ԼՂՀ ԱԳՆ հայտարարություն. Ստեփանակերտը պատրաստ է ընդունել միջազգային փաստահավաք առաքելություն
«Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը իր հերթին պատրաստ է ընդունել մոնիթորինգի հատուկ առաքելություն՝ բոլոր փաստերը տեղում ուսումնասիրելու և Ադրբեջանի կողմից 2016թ ապրիլի 2-5-ը սանձազերծված ագրեսիայի հանգամանքները, ինչպես նաև նույն ժամանակահատվածում միջազգային մարդասիրական իրավունքի նորմերի խախտումները հետաքննելու նպատակով»: Այս մասին ասված է ՄԱԿ-ում Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության Արտաքին գործերի նախարարության կողմից տարածված հայտարարության մեջ:
#Արցախ|ի ԱԳՆ հայտարարությունը #Ադրբեջան|ի կեղծիքների վերաբերյալ տարածվել է #ՄԱԿ-ի Գլխ.Ասամբելայում և Անվտ. Խորհրդում pic.twitter.com/3YRnuV4reO
— MFA of Armenia (@MFAofArmenia) May 25, 2016
ԼՂՀ ԱԳՆ հայտարարությունը ՄԱԿ անդամ երկրների ուշադրությունն է հրավիրում այն փաստի վրա, որ տարիներ ի վեր Ադրբեջանը պաշտոնական բոլոր մակարդակներով աղավաղում է հակամարտության և բանակցային գործընթացի շուրջ իրականությունը՝ Ստեփանակերտին մեղադրելով միջազգային մարդասիրական իրավունքի խախտումների և այլ ծանր հանցագործությունների մեջ: Որպես օրինակ, ԱԳՆ նշում է, որ դեռևս պատերազմի ակտիվ փուլում՝ 1992թ Բաքուն մեղադրում էր Ստեփանակերտին քիմիական զենք կիրառելու համար, սակայն ՄԱԿ-ի փաստահավաք առաքելությանը, որը ժամանել էր կոնֆլիկտի շրջան, որևէ նման փաստ չէր ներկայացվել Բաքվի իշխանությունների կողմից:
Հիշեցնենք, որ ավելի վաղ, մայիսի 10-ին Երևանում կայացած երկկողմ հանդիպման ընթացքում ԼՂՀ Արտաքին գործերի նախարար Կարեն Միրզոյանը Քառօրյա պատերազմին հետևած զարգացումները ներկայացրել էր Հարավային Կովկասում ԵՄ հատուկ ներկայացուցիչ Հերբերտ Զալբերին:
#Karabakh FM briefed #EU Spec. Representative on #Azerbaijan's military aggression https://t.co/Usxh5wyeBq pic.twitter.com/CxpRMMQSUB
— Karabakh MFA (@mfankr) May 10, 2016
Ադրբեջանի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության նկատմամբ սանձազերծված աննախադեպ ռազմական ագրեսիան, որը սկսվել էր ս.թ. ապրիլի 2-ին, ավարտվել էր չորս օր անց, ապրիլի 5-ին՝ Մոսկվայում կայացած Հայաստանի և Ադրբեջանի գլխավոր շտաբերի պետերի հանդիպմանը ձեռք բերված բանավոր պայմանավորվածությունների արդյունքում:
Ապրիլի 5-ի ժամը 12:00 դրությամբ Լեռնային Ղարաբաղում բոլոր ռազմական գործողությունները կողմերի միջև համաձայնությամբ դադարեցվել էին, սակայն ԼՂՀ ՊՆ գրեթե ամեն օր հայտարարում է Ադրբեջանի կողմից խախտումների մասին:
Հայաստանի, Լեռնային Ղարաբաղի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության շուրջ բանակցությունները 1992թ. մարտից ի վեր անցկացվել են Եվրոպայում անվտանգության և համագործակցության կազմակերպության (ԵԱՀԿ) Մինսկի խմբի ջանքերով, որը 1990-ականների կեսերից սկսեցին համանախագահել Ռուսաստանը, ԱՄՆ և Ֆրանսիան։
ՄԱԿ Անվտանգության խորհուրդը 1993թ ապրիլ-նոյեմբեր ամիսներին Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության վերաբերյալ միաձայն ընդունել է չորս բանաձևեր, որոնք կոչ են անում հաստատել «արդյունավետ և մշտական» հրադադարի ռեժիմ և «անհապաղ իրականացնել հրատապ և փոխադարձ միջոցառումներ» այդ ուղղությամբ:
Հայաստանը և Լեռնային Ղարաբաղը դրական են արձագանքել ընդունված բոլոր բանաձևերին (822, 853, 874, 884), մինչդեռ Ադրբեջանը որևէ կերպ չի արձագանքել ընդունված վերջին՝ 884 բանաձևին և տարիներ շարունակ աղավաղել է այդ փաստաթղթերի կարևորագույն պահանջները:
ԵԱՀԽ/ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ռուսաստանյան ներկայացուցիչ Վլադիմիր Կազմիրովի օժանդակությամբ՝ Հայաստանի, Լեռնային Ղարաբաղի և Ադրբեջանի միջև 1994թ. մայիսի 12-ին ստորագրվեց հրադադարի եռակողմ պայմանագիրը, ապա նույն թվականի հուլիսին և 1995թ փետրվարին ստորագրվեցին հրադադարի ռեժիմի ամրապնդման վերաբերյալ եռակողմ պայմանագրերը, որոնք որոշակի խախտումներով և լարվածության բռնկումներով պահպանվել են մինչև 2016թ. ապրիլի 1-ի գիշերը, երբ Ադրբեջանի զինված ուժերը սկեցին հարձակվողական լայնածավալ գործողությունները Լեռնային Ղարաբաղի հետ սահմանի հյուսիսային և հարավային ուղղություններով։
Վերջին երկու տարիների ընթացքում, Հայաստանը, Լեռնային Ղարաբաղը, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները, ինչպես նաև 80-ից ավելի ԱՄՆ կոնգրեսականներ (Ռոյս-Էնգել նախագիծը) առաջարկել են հստակ միջոցներ ձեռնարկել և իրավիճակը հանդարտեցնելու նպատակով սահմանի երկայնքով տեղադրել հրադադարի ռեժիմի խախտումները արձանագրող սարքավորումներ:
Ի տարբերություն Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի, Ադրբեջանը բազմիցս մերժել է այս առաջարկները:
