ չունեցող մարդիկ ենք արտադրում և թողարկում թատրոններ:

Ոլորտում բարեփոխումները չի կարող մի մարդ անել, մի հոգու բան չէ, պետք է բոլոր պատասխանատու անձիք լրջորեն զբաղվեն»: