14:06 08/06/2016 Հայաստան

Տեսսա Հոֆման. Բունդեսթագի բանաձևը կարող է խթանել ցեղասպանության մասին կրթությունը Գերմանիայում

Անվանի գերմանացի հայագետ և ցեղասպանագետ Տեսսա Հոֆմանը Panorama.am-ի հետ հարցազրույցում կարևորել է հունիսի 2-ին Գերմանիայի խորհրդարանի կողմից ընդունած Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչող բանաձևի ընդունումը՝ նշելով, որ այդ որոշմամբ վերջապես հայերի տարհանումներն ու կոտորածները որակվեցին որպես «ցեղասպանության ոճրագործություն»: Այդպիսով Բունդեսթագը դարձավ 26-րդ ազգային խորհրդարանը, որն ընդունեց Հայոց ցեղասպանությունը:

«Հայերի համար այս բանաձևը շատ հուզիչ իրադարձություն էր, քանի որ այդպիսով ցեղասպանությունն իրականացրած երիտթուրքերի դաշնակից Գերմանիայի իրավահաջորդ պետությունը պաշտոնապես ճանաչեց Օսմանյան կայսրության պետական հանցագործությունները»,- նշեց նա:  

Հայոց ցեղասպանության ճանաչման և դատապարտման մեծ ջատագով Հոֆմանը միևնույն ժամանակ իր դժգոհությունը հայտնեց առ այն, որ Գերմանիայի կառավարության ղեկավար Անգելա Մերկելը, նրա տեղակալն ու արտաքին գործերի նախարարը չմասնակցեցին բանաձևի քննարկմանն ու քվեարկությանը:

Հոֆմանը նաև քննադատեց խորհրդարանին այն բանի համար, որ նրանք ներողություն չխնդրեցին հայերից այն դերի համար, որը Կայսերական Գերմանիան ունեցել է առաջին համաշխարհային պատերազմում:

«Այն ժամանակ գերմանական կառավարությունը ո՛չ մի քայլ չձեռնարկեց, չնայած որ ուներ հստակ տեղեկություններ օսմանյան կայսրությունում հայերի ոչնչացման մասին»,-նշեց գերմանացի պատմաբանը` հիշեցնելով, որ Գերմանիան նաև օգտագործել է հայ ստրուկների աշխատուժը Բաղդադի երկաթուղու կառուցման համար:     

«Ինձ չի գոհացնում այն, որ իրավաբանորեն և գիտականորեն լավ ապացուցված փաստերը ճանաչվում են այդ իրողություններից 101 տարի հետո՝ առանց համոզիչ մարդկային ժեստի», – ասաց նա:  

Խոսելով այն մասին, թե ինչ ազդեցություն կունենա այս բանաձևը Գերմանիայում` Տեսսա Հոֆմանը նկատեց, որ այն պաշտոնապես սկիզբ է դնում ցեղասպանության զոհերի ոգեկոչմանը Գերմանիայում:

«Դրական է այն, որ այս բանաձևի տեքստը ազդակ է ցեղասպանության թեմայով կրթությունն ու հետազոտությունները խթանելու համար, եթե իհարկե ապագա որոշում կայացնողները հետաքրքրված լինեն այս ուղղությամբ քայլեր ձեռնարկել և տեղի չտան Գերմանիայում ազդեցիկ թուրքական լոբբիի ու ՀԿ-ների ճնշումներին… Ժամանակը ցույց կտա, թե ինչ զարգացում կունենա այս բանաձևի կիրառումը ցեղասպանության մասին իրազեկման և օսմանյան ցեղասպանությունների մասին կրթության ու հետազոտությունների տեսանկյունից», – ասաց գերմանացի գիտնականը:

Նա նաև նշեց, որ այս որոշումն իրավական դատավճիռ չէ, ինչպես բազմիցս հայտարարել են գերմանացի գործադիրները` հիշեցնելով սակայն, որ իրավական դատավճիռ այս հարցով ընդունել են հենց Օսմանյան կայսրության ռազմական դատարանները, որը սակայն հետագայում չեղարկվեց Անկարայում քեմալիստական կառավարության կողմից:   

Տեսսա Հոֆմանի կարծիքով այս բանաձևը լուրջ ազդեցություն չի ունենա Թուրքիայի և Գերմանիայի միջև հարաբերությունների վրա – և՛ Գերմանիան, և՛ Թուրքիան կփորձեն այս հարցը տարանջատել փախստականների խնդրից, իսկ Թուրքիայի դեսպանը կվերադառնա Բեռլին, ինչպես բազմիցս եղել է նախկինում:

Խոսելով բանաձևի նախապատմության մասին` Հոֆմանը հիշեցրեց, որ արդեն 16 տարի է, ինչ Գերմանիայի խորհրդարանի առաջ դրված է Հայոց ցեղասպանության, ինչպես նաև Օսմանյան կայսրության կողմից իրականացրած արամեախոս բնակչության ու հույն ուղղափառ քրիստոնյաների ցեղասպանությունների ճանաչման հարցը:

2005թ.-ին Բունդեսթագը ոչ-օրենսդրական բանաձև էր ընդունել, որը հիշատակում էր Օսմանյան կայսրությունում հայերի «կոտորածներն» ու «տեղահանությունները»՝ ընդունելով Գերմանիայի ներգրավվածությունը: Հոֆմանի կարծիքով ցեղասպանագետները, իրավապաշտպան ՀԿ-ները և Գերմանիայի հայ համայնքը այն ժամանակ իրավացիորեն քննադատել են այդ բանաձևը «ցեղասպանություն տերմինը շրջանցելու համար: Արդյունքում, իշխող պահպանողական կուսակցության պատգամավոր Քրիստոֆեր Բերգները ներկայացրեց նոր բանաձև, որը ներառում էր «ցեղասպանություն» տերմինը, ինչպես նաև դրա գերմաներեն հոմանիշ՝ «voelkermord» բառը: Բայց Գերմանիայի գործադիր մարմինը կասեցրեց այդ բանաձևի ընդունումը, որպեսզի չզայրացնի Թուրքիային:  

«Միայն Հռոմի Ֆրանցիսկոս պապի՝ 2015թ.-ի ապրիլի 12-ի ուղերձից հետո Գերմանիայի խորհրդարանը վերանայեց իր դիրքորոշումը: Դրանից հետո խորհրդարանական բոլոր խմբակցությունների խոսնակներն օգտագործեցին «voelkermord» բառը ապրիլի 24-ի իրենց ելույթներում», – նշեց Հոֆմանը՝ հավելելով, որ այդ ժամանակ արդեն չափազանց ուշ էր բանաձևի նախագծերի քվեարկության համար և դրանք ուղարկվեցին խորհրդարանի արտաքին կապերի հանձնաժողով: 2016թ.-ի փետրվարի 25-ին ընդդիմադիր Կանաչների խմբակցությունը ետ վերցրեց բանաձևի իր նախագիծը այն բանից հետո, երբ իշխող կուսակցության նախագահը համաձայնեց հանձնաժողովների միջև համատեղ բանաձևին, որն էլ քվեարկության դրվեց  հունիսի 2-ին: 

Հեղինակ՝ Նվարդ Չալիկյան



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

17:18
Փաշինյան. Ապահովագրության համակարգը պետք է խթանի գյուղատնտեսության զարգացումը
Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել խորհրդակցություն, որի ընթացքում քննարկվել են գյուղատնտեսության ապահովագրության ոլորտին վերաբերող...
Աղբյուր` Panorama.am
17:02
Հանուն կերի պինգվինը երեք հազար կիլոմետր է անցել՝ Անտարկտիդայից հասնելով Ավստրալիա
Սննդի փնտրտուքներով կայսերական պինգվինն անցել է 3 հազար կմ՝   Անտարկտիդայից հասնելով Ավստրալիա։ Հիմա այն ավստրալիացի մասնագետների...
Աղբյուր` Panorama.am
16:55
Բագրատ Սրբազան. Վարչապետի պաշտոն զբաղեցնողը պետք է անձամբ մեկնի Բաքու ու ելույթով ամրագրի՝ Արցախյան հիմնախնդիրը փակված չէ
Սրբազանի հայտարարությունը՝ Բաքվում կայանալիք COP 29-ին Հայաստանի մասնակցության վերաբերյալ
Աղբյուր` Panorama.am
16:47
Ուելսի արքայազն. Իմ կյանքի ամենադժվար տարինն էր
Ուելսի արքայազն Ուիլյամը 2024 թվականը համարում է իր կյանքի ամենադժվար տարին։ BBC-ի փոխանցմամբ, Հարավային Աֆրիկա կատարած իր այցի ավարտին...
Աղբյուր` Panorama.am
16:31
Ոճաբանը կանխատեսել են 2010-ականների նորաձևության գլխավոր միտումի վերադարձ
Ոճաբան Եկատերինա Տիխովան վստահ է, որ մոտ ապագայում կրկին կտարածվի  2010-ականների հայտնի թրենդը։  Փորձագետը կանխատեսում է մորթյա...
Աղբյուր` Panorama.am
16:24
Վահան Գրիգորյան. Վերջին տասնամյակների ընթացքում համաշխարհային ժանդարմի դերը թանկ է արժեցել հենց Ամերիկայի համար
Դոնալդ Թրամփի վերընտրվելը ԱՄՆ նախագահի պաշտոնում այն բնական գործընթացների շարունակությունն էր, որոնք տեղի են ունենում համաշխարհային...
Աղբյուր` Panorama.am
15:59
Հայկ Պետրոսյանը սիրելիի հետ լուսանկարներ է հրապարակել
Երգիչ, դերասան Հակ Պետրոսյանը սոցիալական ցանցերի իր էջերում սիրելիի հետ ֆոտոշարք է գրել։ Կից նա գրել է. «Դու ստիպում ես ինձ զգալ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:56
Իսրայելը Լիբանանում ոչնչացրել է «Պալմիրա» հյուրանոցը, որտեղ օթևանել են Էյնշտեյնը, Պիկասոն, Դե Գոլը, Չերչիլը
Իսրայելական ինքնաթիռները, արևելյան Լիբանանի Բաալբեկ քաղաքի ռմբակոծության ժամանակ, ավերել են պատմական «Պալմիրա» հյուրանոցի շենքը, որը...
Աղբյուր` Panorama.am
15:50
ՎՏԲ-Հայաստան Բանկի աջակցությամբ Երևանում կկայանան դաշնակահար Դենիս Մացուևի համերգները
ՎՏԲ-Հայաստան Բանկը հանդես է եկել որպես «Երևանյան հեռանկարներ» միջազգային երաժշտական փառատոնի գործընկեր: Միջոցառման շրջանակներում...
Աղբյուր` Panorama.am
15:34
Արմեն Ջիգարխանյանի վերջին խոսքերը
Մանրամասներ է հայտնել նրա այրին՝ դերասանուհի Տատյանա Վլասովան
Աղբյուր` Panorama.am
15:25
Սոս Հակոբյան. Վահե Մակարյանի հավատարմագրումը դադարեցնելու որոշումը ընդունվել է օրենքի կոպիտ խախտմամբ և պետք է վերացվի
Փաստաբան Սոս Հակոբյանը ստանձնել է Mediahub.am լրատվական կայքի լրագրող  Վահե Մակարյանի շահերի պաշտպանությունը՝ վերջինիս և, իր, իսկ, իսկ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:10
Ինչո՞ւ Հայաստանի իշխանությունները չեն շտապում հրաժեշտ տալ ԵԱՏՄ-ին. Զատուլինի կարծիքը
Դժվար թե Հայաստանի իշխանությունները շտապեն դուրս գալ Եվրասիական տնտեսական միությունից (ԵԱՏՄ)։Այդ մասսին «Օբզաց»-ին ասել է Պետդումայի...
Աղբյուր` Panorama.am
15:07
Մեկ շաբաթում ավտոբուսներին վճարել են 213 173 300 դրամ
Նոյեմբերի 1-ից 7-ն ընկած  ժամանակահատվածում «Երևանի ավտոբուս» ՓԲԸ-ի կողմից հավաքագրվել է 213 173 300 ՀՀ դրամ։ Քաղաքապետարանից...
Աղբյուր` Panorama.am
14:50
Աշոտյան. Այս անմոռուկը ցեղասպանությունն ուրացողների ինադու եմ խփել
«Հայաստանի վրա տարբեր ընտրություններ կարող են ազդեցություն ունենալ՝ Վրաստանի, ԱՄՆ-ից, Մոլդովայի, բայց ամենակարևորը, որ Հայաստանն իր վրա...
Աղբյուր` Panorama.am
14:45
Տիգրան Սարգսյան. Հայաստանը տրամադրված է համագործակցել Ռուսաստանի հետ
Հայաստանը տրամադրված է Ռուսաստանի հետ համագործակցելուն։ Այդ մասին SHOT Telegram ալիքի թղթակից Ալեքսանդր Յունաշևին ասել է ՀՀ նախկին վարչապետ...
Աղբյուր` Panorama.am
14:38
Դատարանը թույլ տվեց Արշակ Սրբազանին այցելել Արմեն Աշոտյանին՝ որպես խոստովանահայր
«Աշխարհը շուռ չի գա, որ եթե մերժեք, բայց, վստահաբար, քրիստոնեական ընկալմանը Հայաստանում ևս մեկ հանրային հարված կհասցվի»,-միջնորդության քննարկմանն՝ ասաց Աշոտյանը։
Աղբյուր` Panorama.am
14:33
Մամիջանյան. Կարեն Անդրեասյանը, հավանաբար, Նիկոլ Փաշինյանի նկարից «խոնավություն է քաշել»
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության ղեկավար Հայկ Մամիջանյանը, անդրադառնալով ԲԴԽ նախագահ Կարեն Անդրեասյանի հնչեցրած հայտարարություններին,...
Աղբյուր` Panorama.am
14:27
Լիազորությունները դադարեցված դատավոր Վահե Միսակյանը կդիմի ՄԻԵԴ
Երևանի ընդհանուր իրավասության քրեական դատարանի՝ լիազորությունները դադարեցված դատավոր Վահե Միսակյանը կդիմի ՄԻԵԴ՝ վերականգնելու իրավունքները։...
Աղբյուր` Panorama.am
14:05
Ալիևը Բաքվից կրկին պատերազմով է սպառնում Հայաստանին
Արևմտյան որոշ պետություններ Հայաստանին Ադրբեջանի հետ նոր պատերազմի են մղում։ ՏԱՍՍ-ի փոխանցմամբ, այդ մասին հայտարարել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ...
Աղբյուր` Panorama.am
14:03
2016 թ. ընդունված Ընտրական օրենսգրքում ամրագրվեց նախադեպը չունեցող կարգավորում. ԿԸՀ փոխնախագահ
«Գործող Ընտրական օրենսգիրքը սահմանում է բավարար  կարգավորումներ ընտրությունները,  ընտրական վարչարարությունը  պատշաճ...
Աղբյուր` Panorama.am
14:02
«Ֆլայ Արնայի» համահիմնադիր Air Arabia-ն դժգոհ է եղել Փաշինյանի կառավարությունից. «Հետք»
«Հետքի» աղբյուրի տեղեկացմամբ՝ 2023-ի ապրիլի 27-ին Air Arabia ավիաընկերության գլխավոր գործադիր տնօրեն Ադել Ալին Նիկոլ Փաշինյանի հետ...
Աղբյուր` Panorama.am
13:43
Բաժանում չի լինում. Արա Մարտիրոսյանի հիշատակին նվիրված համերգին ընդառաջ ընկերները փորձերից տեսանյութեր են հրապարակում
Այսօր երեկոյան՝ ժամը 19։00-ին Կարեն Դեմիրճյանի անվան մարզահամերգային համալիրի համերգային դահլիճում տեղի կունենա կյանքից անժամանակ հեռաղած երգիչ...
Աղբյուր` Panorama.am
13:15
Ո՞ւմ չքնաղ միտքն է Yerevan Fashion Week-ն անցկացնել Հայ բռնադատված զոհերի հուշարձանի տարածքում
«Ինձ որևէ մեկը կբացատրի՞, թե ում չքնաղ միտքն է եղել անցկացնել Yerevan Fashion Week-ը  Հայ բռնադատված զոհերի հուշարձանի տարածքում,...
Աղբյուր` Panorama.am
13:05
Ինքնակոչ կերպով իրեն «չոբանի շուն» հռչակած Նիկոլ Փաշինյանի կողմից անցկացվող հանրաքվեի գործընթացը չեղարկվել էր. ԱԺ-ում իրավիճակը լարվեց
«Զավեշտալի է, որ ՀՀ-ում Ընտրական օրենսգրքի վերափոխման վերաբերյալ քննարկումը ծավալվում է մի խորհրդարանում՝ 8-րդ գումարման ԱԺ-ում, որը...
Աղբյուր` Panorama.am
13:02
Մխիթարյանը խաղային հուշումներ է տալիս Սպերցյանին, հետևում է հավաքականի խաղերին, անհանգստանում. Տիկնիզյան
Հայաստանի ազգային հավաքականի և Մոսկվայի «Լոկոմոտիվի» 25-ամյա կիսապաշտպան Նաիր Թիկնիզյանը խոսել է Հենրիխ Մխիթարյանի՝ հավաքականի...
Աղբյուր` Panorama.am
12:41
Սնունդ բաժանող դատապարտյալը հացերի մեջ թաքցրել էր բջջային հեռախոս և wi-fi սարք
Քրեակատարողական ծառայողները կանխել են ազատազրկված անձանց կողմից թմրամիջոցների և արգելված իրերի ապօրինի շրջանառության հերթական դեպքը։...
Աղբյուր` Panorama.am
12:36
ՊԵԿ-ը տուգանել է «Զվարթնոց»-ին
Պետական եկամուտների կոմիտեն ներկայացնում է հոկտեմբերի 1-ից 30-ն ընկած ժամանակահատվածում ՊԵԿ հետաքննության և օպերատիվ հետախուզության վարչության...
Աղբյուր` Panorama.am
12:33
Թեժ քննարկում է եղել, բերվել են բոլոր հակափաստարկները. ԱՆ փոխնախարարը՝ արցախցիների ընտրելու իրավունքի մասին
«Արցախի Հանրապետության բռնի տեղահանված քաղաքացիների ընտրական իրավունքի հարցը քննարկվել է, բայց դեռևս լուծում չկա»,- «ՀՀ...
Աղբյուր` Panorama.am
12:15
«Պեստո»-ում սնունդը պատրաստել են հիգիենայի պահանջների խախտմամբ
Սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի արագ արձագանքման բաժնի տեսուչները «Պեստո» ՍՊԸ-ին պատկանող հանրային սննդի օբյեկտում (ք․...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Բերվել են բոլոր հակափաստարկները. ԱՆ փոխնախարարը՝ արցախցիների ընտրելու իրավունքի մասին
12:42 08/11/2024

Բերվել են բոլոր հակափաստարկները. ԱՆ փոխնախարարը՝ արցախցիների ընտրելու իրավունքի մասին

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}