14:06 08/06/2016 Հայաստան

Տեսսա Հոֆման. Բունդեսթագի բանաձևը կարող է խթանել ցեղասպանության մասին կրթությունը Գերմանիայում

Անվանի գերմանացի հայագետ և ցեղասպանագետ Տեսսա Հոֆմանը Panorama.am-ի հետ հարցազրույցում կարևորել է հունիսի 2-ին Գերմանիայի խորհրդարանի կողմից ընդունած Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչող բանաձևի ընդունումը՝ նշելով, որ այդ որոշմամբ վերջապես հայերի տարհանումներն ու կոտորածները որակվեցին որպես «ցեղասպանության ոճրագործություն»: Այդպիսով Բունդեսթագը դարձավ 26-րդ ազգային խորհրդարանը, որն ընդունեց Հայոց ցեղասպանությունը:

«Հայերի համար այս բանաձևը շատ հուզիչ իրադարձություն էր, քանի որ այդպիսով ցեղասպանությունն իրականացրած երիտթուրքերի դաշնակից Գերմանիայի իրավահաջորդ պետությունը պաշտոնապես ճանաչեց Օսմանյան կայսրության պետական հանցագործությունները»,- նշեց նա:  

Հայոց ցեղասպանության ճանաչման և դատապարտման մեծ ջատագով Հոֆմանը միևնույն ժամանակ իր դժգոհությունը հայտնեց առ այն, որ Գերմանիայի կառավարության ղեկավար Անգելա Մերկելը, նրա տեղակալն ու արտաքին գործերի նախարարը չմասնակցեցին բանաձևի քննարկմանն ու քվեարկությանը:

Հոֆմանը նաև քննադատեց խորհրդարանին այն բանի համար, որ նրանք ներողություն չխնդրեցին հայերից այն դերի համար, որը Կայսերական Գերմանիան ունեցել է առաջին համաշխարհային պատերազմում:

«Այն ժամանակ գերմանական կառավարությունը ո՛չ մի քայլ չձեռնարկեց, չնայած որ ուներ հստակ տեղեկություններ օսմանյան կայսրությունում հայերի ոչնչացման մասին»,-նշեց գերմանացի պատմաբանը` հիշեցնելով, որ Գերմանիան նաև օգտագործել է հայ ստրուկների աշխատուժը Բաղդադի երկաթուղու կառուցման համար:     

«Ինձ չի գոհացնում այն, որ իրավաբանորեն և գիտականորեն լավ ապացուցված փաստերը ճանաչվում են այդ իրողություններից 101 տարի հետո՝ առանց համոզիչ մարդկային ժեստի», – ասաց նա:  

Խոսելով այն մասին, թե ինչ ազդեցություն կունենա այս բանաձևը Գերմանիայում` Տեսսա Հոֆմանը նկատեց, որ այն պաշտոնապես սկիզբ է դնում ցեղասպանության զոհերի ոգեկոչմանը Գերմանիայում:

«Դրական է այն, որ այս բանաձևի տեքստը ազդակ է ցեղասպանության թեմայով կրթությունն ու հետազոտությունները խթանելու համար, եթե իհարկե ապագա որոշում կայացնողները հետաքրքրված լինեն այս ուղղությամբ քայլեր ձեռնարկել և տեղի չտան Գերմանիայում ազդեցիկ թուրքական լոբբիի ու ՀԿ-ների ճնշումներին… Ժամանակը ցույց կտա, թե ինչ զարգացում կունենա այս բանաձևի կիրառումը ցեղասպանության մասին իրազեկման և օսմանյան ցեղասպանությունների մասին կրթության ու հետազոտությունների տեսանկյունից», – ասաց գերմանացի գիտնականը:

Նա նաև նշեց, որ այս որոշումն իրավական դատավճիռ չէ, ինչպես բազմիցս հայտարարել են գերմանացի գործադիրները` հիշեցնելով սակայն, որ իրավական դատավճիռ այս հարցով ընդունել են հենց Օսմանյան կայսրության ռազմական դատարանները, որը սակայն հետագայում չեղարկվեց Անկարայում քեմալիստական կառավարության կողմից:   

Տեսսա Հոֆմանի կարծիքով այս բանաձևը լուրջ ազդեցություն չի ունենա Թուրքիայի և Գերմանիայի միջև հարաբերությունների վրա – և՛ Գերմանիան, և՛ Թուրքիան կփորձեն այս հարցը տարանջատել փախստականների խնդրից, իսկ Թուրքիայի դեսպանը կվերադառնա Բեռլին, ինչպես բազմիցս եղել է նախկինում:

Խոսելով բանաձևի նախապատմության մասին` Հոֆմանը հիշեցրեց, որ արդեն 16 տարի է, ինչ Գերմանիայի խորհրդարանի առաջ դրված է Հայոց ցեղասպանության, ինչպես նաև Օսմանյան կայսրության կողմից իրականացրած արամեախոս բնակչության ու հույն ուղղափառ քրիստոնյաների ցեղասպանությունների ճանաչման հարցը:

2005թ.-ին Բունդեսթագը ոչ-օրենսդրական բանաձև էր ընդունել, որը հիշատակում էր Օսմանյան կայսրությունում հայերի «կոտորածներն» ու «տեղահանությունները»՝ ընդունելով Գերմանիայի ներգրավվածությունը: Հոֆմանի կարծիքով ցեղասպանագետները, իրավապաշտպան ՀԿ-ները և Գերմանիայի հայ համայնքը այն ժամանակ իրավացիորեն քննադատել են այդ բանաձևը «ցեղասպանություն տերմինը շրջանցելու համար: Արդյունքում, իշխող պահպանողական կուսակցության պատգամավոր Քրիստոֆեր Բերգները ներկայացրեց նոր բանաձև, որը ներառում էր «ցեղասպանություն» տերմինը, ինչպես նաև դրա գերմաներեն հոմանիշ՝ «voelkermord» բառը: Բայց Գերմանիայի գործադիր մարմինը կասեցրեց այդ բանաձևի ընդունումը, որպեսզի չզայրացնի Թուրքիային:  

«Միայն Հռոմի Ֆրանցիսկոս պապի՝ 2015թ.-ի ապրիլի 12-ի ուղերձից հետո Գերմանիայի խորհրդարանը վերանայեց իր դիրքորոշումը: Դրանից հետո խորհրդարանական բոլոր խմբակցությունների խոսնակներն օգտագործեցին «voelkermord» բառը ապրիլի 24-ի իրենց ելույթներում», – նշեց Հոֆմանը՝ հավելելով, որ այդ ժամանակ արդեն չափազանց ուշ էր բանաձևի նախագծերի քվեարկության համար և դրանք ուղարկվեցին խորհրդարանի արտաքին կապերի հանձնաժողով: 2016թ.-ի փետրվարի 25-ին ընդդիմադիր Կանաչների խմբակցությունը ետ վերցրեց բանաձևի իր նախագիծը այն բանից հետո, երբ իշխող կուսակցության նախագահը համաձայնեց հանձնաժողովների միջև համատեղ բանաձևին, որն էլ քվեարկության դրվեց  հունիսի 2-ին: 

Հեղինակ՝ Նվարդ Չալիկյան



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

20:43
Ողջի գյուղում այրվել է մոտ 250 հակ անասնակեր
Շիրակի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն նոյեմբերի 23-ին, ժամը 11:46-ին  ահազանգ է ստացվել, որ Ողջի գյուղում...
Աղբյուր` Panorama.am
20:23
«Վերոնա»-ի հետ հանդիպումն ավարտվեց «Ինտեր»-ի ջախջախիչ հաղթանակով
Սերիա Ա-ի 2024/2025թթ․ խաղարկության 13-րդ տուրում Միլանի «Ինտերը» «Մարկանտոնիո Բերնտեգոդի» մարզադաշտում հյուրընկալվել էր...
Աղբյուր` Panorama.am
20:10
Տրանսգենդեր կնոջ սպանության մեջ մեղադրվողը մեղսունակության թեստ է հանձնել
Վրաստանի առաջին տրանսգենդեր կնոջ՝ Կեսարիա Աբրամիձեի առանձնակի դաժանությամբ սպանելու համար մեղադրվող 26-ամյա Բեկա Ջաիանին հանցագործության պահին...
Աղբյուր` Panorama.am
20:00
Թբիլիսիում վերսկսվել են ընդդիմության ցույցերը
Թբիլիսիում վերսկսվել են ընդդիմության բողոքի ցույցերը՝  Վրաստանի խորհրդարանական ընտրությունների արդյունքների դեմ, որոնց համաձայն հաղթել է...
Աղբյուր` Panorama.am
19:44
Սոչիում զգուշացրել են փոթորիկների ու բարձր ալիքների վտանգի մասին
Առաջիկա օրերին Սոչիում սպասվում ուժեղ փոթորիկներ։ Այս մասին հայտնել է  Կրասնոդարի երկրամասի ՌԴ ԱԻՆ ծառայությունը։ «Մինչև...
Աղբյուր` Panorama.am
19:19
Երևանի մի քանի վարչական շրջաններում մեկ օր ջուր չի լինի
«Վեոլիա Ջուր» ընկերությունը տեղեկացնում է իր հաճախորդներին և սպառողներին, որ վթարի վերացման աշխատանքներով պայմանավորված, ս.թ....
Աղբյուր` Panorama.am
18:45
ՄԻՊ. Կանայք շատ հաճախ թիրախավորվում են այնպիսի հիմքերով, որոնցով տղամարդիկ երբեք չեն թիրախավորվի
Մարդու իրավունքների պաշտպանի պաշտոնը զբազեցնող Անահիտ Մանասյանը նոյեմբերի 23-ին Դիլիջանում մասնակցել է  «Կատարինե-Տավուշ» թիմի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:25
Ռուբեն Վարդանյանի միջազգային փաստաբան. Ավելի քան 100%-ով համոզված եմ, որ նման նամակ գոյություն չունի
«Ազատություն» ռադիոկայանի ադրբեջանական ծառայությունը՝  «Ազադլիգ»-ն օրերս հարցազրույց էր հրապարակել Բաքվում ապօրինի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Մարգարիտա Սիմոնյանը չի բացառել, որ Բեննեթին սպանել են
«Россия сегодня»-ի и RT-ի գլխավոր խմբագիր Մարգարիտա Սիմոնյանը չի բացառել, որ ամերիկացի փորձագետ, փաստավավերագրական ֆիլմերի հեղինակ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:42
Էստոնիայում աշխատակիցները բախվում են զուգարանային տեռորի
Էստոնացի գործատուները սկսել են ավելի ուշադիր հետևել, թե աշխատողները որքան ժամանակ են անցկացնում զուգարաններում: Այս մասին հայտնում է...
Աղբյուր` Panorama.am
17:12
Աշոտյան. Գնալով նրա ինքնահարցազրույցներն էլ ավելի անորակ և «խուրդա» են դառնում
«5 հարց՝ Արմեն Աշոտյանին» հեռակա զրույցի շրջանակներում ՀՀԿ փոխնախագահ, քաղբանտարկյալ Արմեն Աշոտյանը դարձյալ պատասխանել է...
Աղբյուր` Panorama.am
16:55
ՄԻՊ-ը փաստաբանների հարկերի հարցով դիմել է ՍԴ
Մարդու իրավունքների պաշտպանի աշխատակազմից ՀՀ փաստաբանների պալատին  նոյեմբերի 18-ին տեղեկացրել են, որ Մարդու իրավունքների պաշտպանը 2024...
Աղբյուր` Panorama.am
16:25
«Голос» մրցույթի մասնակիցը մեկ տարում նիհարել է 100 կգ-ով
«Голос» երգի մրցույթի մասնակից Շարիպ Ումհանովը մեկ տարում նիկհարել է 100 կգ-ով։ Այս մասին գրում է «Գազետա.ռու»-ն՝...
Աղբյուր` Panorama.am
15:59
Դովեղի դպրոցի շինարարության վրա այժմ ընդամենը 5 արաբ բանվոր է աշխատում. Ոսկան Սարգսյան
«Խորհրդակցություններ են անում, սակայն գործն առաջ չի շարժվում»,-ահազանգում է տավուշցի լրագրող Ոսկան Սարգսյանն ու մանրամասնել....
Աղբյուր` Panorama.am
15:53
ՀԱՊԿ ղեկավարները Աստանայում կքննարկեն Ռուսաստանին հեռահար սպառազինության հարվածները
ՀԱՊԿ անդամ երկրների ղեկավարները Աստանայում Հավաքական անվտանգության խորհրդի նիստում կքննարկեն Արևմուտքի թույլտվությամբ  Ռուսաստանի...
Աղբյուր` Panorama.am
15:43
Սարիկ Անդրեասյանի կինը նկարահանումների ինտիմ հատվածների մասին հարցին անկեղծ պատասխան է տվել
Դերասանուհի, ռեժիսոր Սարիկ Անդրեասյանի կինը՝ Լիզա Մորյակը, Instagram-ում պատասխանել է «Կյանքը կանչով» սերիալում ինտիմ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:22
Հանցագործություն կատարած մարդկանց հոգեբանությունում կա մեկ կարևոր առանձնահատկություն. Տարոն Սիմոնյան
Ազգային ժողովի նախկին պատգամավոր, փաստաբան Տարոն Սիմոնյանն իր ֆեյսբուքյան էջում գրում է. «Հանցագործություն կատարած մարդկանց...
Աղբյուր` Panorama.am
15:14
Մոնրեալում ՆԱՏՕ-ի դեմ բողոքի ակցիաներ են
Կանադայի Մոնրեալ քաղաքում զանգավածային անկարգություններ են ՆԱՏՕ-ի դեմ։ Ոստիկանության տվյալներով երեք մարդ ձերբակալվել է։ Քաղաքը հյուրընկալել...
Աղբյուր` Panorama.am
15:13
Դա խեղճացած մարդու հայտարարություն է․ Ալեքսանդր Մանասյանը՝ Փաշինյանի հայտարարության մասին
««Արևմտյան Հայաստան» և «Արևելյան Հայաստան» տերմինները պատմականորեն կայացած, ամրացած հասկացություններ են,...
Աղբյուր` Panorama.am
14:32
Երեխաները սկսել են իրենց կարդացած տեքստերը հասկանալ. Ժաննա Անդրեասյան
«Հանրակրթության ոլորտի ցուցանիշներից շատ քննարկվեց 10 տարեկան երեխաների՝ տեքստեր կարդալու և հասկանալու ունակությունը, այլ կերպ՝...
Աղբյուր` Panorama.am
14:20
Քաղաքագետ. Գործող թյուրիմացությունը նման է այն տղային, ով ծնողներին սպանել է և...
Քաղաքագետ Ստեփան Դանիելյանը, արձագանքելով Նիկոլ Փաշինյանի՝ հարցազրույցի ընթացքում հնչեցրած հայտարարություններին, գրում է. «Գործող...
Աղբյուր` Panorama.am
14:16
Սերգեյ Մելքոնյան. Ադրբեջանը խոսում է իր «պատմական» նկրտումների մասին, իսկ Հայաստանն ասում է՝ ոչ, մենք պետք է իրական կյանքով ապրենք
«Հայաստանի կողմից ամենաբարձր մակարդակում ոչ մի անգամ արձագանք էր չէր եղել «Արևմտյան Ադրբեջանի» վերաբերյալ,- Երևանում ընթացող...
Աղբյուր` Panorama.am
14:11
Խոշոր ավոտվթար Արագածոտնում
«ԳԱԶ 31»-ը գլխիվայր հայտնվել է երթևեկելի գոտուց դուրս. կան վիրավորներ
Աղբյուր` Panorama.am
13:55
Մեր հույսը դրեցինք եվրոպական հեքիաթների վրա ու մնացինք այս վիճակում. Խաչիկյան
«Վերջին վեց տարիներին վարված արտաքին քաղաքականության հետևանքով մենք հայտնվել ենք այս վիճակում»,- «Գլոբալ անվտանգություն և...
Աղբյուր` Panorama.am
13:41
Իսրայելը ավիաhարված է հասցրել Բեյրութի կենտրոնին, կա 11 զnh
Իսրայելի ինքնաթիռները գրոհել են Բեյրութի կենտրոնը։ Իսրայելական ավիահարվածի հետևանքով Բեյրութում առնվազն 11 մարդ է զոհվել, կան վիրավորներ: Այս...
Աղբյուր` Panorama.am
13:27
Դուք մասնակից եք դարձել պետականության կործանմանը. Բագրատ Սրբազանը՝ ՔՊ-ականներին
«Մենք սսել ենք «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբի անդամներին՝ այս մարդը մեղսակից է դարձնում ձեզ իր գործած բոլոր...
Աղբյուր` Panorama.am
13:15
Ջերմաստիճանը կնվազի 6-10 աստիճանով
Հայաստանի տարածքում նոյեմբերի 23-ի ցերեկը, 24-ին, 28-ին սպասվում է առանց տեղումների եղանակ։ Նոյեմբերի 25-27-ին հանրապետության շրջանների զգալի...
Աղբյուր` Panorama.am
13:03
Հայ-ռուսական հարաբերությունները հոգեվարքի մեջ են. Հայկ Խալաթյան
«Գաղտնիք չի, որ Հայաստանի իշխանությունները և Նիկոլ Փաշինյանը հայկական հասարակության մեջ ներդրել են ադրբեջանական նարատիվներ»,-...
Աղբյուր` Panorama.am
12:51
Ադրբեջանում գրանցված երկրաշարժը զգացվել է Սյունիքի մարզում՝ 3-4 բալ ուժգնությամբ
Նոյեմբերի 23-ին, տեղական ժամանակով ժամը 12:10-ին (Գրինվիչի ժամանակով ժամը 08։10-ին) ՀՀ ՆԳՆ Սեյսմիկ պաշտպանության տարածքային  ծառայության...
Աղբյուր` Panorama.am
12:36
Երիտասարդ ֆերմերն իր աշխատանքով զարգացնում է սեփական գյուղը
Երիտասարդ ֆերմեր Կարեն Գրիգորյանն ապրում և աշխատում է Արմավիրի մարզի Արազափ գյուղում։ Կարենն իր արտերի մշակման համար ձեռք է բերել ժամանակակից...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Դուք մասնակից եք դարձել պետականության կործանմանը. Բագրատ Սրբազանը՝ ՔՊ-ականներին
13:31 23/11/2024

Դուք մասնակից եք դարձել պետականության կործանմանը. Բագրատ Սրբազանը՝ ՔՊ-ականներին

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}