Գարեգին Նժդեհ. Չբացված արձանն ու ցանցը հեղեղած կարծիքները
Պետական և ռազմական գործիչ Գարեգին Նժդեհի արձանի տեղադրման պահին արված լուսանկարներն արագ հայտնվեցին սոցիալական ցանցերում: Արձագանքները չուշացան: Այս պահին արձանը փաթաթված է սպիտակ շորով, ամրացված կպչուն ժապավենով: Հանդիսավոր բացումը նախատեսված է մայիսի 28-ին:
Եղան արձանի տեսքից դժգոհ օգտատերեր, ովքեր առաջարկեցին, արձանն այդպես էլ փակ պահել:
Արձանի վերաբերյալ ֆեյսբուք սոցցանցի մի քանի օգտատերերի արտահայտած կարծիքներ ներկայացնում ենք առանց միջամտության.
Դաշնակցական Արթուր Եղիազարյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է. «Այսօր պատմական պահ ապրեցի. աչքիս առջև վերջապես Երևանում տեղադրվեց Գարեգին Նժդեհի արձանը: Անկեղծ շատ հավանեցի, իսկապես, վերջին շրջանում՝ ըստ իս, այդքան հաջողված արձան չէի տեսել: Այդ մասին տեղում հավաքված մարդկանց մոտ ասացի, և մեկ էլ՝ խմբի միջից լսվեց մի ձայն. «Հուզվեցի ... անչափ շնորհակալ եմ: Ինձ համար ավելի բարձր գնահատական չկա, քան՝ հասարակ քաղաքացու կարծիքը»: Պարզվեց՝ արձանի հեղինակ, քանդակագործ Գագիկ Ստեփանյանն էր, որին չէի ճանաչում:
Ինչևէ, արձանի մասին այլևս գնահատականներ չտամ, բայց մի նկատառում անեմ, որի մասին ուղղակի անհնար է լռեմ: Արձանը տեղադրելիս՝ աչքս ընկավ Նժդեհի աջ ձեռքի ցուցամատին: Այն մի փոքր տարածությամբ բաժանված էր մյուս մատերից և կարծես գետինն էր ցուցանում: Կարծես ասում էր.՝ «Ով այս հողը տվեց՝ նրա մերը ... »:
Երևանի նախկին փոխոստիկանապետ Ռուբեն Մելքոնյան. «Չդիմացա, ես էլ ստիպված գրեցի արձանների չարչրկված թեմայով: Չնայած ժամանակին լավ էլ գրել եմ, քլնգվել եմ…։ Բայց վերջին երկու արձանները տեսնելուց, նրաց հետ կապված բուռն քննարկումներից հետո, առաջարկում եմ արձանները սավաններով փակած պահել, չբացել…
Կնայենք ու յուրաքանչյուրս կպատկերացնենք մեր մեջ տպավորված կերպարը…Էլ քննադատություն, քլնգոց, հայհոյանք չի լինի քանդակագործների, ճարտարապետների և ամենակարևորը այդ աշխատանքները ընտրող հանձնաժողովների անդամների հասցեին…
Հը՞, Ինչ եք ասում, ճիշտ չե՞մ… ։ Հա, ովքեր ե՞ն հանձնաժողովի անդամները: Ճանաչում ե՞ք»:
Տեղեկատվական անվտագության փորձագետ, բլոգեր Սամվել Մարտիրոսյանի կարծիքը. «Լավ՝ բայց խի ընտրվեց Նժդեհի էս կերպարը՞։ Նժդեհը շատ կոլորիտ ունեցող դեմք ա եղել։ Իսկ էս արձանը մինչեւ չմոտենաս՝ չկարդաս, թե ով ա՝ չես հասկանա։ Հեռվից, կարծես, Հարկոնեններից լինի կամ սարդաուկար գեներալ Սալյուսա Սեկունդուսից»:
Կարլ Յալանուզյանը գրել է. «Հիշո՞ւմ եք` անցյալ տարի քաղաքապետարանը Երևանի կենտրոնն արձանախեղդ էր արել: Ճիշտ է, բարձրաճաշակ արվեստասերներն ու արվեստագետները քիթուդունչ էին անում, թե այս գիպսե շինվածքներն արվեստի հետ կապ չունեն, բայց երևանցիները լավ էլ ընտելացան հարազատ կերպարներին. հազիվ առիթ էր ազգի մեծերի հետ «դու»-ով շփվելու, ձեռքն արձանի ուսին դնելու կամ հարմարության դեպքում թևանցուկ անելու, նստած դիրքով արձանների ծնկներին մագլցելու և ինքնամոռաց նկարվելու, նկարվելու, նկարվելու... Իզուր չէ, որ շատերին են դուր գալիս «Տղամարդիկ», «Միմինո», «Դուդուկահարները» արձանախմբերը, որոնք այլևս կուռք չեն, իջել են անհաս պատվանդանից և խառնվել անցորդներին: Ըստ երևույթին սա է այսօրվա գեղագիտական գերակա ճաշակը...
Բայց դե սովետական կուսակցական-պետական-ռազմական գործչին հո միջին վիճակագրական քաղաքացու բոյին չես քանդակի, չես խառնի այլազան հետիոտններին: Մարշալ Բաղրամյանի բախտը բերեց. նա իր զինվորական կարիերան սկսել էր որպես հեծելազորային, և նրան ձիավոր ներկայացնելը բնական էր: Իր տեղը հաջողությամբ գտել է ծովակալ Իսակովը: Ավելի վատ վիճակում հայտնվեց մարշալ Բաբաջանյանը: Զրահատանկային զորքերի գլխավոր մարշալին ձի չես նստեցնի: Եվ տանկի զրահին թառած խրոխտ տանկիստ էլ չես քանդակի: Եվ իբր մտատանջության այդ պահին էլ համացանցից հայտնվել է ամրակուռ բազկաթոռը: Բայց դե մուգ գույնն ու մարշալի խստահայաց կերպարը հազիվ թե ընկերական զգացմունք ծնեն ավանցիների սրտերում: Հեղինակներն արձանի «սառնությունն» ինչ-որ կերպ մեղմելու դեր են վերապահել բազկաթոռի հետնամասի գրությանը, որի գեղագիտական ներուժն առնվազն կասկածելի է: Ստեղծագործական նույն մտածողության դեպքում ոչ պակաս դժվարին ճակատագիր է սպասվում ավիացիայի գլխավոր մարշալ Խանփերյանց-Խուդյակովի հուշարձանին` եթե այն երբևէ ստեղծվի...»:
Հարակից հրապարակումներ`
- Եվս մի «պանթեոնային» քանդակ Երևանում՝ մարշալ Համազասպ Բաբաջանյան
- Մեզ մոտ քանդակագործությունը չափազանց տխուր վիճակում է. Արվեստագետ
- Նունե Թումանյան. Երևանը քաղաքային քանդակների պահանջ է զգում
- Հրանտ Մաթևոսյանի կավե արձանը «տեղում» չի
Լրահոս
Տեսանյութեր
Հայաստանի ու հայ ժողովրդի շահերը պաշտպանող իշխանություն գոյություն չունի. Բագրատ Սրբազան