Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Պոլսո Հայոց պատրիարքությունը պատասխանատու է Թուրքիայի հայության համար այն համատեքստում, որ այդ երկրում չկա այլ ներկայացուցչական կառույց, որ կարող է ներկայացնել հայության խնդիրները: Պատրիարքությունը համարվում է հայ համայնքի ղեկավար մարմինը»,- լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասաց թուրքագետ, ԵՊՀ արևելագիտության ֆակուլտետի փոխդեկան Ռուբեն Մելքոնյանը:

Ըստ նրա, 2007-2008 թվականից գործող պատրիարք Մեսրոպ Մութաֆյանի մոտ հայտնաբերվեց անբուժելի հիվանդություն, պատրիարքի կամ աթոռակից պատրիարքի ընտրություններ անցկացնելու փոխարեն տարբեր անձնական շահախնդրությունների հետևանքով տեղի ունեցավ փոխանորդի նշանակում և Արամ արքեպիսկոպոս Աթեշյանը դարձավ Պոլսո Հայոց պատրիարքի փոխանորդ՝  պայմանով, որ ամենակարճ ժամկետում պետք է անցկացնի պատրիարքի ընտրություն:

«Դառնալով պատրիարքի փոխանորդ, դարձավ նաև պատրիարքի գահի հավակնորդ, ում վերջին տարիների գործունեությունը միտված է թուրքական իշխանությունների համար հաճելի, ձեռնտու քայլեր, հայտարարություն անելուն՝ այդպես ապահովելով իր հավանական ընտրության հնարավորությունը:

Հայ Առաքելական եկեղեցու գերագույն խորհուրդը քանիցս հորդորել է Աթեշյանին անցկացնել պատրիարքական ընտրություն և լուծել հարցը, բաց քանի որ հարցը չի լուծվել, Պոլսո Հայոց աթոռը շարունակում է օգտագործվել թուրքական տարբեր շահախնդրությունների համար՝ և ներքին, և արտաքին քաղաքականության մեջ»,- ասաց նա:

Թուրքագետի խոսքով, Պոլսո Հայոց պատրիարքությունը, պատրիարքները մշտապես գտնվել են թուրքական իշխանությունների ճնշման ներքո, տարբեր տարիներին ստիպված են եղել անել հայտարարություններ հատկապես Հայոց ցեղասպանության հետ կապված, սակայն Թուրքիայի Հանրապետության  պատմության ամբողջ ընթացքում Պոլսո Հայոց պատրիարքները կամ պատրիարքական գահի փոխանորդները երբեք չեն արել նման տիպի հայտարարարություն, ինչպես Պոլսո Հայոց պատրիարքի փոխանորդ Արամ արքեպիսկոպոս Աթեշյանի նամակի բովանդակությունն էր՝ Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանին:

«Այն էականորեն հակասում է պատմական իրողություններին, ամբողջ հայության շահերին, թուրքական կեղծարարության, ուրացման քաղաքականության մի բաղկացուցիչն մասն է»,- ընդգծեց Ռ.Մելքոնյանը՝ միաժամանակ հավելելով, որ Պոլսո Հայոց պատրիարքարանը հոգևոր կառույց է, Թուրքիայում ընդունված աշխարհիկության սկզբունքի հիման վրա հոգևորականներն իրավունք չունեն մասնակցել քաղաքական գործընթացներին, անել քաղաքական հայտարարություններ, հանդես գալ պատմագիտական վերլուծություններով:

«Արամ Աթեշյանը Հայ Առաքելական եկեղեցու սպասավորներից է, բարձրաստիճան հոգևորական,  Հայ Առաքելական եկեղեցու, Ամենայն Հայոց կաթողիկոսի դիրքորոշումներին հակադիր դիրքորոշմամբ է հանդես եկել»,- ընդգծեց նա:

Խոսլով Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի արձագանքի մասին, Ռ.Մելքոնյանը նշեց, որ այն կոռեկտության սահմաններում է. «Քանի որ Աթեշյանն անկախ իր անձնական որակներից, դրանց բացակայությունից, հանդիսանում է Պոլսո Հայոց պատրիարքության գահակալը,  առաքելադավան 50-60 հազար հայ կա այնտեղ, ուստի Մայր Աթոռը երևի ունի որոշակի պատասխանատվության զգացում և իր հայտարարության մեջ չափավոր է»:

Ինչ վերաբերում է նրան կարգալույծ անելուն, թուրքագետը նշեց, որ իրավական և եկեղեցական բոլոր օրենքներով անհնար է, քանի որ Արամ Աթեշյանն արքեպիսկոպոս է, նրան կարգալույծ անելու որևէ հնարավորություն չկա:

Ըստ թուրքագետի, աժմ համայնքի դժգոհությունը Արամ Աթեշյանից ավելի է մեծացել, միգուցե բողոքի ալիքը հանգեցնի այլ զարգացումների հենց համայնքի ներսում:

«Բայց այն փաստը, որ չի վայելում Ստամբուլի հայ համայնքի աջակցությունը, երևում է բոլոր ոլորտներում: Թուրքիայի Հանրապետության պատմության ընթացքում հայ համայնքը երբեք չի եղել այսքան վատ վիճակում, պառակտված է,  թուրքախոսությունը հասել է 90 տոկոսի, եկեղեցիներում քարոզներն անցկացվում են թուրքերեն:  Աթեշյանն այս խնդիրները լուծելու փոխարեն զբաղվում է թուրքական  պատմագիտության կեղծարարական բազան հարստացնելու գործով»,- ասաց Ռ.Մելքոնյանը:

Նա ընդգծեց, որ Պոլսո Հայոց պատրիարքի ընտրությունը համազգային կարևորության խնդիր է, քանի չկա ընտրված պատրիարք, այս վիճակն է լինելու:

«Նախորդ պատրիարքներն ուժեղ էին, քանի որ ընտրված էին, կարողանում էին անկախության որոշակի աստիճան ապահովել»,- ասաց նա՝ հավելելով, որ Պոլսո Հայոց պատրիարքի ընտրություն չի անցկացվում, քանի որ պարզ է մի բան՝ այդ ընտրություններում թուրքական  իշխանությունների ֆավորիտ թեկնածուն ընտրվելու որևէ շանս չունի:

Հաղթող թեկնածուն, ըստ նրա, լինելու է Հայաստանի քաղաքացի, Գուգարաց թեմի առաջնորդ Տեր Սեպուհ արքեպիսկոպոս Չուլջյանը. «Սա է ապացուցում բոլոր հարցումները, զարգացումները»: