Ձեր վստահելի աղբյուրը

Եվրոպայի խորհրդի Նախարարների կոմիտեն, որը պատասխանատու է Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի կայացրած վճիռների կատարման համար, ներկայացրել է 2015թ․-ին ԵԽ անդամ երկրների կողմից ՄԻԵԴ վճիռների կատարման 2015թ․-ի տարեկան զեկույցը, որն արդեն 9-րդն է։

Զեկույցում առանձնացվել են այն վճիռները, որոնք երկրների կողմից դեռևս չեն կատարվել կամ գտնվում են իրականացման փուլում։

Ինչպես ասվում է ԵԽ հաղորդագրության մեջ, գլոբալ առումով «բավական ոգևորիչ արդյունքներ են գրանցվել»։ Վերջին տարիների դրական միտումը շարունակվել է  նաև 2015թ․-ին։ Նախարարների կոմիտե է բերվել 1285 նոր վճիռ, որը նվազել է 2014թ․-ի համեմատ։ 2015թ․-ին  փակվել են ռեկորդային թվով գործեր՝ 1537, հատկապես նախկին բարդ գործերից։ Ընթացիկ գործերի թվի խոստումնալից նվազում է եղել։

Ազգային մակարդակներում ձեռք բերված արդյունքները ցույց են տալիս, որ վճիռների կատարումը դարձել է առավել արդյունավետ, սակայն շարունակում է մարտահրավեր մնալ 5 տարուց ավել ընթացիկ վճիռների չկատարումը, որը 2011թ․-ի վերջին կազմում էր 20 տոկոս, իսկ 2015թ․-ի վերջին դարձել է 55 տոկոս։   

Կարևորագույն մարտահրավեր է նաև այսպես կոչված «դիմադրության օջախները», որը կապված է քաղաքական նկատառումների, սառեցված հակամարտությունների, գնչուների և այլ փոքրամասնությունների նկատմամբ սոցիալական նախապաշարումների հետ,  որոնք գնալով խոչընդոտում են վճիռների կատարմանը։

Ինչպես նշվում է հաղորդագրության մեջ, «հակասական կամ քաղաքականապես զգայուն վճիռների կատարման հիմնական պայմաններից մեկն անկասկած հիմնական կողմերի միջև երկխոսության հաստատումն է»։

Դատարանի կողմից  դիմումատուներին որպես արդարացի փոխհատուցում 2015թ․-ին տրվել է 53,766,388 եվրո, որը նվազագույն թիվ է 2010-ից ի վեր։

2015թ․-ին Հայաստանի կողմից վճիռների կատարման տարեկան զեկույցում ասվում է, որ Հայաստանն ունի վերահսկողության փուլում գտնվող 25 վճիռ, որը նվազել է 2014թ․-ի համեմատ՝ 35 վճիռ։ 2015թ․-ին վճիռներն ամենաշատը չիրականացրած երկրներն են Իտալիան՝ 2421, Թուրքիան՝ 1591, Ռուսաստանը՝ 1549, Ուկրաինան՝ 1052 և Ռումինիան՝ 652։

2015թ․-ին Հայաստանը 2 գործով ժամանակին վճարել է արդարացի փոխհատուցման սահմանված գումարները, ժամկետի ավարտից հետո վճարվել է 3 գործով սահմանված գումարները։ Սպասվում է 1 գործով վճարման հաստատումը։

ՄԻԵԴ վճիռների կատարման համար Հայաստանից պահանջվում է մոտ 4,4 տարի, որը ԵԽ անդամ մյուս երկրների հետ համեմատ միջին ժամկետ է։

Հայաստանը 2015թ․-ի ՄԻԵԴ վճիռներով որպես արդարացի փոխհատուցում պարտավորված է եղել վճարել 234,820 եվրո, ինչը նշանակալի աճ է գրանցել 2014թ․-ի համեմատ, երբ այս թիվը կազմել էր ընդամենը 6030 եվրո։

2015թ․-ին Հայաստանի կողմից դեռևս չկատարված՝ ընթացիկ, գործերը կապված են կալանքի ժամանակ ոչ պատշաճ բժշկական օգնության և դատավարության ժամանակ մեղադրյալին մետաղական ճաղավանդակում պահելու՝ «Աշոտ Հարությունյանն ընդդեմ Հայաստանի» (խմբգ․- 2016թ․-ի մարտին մետաղական ճաղավանդակների վերաբերյալ «Փիրուզյանն ընդդեմ Հայաստանի» գործը փակվել է ), ոստիկանության կողմից դաժան վերաբերմունքի, խոշտանգման և ոչ արդյունավետ քննության հետ՝ (Վիրաբյանն ընդդեմ Հայաստանի)։
2015թ․-ի զեկույցում որպես ընթացիկ գործ ներառվել է նաև «Չիրագովն ու մյուսներն ընդդեմ Հայաստանի» գործը, որը «կապված է տեղահանված անձանց՝ Լեռնային Ղարաբաղում և հարակից տարածքներում իրենց տների և սեփականության անհասանելիության, արդյունավետ միջոցների բացակայության  հետ»։

Ինչպես նշվում է զեկույցում, Հայաստանի իշխանությունները 2015թ․-ի ապրիլին ներկայացրել են գործողությունների ծրագիր, որոնցով ներկայացվում է տեղեկատվություն, թե ինչպիսի անհատական և ընդհանուր գործողություններ են ձեռնարկվել՝ ՄԻԵԴ վճիռների կատարման համար։

Ըստ գործողությունների  ծրագրի, ՄԻԵԴ վճիռներից հետո Հայաստանում կատարված բարեփոխումների արդյունքում դատարանի դահլիճներից հանվել են ճաղավանդակները։ Ինչ վերաաբերում է բանտերում համապատասխան բժշկական խնամքին, ապա այս ոլորտում ևս կատարվել են բարեփոխումներ, այդ թվում օրենսդրական, որն ուղեկցվել է նաև մասնագետների վերապատրաստման միջոցառումներով։