Ձեր վստահելի աղբյուրը

Լեհաստանի Վարշավա քաղաքում մարտի 17-18-ը տեղի ունեցած «Ռասիզմ, ազգայնականություն և այլատյացություն» վերնագրով միջազգային կոնֆերանսի ժամանակ ներկայացվել է «Հայատյացությունն Ադրբեջանում» թեմայով զեկույց:

Կոնֆերանսը կազմակերպել էր Վարշավայի Ֆինանսների և կառավարման համալսարանը` Գդանսկի համալսարանի և Կանադայի Մքգիլ համալսարանի հետ համատեղ: Կոնֆերանսին մասնակցում էին ավելի քան 70 փորձագետներ եվրոպական երկրներից, ԱՄՆ-ից, Կանադայից, Բրազիլիայից, Իսրայելից, Հնդկաստանից, Իրանից, Եգիպտոսից, Թուրքիայից, Ավստրալիայից և Հայաստանից:

Կոնֆերանսի ժամանակ ներկայացվեց այլատյացության թեմայով ուսումնասիրությունների լայն շրջանակ: Տարբեր գիտական ճյուղերի ներկայացուցիչներ (այդ թվում պատմաբաններ, քաղաքագետներ, սոցիոլոգներ, հոգեբաններ և այլք) ներկայացրեցին տարբեր երկրներում այլատյացության և ռասիզմի դրսևորումների պատկերն ու իրենց վերլուծությունները:

Կոնֆերանսի մասնակից Նվարդ Չալիկյանը (Հայաստան) հանդես եկավ «Հայատյացությունն Ադրբեջանում» զեկույցով, որտեղ ներկայացրեց հայատյացությունը որպես Ադրբեջանի պետական քաղաքականություն` իր տարբեր դրսևորումներով, մասնավորապես` պետական մակարդակում (պետական որոշումներում, բարձրաստիճան պաշտոնյաների հայտարարություններում), զանգվածային լրատվամիջոցներում, գիտության ոլորտում (ի դեմս պատմության կեղծարարությունների), կրթական համակարգում (դպրոցական դասագրքերում) և գրականության մեջ:

«Անդրադարձ եղավ նաև Ադրբեջանի կողմից հայկական մշակութային ժառանգության ոչնչացմանը, ինչպես նաև Ադրբեջանի խավիարային դիվանագիտությանը, որն օգտագործվում է որպես գործիք հայատյացության արտահանման համար»,-այս մասին Panorama.am-ի հետ զրույցում նշեց զեկույցի հեղինակ Նվարդ Չալիկյանը:

«Կցանկանայի ընդգծել երկու հանգամանք: Առաջինը` Ադրբեջանը, որը հանդիսանում է մարդու իրավունքների եվրոպական առաջատար կազմակերպությունների անդամ (ԵԱՀԿ, ԵԽ…), պետական մակարդակով տարածում է հայատյացություն` այնպիսի մաշտաբներով, որը կարող է որակվել որպես ցեղասպանության հրահրում, մինչդեռ դա մնում է անարձագանք: Սա պետք է մտահոգի ո՛չ միայն մեզ, այլ նաև Եվրոպային: Այս հարցի շուրջ իրազեկման բարձրացման համար շատ աշխատանք կա անելու: Երկրորդ` միայն այն փաստը, որ Ադրբեջանի կրթական համակարգը դաստիարակում է խորապես հայատյաց սերունդ, որին հավատացնում են, թե իբր ներկայիս Հայաստանի Հանրապետությունը (էլ չխոսելով ԼՂՀ-ի մասին) պատմական ադրբեջանական տարածք է, որը պետք է ազատագրել, պարզ կերպով խոսում է Ադրբեջանի հեռահար նպատակների մասին: Ադրբեջանն այդպիսով պատրաստում է իր սերունդներին պատերազմի, որով իսկ զրոյի է հավասարեցնում ապագայում այս տարածաշրջանում հայերի ու ադրբեջանցիների խաղաղ համակեցության հավանականությունը: Քանի դեռ Ադրբեջանը վարում է այս քաղաքականությունը, ցանկացած զիջում հայկական կողմից պետք է ի սկզբանե բացառել»,-ասաց զեկույցի հեղինակը ի պատասխան Panorama.am-ի այն հարցին, թե ինչ հետևություններ պետք է անել այս թեմայի ուսումնասիրության արդյունքներից:  

Կոնֆերանսի ժամանակ ներկայացվել է նաև azerichild.info կայքը, ինչպես նաև Արմինե Ադիբեկյանի և Անժելա Էլիբեգովայի հեղինակած «Հայատյացությունն Ադրբեջանում» գրքի անգլերեն ու ռուսերեն տարբերակները:

Գրքի համահեղինակ Արմինե Ադիբեկյանը, ով նույնպես մասնակցում էր կոնֆերանսին, խոսելով իր տպավորությունների մասին, ասաց. «Ակնհայտ է, որ այլատյացության դրսևորումը բնորոշ է նույնիսկ զարգացած երկրներին: Այս երևույթի արմատների ու պատճառների վերհանումը կարող է օգնել դրա դեմ պայքարում»:

«Ադրբեջանը ծախսում է միլիոնավոր դոլարներ` արտաքին լսարանի աչքում դրական իմիջ ստեղծելու համար և այդպիսով մոլորեցնում է միջազգային հանրությանը` թաքցնելով խորը արմատներ ունեցող հայատյացությունը: Այս պարագայում մեր առաջադրանքն է թույլ չտալ, որպեսզի Ադրբեջանը թաքցնի իր երկրում տիրող իրական պատկերը, որտեղ արդեն մի քանի սերունդ է ձևավորվում հայատյացության ու ազգայնամոլության ոգով», - նշեց Արմինե Ադիբեկյանը:

Կոնֆերանսի կազմակերպիչ Մարտա Պատեյը (Վարշավայի ֆինանսների և մենեջմենթի համալսարան) Panorama.am-ի հետ զրույցում ասաց, որ այսօր Եվրոպայում, և մասնավորապես Լեհաստանում, կան փախստականների հետ կապված մի շարք խնդիրներ, որոնցից մեկը այլատյացությունն է:

«Լրատվամիջոցները մեզ ճշգրիտ տեղեկատվություն չեն տալիս այս խնդիրների մասին, մինչդեռ մեզ պետք է հասկանալ իրական պատկերը, ինչի համար էլ մենք կարևորում ենք այս ոլորտում գիտական ուսումնասիրությունները: Այս կոնֆերանսով մենք նպատակ ունեինք գիտական հանրության շրջանակներում բարձրացնել այլատյացության թեմայի մասին իրազեկությունն ու խթանել քննարկումները, ինչպես նաև արժևորել այս խնդիրները հետազոտող մասնագետների աշխատանքը: Այս ոլորտում բազմաթիվ կարևոր հետազոտություններ են արվում, բայց դրանց մասին քիչ է հայտնի», - ասաց կոնֆերանսի կազմակերպիչը և ավելացրեց, որ  այսպիսի միջազգային կոնֆերանսները նաև հնարավորություն են ստեղծում նոր ծանոթությունների և այս ոլորտում հետագա համագործակցությունների հաստատման համար, ինչը իրանք պատրաստ են խթանել:



Կոնֆերանսի կազմակերպիչները` Armenophobia in Azerbaijan գրքի օրինակով: