Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Մեր Երևանը թիկունքի կարիք ունի: Մեր քաղաքի դիմագիծը պահպանելու համար մենք պետք է միաբանվենք, այլապես այս կարևոր հարցը չի լուծվի: Մենք այսօր այստեղ ենք, ևս մեկ անգամ մեր սիրո բացատրությունն անենք մեր քաղաքին»,- լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասաց դերասան, սցենարիստ, ռեժիսոր Միքայել Պողոսյանը:

Նրանից բացի, ասուլիսին ներկա էին մոտ մեկ տասնյակ արվեստագետներ՝ ճարտարապետներ, նկարիչներ, դերասաններ, երգիչներ, ռեժիսորներ: Նրանց միավորել էր. «Հանրության վրդովմունքի վերջին ազդակը Արամի 30 հասցեում գտնվող շինության քանդումն էր. առանց բացատրության, մեկ գիշերվա ընթացքում գետնին հավասարեցվեց քաղաքի սրտում 1 դարից ավելի կանգնած շինություն: Այժմ վտանգված է հին երևանյան ապրող մշակութային եզակի կղզյակներից մեկը: Աբովյան-Պուշկին-Նալբանդյան փողոցների միջև ընկած տարածքում արդեն մոտ 2 դար կանգնած շինություններից չորսը պատմամշակութային հուշարձաններ են: Այս տարածքը 2008 թվականի և 2013 թվականի կառավարության որոշումներով ճանաչվել է գերակա հանրային շահ և ենթակա է կառուցապատման՝ դեռևս գոյություն չունեցող նախագծով»:

«Մեր այս շարժումը հաղթելու է: Բոլորս էլ ժամանակավոր ենք, բայց որևէ մեկն իրավունք չունի ժամանակի հետ խաղ տալ: Պաշտոն ունեցող մարդը եթե մտածում է, որ կարող է աղավաղել մեր քաղաքը, սխալվում է: Ի՞նչ է նշանակում՝ մեր այսօրվա օրը թշնամական վերաբերի երեկվա օրվան: Շենքաշինություն է, ոչ թե քաղաքաշինություն: Շենք կառուցելու և գումար վաստակելու մոլուցքը դարձել է մեր քաղաքի դիմանկարը»,- ասաց Մ.Պողոսյանը:

Ճարտարապետ Մարկ Գրիգորյանի թոռան՝ լրագրող Մարկ Գրիգորյանի խոսքով, շենքերը  հայ ժողովրդի պատմության նյութական վկաներն են. «Ինչպե՞ս է ստացվում՝ հպարտանում ենք մեր հազարամյակների պատմությամբ, միաժամանակ քանդում և ոչնչացնում ենք այդ պատմության վկաներին:  Զարմանալի ձևով մենք մեզ զրկում ենք անցյալից, ապագայից, դառնում ենք մարդիկ, ովքեր չեն հիշում, թե ինչ է եղել տասնամյակներ առաջ, ինչ է լինելու տասնամյակներ հետո: Ասում ենք՝ սիրուն չէ, պետք է քանդել: Սիրունը չափանիշ չէ: Գուցե չափանիշը գեղեցի՞կն է, ոչ թե՞ սիրունը»:

Դերասան Հրանտ Թոխատյան ասաց. «Ի՞նչ արեց ժամանակին Թամանյանը: Նա եկավ դրսից, կառուցեց մեր քաղաքը, տվեց մեզ: Եկեք մեր քաղաքի դեմքն անիմաստ չշպարենք: Մենք ունենք գույն՝ վարդագույն, որը կորել է: Ո՞ւր է մեր վարդագույն Երևանը: Ի՞նչ այլանդակ գույն ասես կա: Ամեն շենքի համար պայքարը կապրիզ չէ, եկեք մեր քաղաքը պահենք, ամեն մի շենք դառնա մեր սեփականությունը: Իմ Երևանը վտանգի տակ է, պետք է պաշտպանենք: Եթե դա էլ չկարողանանք, ամեն ինչ անիմաստ է»:

Ռեժիսոր Հրանտ Վարդանյանն ընդգծեց, որ տունը պաշտպանելու հարցում պետք է միասնական լինել. «Վերջին կտորն է, ափսոս է: Եթե մենք Երևանը մարմնավորենք որպես կերպար, Երևանը երևանցիներից նեղացած է: Ցավ եմ ապրում: Մեր հայրենակիցներն են այդ շենքերի սեփականատերերը, շինարարները, ճարտարապետները, այլմոլորակայիններ չեն: Պետք է համոզենք, խնդրենք, որ չքանդեն, այլ վերակառուցեն: Շատ ուրախ եմ, որ մեր երիտասարդները ոտքի են կանգնել իրենց երկրի տերը լինելու համար: Նրանք են վաղվա օրը: Այն, ինչ տեսնում ենք մեր քաղաքում, բետոնի կույտեր են: Քիչ շենքեր կան, որոնք ճարտարապետական հետաքրքիր լուծումներ ունեն»:

Սարգիս Մուրադյան պատկերասրահի հիմնադիր Զարուհի Մուրադյանի խոսքով, այսօր, երբ որևէ մեկը գնում է այլ երկիր, հյուրանոցում վերցնում է տվյալ քաղաքի քարտեզն ու առաջին հերթին ման գալիս հին թաղամասերը, որտեղ կա ջերմություն, հիշողություն: «Ես առաջարկում եմ, որ տաս տարով արգելեն Երևանի կենտրոնում որևէ շենք քանդել, այն, ինչ կիսատ է թողնված, կառուցեն, այն, ինչ քանդվում է, կոնսերվացնեն, վերանորոգեն: Այնուհետև հայտարարել նախագծերի մրցույթներ»:

Սերգեյ Փարաջանովի թանգարանի տնօրեն Զավեն Սարգսյանն իր խոսքում ընդգծեց. «Ոչ պաշտոնյաները, ոչ էլ ճարտարապետները չեն կարող փրկել այդ շենքերը, որովհետև շահ ունեն, պետական ծառայող են: Իսկ մենք կարող ենք հեշտացնել նրանց գործը: Եթե քանդեն այդ հատվածի շենքերը, քաղաքը մեզ համար այլևս արժեք չի ունենա: Մի օր պետք է ասել՝ ոչ, բավական է արդեն»:

Երևանի Կոմիտասի անվան կոնսերվատորիայի պրոֆեսոր, «Հայաստանի Փոքրիկ Երգիչներ» երգչախմբի գեղարվեստական ղեկավար ու գլխավոր դիրիժոր Տիգրան Հեքեքյանն իր խոսքը սկսեց իրեն մեղադրելով. «Առաջին հերթին ոզում եմ իմ մեղավորության մասին խոսել: Մեղավոր եմ, որ շատ ժամանակ չեմ հատկացրել այս խնդրին, այլ իմ արվեստով եմ զբաղվել, այդպիսով չեմ կանխել այսօրվա ստեղծված վիճակը, որպեսզի մեր ապագա սերունդներն ունենան ջերմ քաղաք: Մենք այսօր ապրում ենք բետոնե քաղաքում, որը դիմագիծ չունի:Այսօր քարակույտում ենք ապրում: Դեմ չեմ նոր շենքեր կառուցելուն, թող կառուցեն  ժամանակակից շենքեր, բայց համադրեն հնի հետ, կառուցեն գեղեցիկ շենքեր: Երևանը գեղեցիկ է միայն գիշերային ժամերին, երբ միայն լույսեր են երևում, քաղաքը չի երևում: Մենք ունեցել ենք հանճարեղ ճարտարապետական միտք, ինչո՞ւ ենք այսօր այսքան տկար մտքով»:

Նա ասաց, որ նախքան ասուլիս գալը զանգել է Երևանի քաղաքապետարան, խոսել փոխքաղաքապետ Արամ Սուքիասյանի հետ. «Նա էլ է արվեստի մարդ, զարմացավ: Զանգեց գլխավոր ճարտարապետին, ով ասել էր, որ կա  այդ հատվածը քանդելու որոշում դեռևս 2007 թվականից: Նախագիծ չկա: Մի բան խոստացան, երբ որ այդ հատվածի մասով որևէ նախագիծ ներկայացվի, անպայման դնեն քննարկման»:

Երգիչ Արամոն էլ քաղաքի հին շենքերը համեմատեց ընտանեկան ալբոմի հետ. «Ալբոմում փակցված են գերդաստանի անդամների նկարները, ու հանկարծ  այդ նկարները չկան: Կյանքը սկսվել է քեզանով: Այդ շենքն իմ ապուպապերինն է: Կարծում եմ նման քայլի չեն գնա, քանի որ այն մեր  հիշողությունն է, մեր կյանքն է»:

Երգիչ Արթուր Իսպիրյանն նշեց, որ մի միտում է նկատել. «Թողնում են շենքերն անտերության, որ քանդվեն, դառնան վթարային, դրանից հետո ասեն՝ քանդում ենք, քանի որ վթարային են: Մեր քաղաքի կենտրոնը դարձել է մի քանի հոգու սեփականություն»:

Ճարտարապետ, երգչուհի Լիլիթ Պիպոյանի խոսքով, հրշեջների շենքը կառուցել է Նիկողայոս Բունիաթյանը, ով Երևանի առաջին գլխավոր ճարտարապետն է. «Ի վերջո պետք է հարգել չէ՞ մեր մեծերին: Իսկ ո՞վ է որոշում, թե որն է լավ, որը վատ: Այդ շենքերը՝ պարզ, հասարակ, շատ լավ շենքեր են, գեղեցիկ: Եթե որևէ մեկը որոշի դրանք քանդել, ես միանշանակ պառելու եմ դրանց դիմաց ու չեմ թողնելու»:

Մարկ Գրիգորյանն արձագանքեց. «Ես ձեր կողքին կպառկեմ, Լիլիթ ջան»:

Գրող Հրանտ Մաթևոսյանի որդին` Դավիթ Մաթևոսյանն, ասաց. «2800 տարվա քաղաք լինելու հավակնություն ունենք: Ցույց տվեք մի պատմական շենք, որ 2800 տարվա մասին  վկայի:  Էրեբունի ամրոցը չմտցնենք աչքս, այն հնագիտական սխալ ռեկոնստրուկցիայի ենթարկված ամրոց է: Այդ մասին են ասում Էրեբունի ամրոցը ուսումնասիրած ֆրանսիացի և իտալացի մասնագետները: 200 տարվա պատմություն ունեցող շենքերը քանդում ենք ու շարունակում ենք աշխարհին ներկայանալ, թե 2800 տարվա պատմություն, քաղաքակրթություն ունենք: Մենք չունենք որևէ ապացույց: Միայն ունենք հողի տակ թաղված, ոչնչացված շենքեր»: