Միայն թող խաղաղություն լինի. զինվորները հիշում են ապրիլյան պատերազմը
Ապրիլյան պատերազմի ժամանակ ամենաշատ վիրավորներն ընդունել է Երևանի կենտրոնական կլինիկական զինվորական հոսպիտալի Վնասվածքաբանական բաժանմունքը: Բաժանմունքի պետ, բուժծառայության փոխգնդապետ Լևոն Ժամագործյանն ասում է, որ բարդ վիրահատություններ են կատարել, քանի որ վիրավորները հիմնականում ստացել էին բեկորային վնասվածքներ:
Բժիշկը խոստովանում է, որ իրենց հաջողվեց լավ արդյունքներ գրանցել, ամենակարևորը՝ ապրիլյան պատերազմի ընթացքում հոսպիտալ տեղափոխված վիրավոր զինվորների շրջանում մահ չեն գրանցել։
«Մարտական գործողությունների ժամանակ ունեցանք մեծ թվով վիրավորներ, որոնց մի մասն արդեն վերադարձել են զորամասեր, ոմանք էլ գտնվում են վերականգնողական արձակուրդում: Վերադառնալուց հետո նրանք կմեկնեն զորամասեր՝ շարունակելու իրենց զինվորական ծառայությունը»,- Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ասում է Լևոն Ժամագործյանը:
Վնասվածքաբանի խոսքերով՝ նման հաջողությունների հասել են միմիայն լավ թիմի աշխատանքի շնորհիվ. «1993թ-ից վիրահատություններ եմ անում, տեսել եմ պատերազմը և եթե համեմատում եմ, այսօր մենք իսկապես լուրջ հաջողություններ ունենք: Արցախյան պատերազմի ժամանակ բժշկական ծառայությունները կանոնակարգված չէին, իսկ հիմա՝ ապրիլյան մարտական գործողությունները ցույց տվեցին, որ մենք ունենք պատրաստված, կազմակերպված բուժանձնակազմ: Առաջնագծում բուժօգնությունը ճիշտ էր կազմակերպված, որը մեծ նշանակություն ունի հիվանդի հետագա բուժման համար»:
Լևոն Ժամագործյանի հետ զրուցելուց հետո գնում ենք հիվանդասենյակներից մեկը՝ զինվորներին հանդիպելու: Տղաները քչախոս են, չեն ուզում պատմել իրենց մասին, դրա փոխարեն պատմում են զոհված ընկերների հերոսություններից:
Հրայր Բաղդասարյան
20-ամյա ժամկետային զինծառայող Հրայր Բաղդասարյանը վիրավորվել է ապրիլի 2-ին, հոսպիտալ է տեղափոխվել ուսի, թևի ու ոտքի ծանր վիրավորումով:
«Հարձակվեցին ծանր զենքերով: Ապրիլի 1-ի լույս 2-ի գիշերը տեսասարքի էկրանին դեպի մեր դիրքերը շարժվող մարդիկ երևացին: Դիրքավորվեցինք, սկսեցինք կրակել, նրանք փախան՝ մարտադաշտում թողնելով երեք դիակ: Հաջորդ օրն ավելի մեծ խմբով հարձակվեցին: Ականանետներով կրակում էին, մինչև վերջ պայքարել ենք: Դիրքում 9 հոգով էինք, 4-ը՝ դասակի հրամանատար, ավագ-լեյտենանտ Մերուժան Ստեփանյանը, զինծառայողներ Ռաֆիկ Հակոբյանը, Աղասի Ասատրյանը, Վիկտոր Յուզիխովիչը զոհվեցին: Ես ծանր վիրավորվեցի, չէի կարողանում քայլել, գլորվելով իջա ձորը ու սկսեցի սողալով առաջանալ, հարևան դիրքի մոտ մի զինվոր ու սպա օգնության հասան…»,- պատմում է Հրայրն ու արդեն ժպտալով ավելացնում՝ հետո չի հիշում, թե իր հետ ինչ է եղել: Նրան ծայրահեղ ծանր վիճակով տեղափոխել են Երևան, բժիշկները մի քանի օր պայքարել են Հրայրի կյանքի համար:
Հրայրն ապաքինվում է և արդեն իր ծրագրերի իրականացման մասին է մտածում. «Բոլոր պլաններս փոխվեցին, մինչև ապրիլ մտածում էի, որ զորացրվելուց հետո պետք է սովորեմ, բայց հիմա առաջնահերթ առողջությանս հարցն է, հետո կաշխատեմ, ընտանիք կկազմեմ»:
Թելման Մարկոսյան
Հրայրի հարևանությամբ պառկած է Թելման Մարկոսյանը: Նա Շիրակի մարզի Մարմաշեն գյուղից է: Իսկական գյումրեցի, անգամ այս վիճակում հումորի անսպառ պաշարով: Զրույցը դեռ չսկսած ծիծաղելով ասում է. «Հարցերը բարձր կտաք, էս մի ականջս չի լսում»:
Ու պատմում է. «Վիրավորվել եմ ապրիլի 5-ին Թալիշում, տեղափոխել են Մարտակերտ, հետո Ստեփանակերտ, որտեղ վիրահատել են, իսկ ապրիլի 7-ին ուղղաթիռով տեղափոխել են Երևան: Երկու անգամ էլ հոսպիտալում են վիրահատել»:
Թելմանը ստացել է քթի, ականջի, աչքի, ոտքի ծանր վիրավորում:
«Բուժումը շարունակվում է, հիմա համեմատած լավ եմ, բայց ձախ ականջս չի լսում: Թաղանթը վնասվել է, երկու բեկոր ականջիս մեջ է: Ասում են, որ լսողությունս չի վերականգնվի, բայց արտերկրում՝ հնարավոր է»:
Թելմանը դեռևս անելիքների, նպատակների մասին չի մտածում: Առաջնայինը առողջությունն է, իսկ հետագան՝ կյանքը ցույց կտա:
Արգիշտի Շաքրիկյան
Հիվանդասենյակի մյուս վիրավորը Արգիշտի Շաքրիկյանն է, որը զինվորական ծառայության է մեկնել բուհն ավարտելուց հետո: Մինչ ապրիլյան իրադարձությունները նրա զորացրվելուն մնացել էր մոտ երեք ամիս, բայց…
Ապրիլի 1-ին դիրքերում էր, գիշերը անսպասելի սկսվեց հարձակումը: Ծառայակից ընկերների հետ հերոսաբար մարտնչել են:
«Մտածում էինք միմիայն դիրքը պահելու մասին, այլ տարբերակ չունեինք»,- ասում է Արգիշտին:
Վիրավորվել է ապրիլի 4-ին՝ ոտքից: Նրան բեկորային վնասվածքով տեղափոխել են Երևան. «Հիմա փորձում եմ կամաց-կամաց ոտքի կանգնել: Ապաքինվելուց հետո արդեն կմտածեմ աշխատանքի, հետագա անելիքներիս մասին: Նպատակները շատ են, ամեն ինչ լավ կլինի, միայն թե խաղաղություն լինի»:
Հարակից հրապարակումներ`
- Անպայման պետք է քայլեմ. գլխի բեկորային վիրավորում ստացած զինվորը չի հուսահատվում
- Ոտքը պատերազմում թողած զինվորի ծրագրերն ու մտահոգությունները