Հռոմի Պապի այցը՝ ժամանակագրությամբ- Օր երրորդ
18։31
Ավարտվեց Հռոմի Պապ Ֆրանցիսկոսի եռօրյա այցը Հայաստան: Նա բարձրացավ ինքնաթիռ՝ վերջին անգամ օրհնելով Հայաստանն ու հայ ժողովրդին:18։29
Ֆրանցիսկոս Պապը ոչ միայն Կաթոլիկ Եկեղեցու հովվապետն է, այլև Վատիկան պետության ղեկավարը: Ուստի և այս այցի ընթացքում խստագույնս պահպանվել են պետության ղեկավարի համար նախատեսված Հայաստան կատարելիք պետական այցի բոլոր արարողակարգային պահանջները: Հնչեցին երկու պետությունների օրհներգերը:
18։24
Երևանի միջազգային «Զվարթնոց» օդանավակայանում մեկնարկել է Կաթոլիկ եկեղեցու Սրբազան Քահանայապետի հրաժեշտի արարողությունը: ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը և տիկին Ռիտա Սարգսյանը ուղեկցեցին երկու հովվապետերին, ովքեր օդանավակայան եկան Խոր Վիրապ վանքից:
Այժմ տեղի է ունենում պաշտոնական հրաժեշտի արարողությունը պատվիրակություններին:
17։23
Խոր Վիրապ այցելությամբ ավարտվեց Ֆրանցիսկոս պապի եռօրյա ուխտանգնացությունը քրիստոնյա առաջին երկիր:
Քիչ անց «Զվարթնոց» միջազգային օդանավակայանում տեղի կունենա հրաժեշտի արարողություն, Հռոմի պապը կվերադառնա Վատիկան:
17։18
Երկու Հովվապետերը Սուրբ Աստվածածին եկեղեցում հայերեն և իտալերեն լեզուներով արված խաղաղության աղոթքից հետո դուրս եկան՝ ուղղվելով դեպի բիբլիական Արարատ լեռը նայող դիտահարթակ, որտեղից ի նշան խաղաղության, հայ-թուրքական փակ սահմանի ուղղությամբ աղավնիներ արձակեցին:
17։15
Սուրբ Գրիգոր Լուսավորչի մատուռ այցելությունից հետո երկու Հովվապետերն ուղղևորվեցին դեպի վանքի գլխավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի: 1679 թ-ի երկրաշարժից ավերված Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին հիմնովին վերակառուցվել է 1703 թ-ին: Վանքի վերջին հիմնանորոգումը կատարվել է Գարեգին Երկրորդ Հայրապետի օրոք:
Այստեղ Գարեգին Երկրորդն ու Հռոմի պապը վառեցին այն կանթեղը, որը Ֆրանցիսկոս պապի կողմից ընծայվում է Խոր Վիրապի վանքին:
17։10
Երկու Հովվապետերը մուտք գործեցին Հայոց հավատքի հոր` Սուրբ Գրիգոր լուսավորչի չարչարանաց գբի վրա 7-րդ դարում կառուցված նույնանուն եկեղեցին: Այս պահին Հայոց Հայրապետը և Հռոմի Պապը Լուսավորչի գբից հանված կենսապարգև լույսով վառում են իրենց մոմերը։
17։07
Գարեգին Երկրորդ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Գարեգին Երկրորդն ու Հռոմի Սրբազան Քահանայապետ Ֆրանցիսկոս Պապն արդեն Խոր Վիրապի վանքնում են: Նրանց դիմավորում է Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի վանքերի տեսուչ Արտակ եպիսկոպոս Տիգրանյանը, Հայ Եկեղեցու եպիսկոպոսներ և Վանորեից տեսչության ներքո սպասավորող հոգևորականներ:
Նշենք, որ Հայաստանում Հռոմի Սրբազան Քահանայապետ Ֆրանցիսկոս Պապի վերջին հանգրվանը հենց Խոր Վիրապի վանքն է:
14։35
Այսօր եզակի օր է աշխարհի ամբողջ հայության համար: Կիզակետում են մեր ավանդական ամենախոր զգացողությունները, արարողակարգի բերած բոլոր խորհուրդները, որ երբևէ եղել են մեր դարավոր քրիստոնեկան աշխարհում,-Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում մատուցված Սուրբ Պատարագից հետո լրագրողներին ասաց կոմպոզիտոր Տիգրան Մանսուրյանը:
«Աստված բարին անի, գալիքը բոլոր տվյալներով համապատասխանի այսօրվա մեր պայծառ օրվան»,- մաղթեց մեր օրերի լուսե ու մեծագույն երաժշտահանը:
12։37
Մայր Աթոռում ավարտվեց Սուրբ Պատարագը, որը մատուցեց Նորին Սուրբ Օծություն Տեր Տեր Գարեգին Երկրորդ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը եռօրյա այցով Հայաստան ժամանած Հռոմի Սրբազան Քահանայապետ Ֆրանցիսկոս Պապի աղոթական մասնակցությամբ:
Գարեգին Երկրորդը Խորանից իջնելուց առաջ Բարձրյալից խնդրեց խաղաղություն Հայաստանի, Արցախի, հավատավոր ժողովրդի, երկու քույր եկեղեցիների միջև էլ ավելի ամուր և բարեկամական կապերի համար:
Կաթոլիկ եկեղեցու Սրբազան Քահանայապետը Խորանից իջնելուց առաջ օրհնություն տվեց հավաքված ժողովրդին:
Նշենք, որ Սուրբ Պատարագին հետևում էր ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը և տիկին Ռիտա Սարգսյանը, իշխանության ներկայացուցիչները, Հայաստանի տարբեր շրջաններից, Սփյուռքից ժամանած հավատացյալ ժողովուրդը:
11։51
Հռոմի Սրբազան Քահանայապետ. «Այս հույժ ցանկանալի և ինձ համար արդեն անմոռանալի այցի գագաթնակետին ուզում եմ Տիրոջը բարձրացնել իմ շնորհակալությունը՝ բարձրացնելով այն այս սեղանից բարձրացած փառաբանական ու գոհաբանական մեծ աղոթքին: Այս օրերի Ձերդ Սրբությունը սեփական տան դռները բացեց ինձ, և զգացինք, թե ինչ գեղեցիկ ու ինչքան քաղցր է, որ եղբայրները միասին բնակվեն: Հանդիպեցիքն եղբայրաբար, ողջագուրվեցինք, միասին աղոթեցին, կիսեցինք ընծաները, հույսերն ու մտահոգությունները Քրիստոսի եկեղեցու, որի սրտի միաձայն զարկերը լսում ենք»:
11։46
Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում շարունակվում է Սուրբ Պատարագը: Այս առիթով Հայրապետական իր պատգամն է ներկաներին փոխանցում Գարեգին Երկրորդ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը:
«Այսօր առ Աստված հավատքը փորձության է ենթարկվում, մարդկային հոգիները կարծրանում են ինչպես նեղություների, դժվարություների մեջ, այնպես և՝ հարստության և շքեղության, երբ անհաղորդ են հանապազօրյա հացի, կարոտյալ, ցավի ու տառապանքի մեջ ապրող մարդկանց հոգսերին: Հավատքը փորձության է ենթարկվում ծայրահեղական և այլ գաղափախոսություններով, այլատյացությամբ, մոլուցքներով, գայթակղություններով, անձակենտրոն շահերով: Ուժգնանում են աշխարհիկացման ընթացքները, խաթարվում են հոգևոր, բարոյական ընկալումները, արժեքները, վտանգվում է ընտանիքի աստվածահաստատ կառույցը…:
Այս է ժամանակակից կյանքի չարիքի արմատը, որն առաջ է բերում տնտեսական, քաղաքական, սոցիալական, բնապահպանական ու տարաբնույթ խնդիրներ, որոնք օրեցօր խորանում են՝ սպառնալով մարդկության բնականոն կյանքին: Այսուհանդերձ՝ աշխարհը չի դադարում լինել կենտրոնն աստվածային սիրո և խնամատարության: Տերը շարունակում է ձայնել»,- իր խոսքում ասաց Գարեգին Երկրորդը:
11։00
Պատարագիչն հանում է գլխի թագը, եմիփորոնը, հողաթափերը: Սա նշանակում է, որ եթե մինչ այս պահը պատարագիչը փառքով զարդարվելով Փրկչին էր նմանվում, այժմ, երբ պետք է բերվեն հացը` նշխարը, և գինին` աղոթքով և աստվածային զորությամբ դառնալու Քրիստոսի ճշմարիտ մարմին և արյուն, պատարագիչն արդեն դառնում է պարզ սպասավոր աստվածային փրկարար Խորհրդի:
«Մի ոք յերախայից» բառերով սկսվող հորդորով սարկավագները զգուշացնում են, որ երախաները, այնինքն` չմկրտվածները և հաղորդության համար անպատրաստները առաջ չգան` Սուրբ Խորհդին հաղորդվելու համար:
10։08
Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում մեկնարկում է Սուրբ Պատարագը, որը մատուցվելու է Նորին Սուրբ Օծություն Տեր Տեր Գարեգին Երկրորդ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի կողմից Մայր Աթոռի Սուրբ Տրդատի բաց խորանում` աղոթական մասնակցությամբ եռօրյա այցով Հայաստան ժամանած Հռոմի Սրբազան Քահանայապետ Ֆրանցիսկոս Պապի:
Հիշեցնենք, որ Բաց խորանը կառուցվել է 2001 թ-ին՝ քրիստոնեությունը Հայաստանում պետական կրոն հռչակման 1700-ամյակի առիթով: Այս խորանին են կատարվում եկեղեցական մեծահանդես արարողությունները, օրինակ` Մյուռոնօրհնությունը և Սուրբ Աստվածածնի Վերափոխման տոնին կատարվող խաղողօրհնեքը: Հենց այս խորանին 2001 թ-ին Սուրբ Պատարագ մատուցեց պատմության մեջ առաջին անգամ Հայաստան այցելած Հռոմի Պապը` Սուրբ Հովհաննես-Պողոս Երկրորդ քահանայապետը:
Ամբողջ օրվա ծրագիրը.
Հռոմի Սրբազան Քահանայապետ Ֆրանցիսկոս Պապի Հայաստան այցի երրորդ օրը մեկնարկելու է Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում Պատարագի Սրբազան արարողությամբ:
Պատարագը մատուցվելու է Նորին Սուրբ Օծություն Տեր Տեր Գարեգին Երկրորդ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի կողմից Մայր Աթոռի Սուրբ Տրդատի բաց խորանում` աղոթական մասնակցությամբ Հռոմի Սրբազան Քահանայապետ Ֆրանցիսկոս Պապի:
Այսօր Հռոմի պապը հանդիպելու է նաև Հայոց եկեղեցու պատվիրակությունների հետ:
Հռոմի պապի այցի վերջին հանգրվանը լինելու է Խոր Վիրապի վանքը: Հենց այս վայրում են իրենց քարոզության ժամանակ հանդիպել Հայ Եկեղեցու հիմնադիր Սուրբ Թադեոս և Սուրբ Բարթողիմեոս առաքյալները` ի հիշատակ այդ իրադարձության կանգնեցնելով «Օթյաց խաչը»: Սակայն Խոր Վիրապի պատմությունն անմիջականորեն կապված է հայոց հավատքի հայր Սուրբ Գրիգոր Լուսավորչի և Հայոց մեծ դարձի հետ: Ըստ 5-րդ դարի պատմիչ Ագաթանգեղոսի և Հայ Եկեղեցու Սրբազան Ավանդության` Հայոց Տրդատ Երրորդ թագավորը Հայաստանում քրիստոնյաներին հալածելիս, բազում կտտանքներից և տանջանքներից հետո Արտաշատի արքունական բանտն է նետել Ս.Գրիգոր Լուսավորչին, ուր նա մնացել է 14 տարի: Ավանդությունն ասում է, որ ամեն օր այրի մի կին նկանակ էր նետում այդ գբի մեջ, որի շնորհիվ Սուրբ Գրիգորը սնվում էր: Սուրբ Հռիփսիմյանց և Սուրբ Գայանյանց կույսերի նահատակությունից հետո Տրդատ թագավորը ծանր հիվանդանում է: Արքայի քույր Խոսրովիդուխտը մի քանի անգամ երազում տեսնում է, որ իր եղբորը կարող է բժշկել միայն Սուրբ Գրիգորը, որին արդեն մեռած էին համարում: Ի զարմանս բոլորի` Սուրբ Գրիգորն Աստծո ողորմությամբ ոչ միայն կենդանի էր, այլ նաև հոգով արի էր, իսկ մտքով` լուսավոր:
Խոր գբից դուրս գալով` Սուրբ Գրիգորը բժշկում է ապաշխարած և դարձի եկած արքային ու նրա ընտանիքը, և հայ ժողովուրդը 301 թ-ին քրիստոնեությունն ընդունում է որպես պետական կրոն: 5-րդ դարում արքայական բանտի տեղում վանք է հիմնադրվել և միաբանություն հաստատվել: 12-13-րդ դարերում այս վանքը, բացի համազգային սրբավայր և ուխտատեղի լինելուց, նաև կրթամշակութային և գրչության նշանավոր կենտրոն էր:
Խոր Վիրապում Ամենայն Հայոց Հայրապետը և Հռոմի պապն աղավնիներ են արձակելու դեպի Արարատ լեռ:
Այնուհետև «Զվարթնոց» միջազգային օդանավակայանում տեղի կունենա հրաժեշտի արարողություն, որից հետո Ֆրանցիսկոս Պապը, ավարտելով այցն առաջին քրիստոնյա երկիր, կվերադառնա Վատիկան:
Հեռարձակումը կտարվի երեք լեզուներով՝ հայերեն, ռուսերեն, անգլերեն: