Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Օրենքը չի սահմանում, թե ինչը կարող է ճանաչվել գերակա հանրային շահ: Հանրային շահը գերակա է ճանաչվում կառավարության որոշմամբ: Ըստ ժողովրդի ընկալման, նաև վիճակագրությունն է վկայում, որ շատ դեպքերում գերակա հանրային շահ են ճանաչվում այնպիսի օբյեկտներ, որոնք գերակա հանրային շահ ճանաչվելու արժանի չեն»,- Panorama.am-ի հետ զրույցում ասաց փաստաբան Էդգար Բադեմյանը, ով արդեն տարիներ շարունակ պաշտպանում է գերակա հանրային շահ ճանաչված գոտիների բնակիչների շահերը:

Նշենք, որ վերջին տարիներին տասնյակ օրինակների ենք ականատես եղել, թե ինչպես է կառավարության որոշմամբ որևէ տարածք, որը կոնկրետ մարդու կամ մարդկանց սեփականությունն է, ճանաչվում գերակա հանրային շահ ու տրվում մեկ այլ մարդու, ով այդ տարածքում կառուցում է՝ ինչ սիրտը ցանկանա, բնականաբար, հիմնականում եկամտաբեր որևէ օբյեկտ:

Ըստ փասաբանի, կառավարության կողմից պետք է հստակ պատճառաբանվի, թե ինչու է տվյալ տարածքը ճանաչվում գերակա հանրային շահ:

«Հարցի մյուս կողմն է, թե արդյո՞ք այդ պատճառաբանությունը համարվում է օրինաչափ: Եթե տվյալ տարածքի սեփականատերը գտնում է, որ որևէ մեկի քմահաճ ցանկությունն է, հանրային շահ չէ, կարող է վիճարկել դատարանում այն հիմքով, որ հասարակության և պետության կարիքներից չի բխում»,-  նշեց նա: 

ՀՀ վաստակավոր նկարիչ Հաղթանակ Շահումյանն ասաց, որևէ տարածք, որն ունի սեփականատեր, միայն սեփականատիրոջ համաձայնության դեպքում կարելի է օտարել նույնիսկ այն դեպքում, եթե տվյալ տարածքը պետության ամենակարևոր նպատակների համար է անհրաժեշտ:

«Մեզ մոտ մի սեփականատիրոջից վերցնում տալիս են մեկ այլ սեփականատիրոջ: Ես դա կարող էի հասկանալ, եթե այդ գործարքը լիներ հին սեփականատիրոջ սրտով, բավարարված լիներ այդ գործարքի արդյունքներից»,- ասաց արվեստագետը:

Նա հիշեց ֆրանսիական մի ֆիլմ. «Պետական, ստրատեգիական ճանապարհ են կառուցում: Ճանապարհի վրա գտնվող բոլոր տների սեփականատերերի հետ պայմանագրեր են կնքում՝ ազատելով այդ տարածքը: Մի տուն չեն կարողանում վերցնել: Տղան ասում է, որ իր հոր տունն է, գնում են հոր մոտ, ով պետական պաշտոնյաներին ատրճանակով է դիմավորում և ասում, որ այլևս չգան: Նա ասում է, որ այդ տունը ժառանգել է իր պապերից, և եթե ամբողջ Ֆրանսիան էլ իրեն տա, ինքը չի թողնի այն քանդեն: Ֆիլմում ցույց են տալիս, թե ինչպես են բոլոր տները քանդում, և միայն այդ տունն է մնում ճանապարհի մեջտեղում»:

Հ.Շահումյանի համոզմամբ, երբ ասում են սեփականության իրավունք, նաև պետությունը պետք է պաշտպանի այդ սեփականությունը, ոչ թե մասնակից դառնա սեփականատիրոջից վերցնելու և մեկ այլ մարդու տալու գործարքին:

«Գերակա շահը մի քանի ձեռներցներին հարստացնելու միջոց է: Առաջին հերթին պետությունը պետք է ապահովի իր քաղաքացիների բարեկեցիկ կյանքը, հարմարավետությունը, իր քաղաքացիների շահը»,- ասաց Հ.Շահումյանը:

Սերգեյ Փարաջանովի արվեստի թանգարանի տնօրեն, լուսանկարիչ  Զավեն Սարգսյանը նախ հարցադրում արեց, թե ո՞ւմն է այդ գերակա շահը. «Այսօր ասում են գերակա շահ, ո՞ւմն է այդ գերակա շահը, ի՞նչ որ մարդու է, թե՞ այս երկրինն է, քաղաքինն է, մերն է: Գերակա շահն այն էր, երբ պատերազմի ժամանակ շատ շտապ կառուցեցին նոր ճանապարհներ: Պարսկաստանից օր ու գիշեր բեռնատարներ էին գալիս ու անցնում  Երևանով: Փողոց էր պետք: Աբովյանը նեղ էր: Դրա համար կառուցվեցին մի շարք փողոցներ, որ մեքենաներն անցնեն: Դա է գերակա շահ»:

Երգիչ Արթուր Իսպիրյանի խոսքով, այսօր Երևանի կենտրոնում գտնվող պատմամշակութային արժեք ներկայացնող բոլոր շենքերը սեփականատերեր ունեն: Ըստ նրա, սեփականատիրոջ առջև պետք է հստակ պայման դրվի, որ շենքի արտաքին տեսքին չեն դիպչելու, հարկեր չեն ավելացնելու:

«Այլապես մի օր սեփականատերը կասի՝ էս սարն իմն է, էս ծառն իմն է, կբռնի, կքանդի ու տեղում 16-հարկանի ապակե շենք կկառուցի, ինչպես արվում է հիմա: Դրա կողքին գտնվող շենքը սարայի տպավորություն կթողնի, կբռնեն դա էլ կքանդեն, որտեղ մեր հիշողություններ են: Դա կոչվում է գերակա հանրային շահ: Այսինքն միջավայրն այնպիսին են դարձնում, որ հին շենքերը չնայվեն, իրենք էլ քանդեն»,- ասաց նա:

Ա.Իսպիրյանի կարծիքով, արդարացված չէ, որ ամբողջ Հյուսիսային պողոտան ճանաչեցին գերակա հանրային շահ:

«Երևանի կենտրոնում պետք է լինեին 3-5 հարկանի գեղեցիկ ոճով կառուցված շենքեր»,- ասաց նա:

«Ի՞նչ է նշանակում հանրային գերակա շահ, եթե տվյալ տարածքը ճանաչվում է հանրային գերակա շահ ու տրվում է մասնավորին՝ մասնավոր կառույցի համար»:

Հարցադրումով նախ դիմեցինք մշակույթի նախարարություն, քանի որ հիմնականում հենց  պետության կողմից պահպանվող մշակութային հուշարձանների տարածքներն են ճանաչվում գերակա հանրային շահ: Ասացին, որ   քաղաքաշինական հարցերով պետք է դիմել քաղաքաշինության նախարարություն: Քաղաքաշինության նախարարությունից պատասխանեցին. «Հարցի պատասխանը ստանալու համար անհրաժեշտ է դիմել ՀՀ արդարադատության նախարարություն»:

Նույն այդ հարցով դիմել ենք նաև Երևանի քաղաքապետարան (04.03.2016), պատասխան դեռ չենք ստացել: