Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Գործ ունենք բառախաղային հետաքրքիր դիվանագիտական կոմբինացիայի հետ: Ռուս-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը, որն արդեն ստանում է «նամակային դիվանագիտություն» ձևակերպումը, մեկնարկային փուլում է և դեռ երկար ժամանակ կպահանջի»,-այս մասին Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ասաց թուրքագետ Լևոն Հովսեփյանը` մեկնաբանելով Ռուսաստանի նախագահ Վ. Պուտինին Թուրքիայի նախագահ Էրդողանին  հղած նամակը և ռուս-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը:

Նրա խոսքով,  նամակի բովանդակության վերաբերյալ թուրքական կողմը ձեռնպահ է մնում բնագրի հրապարակումից և որպես աղբյուր շարունակում է մնալ Կրեմլի տարածած հաղորդագրությունը: Քաղաքական և փորձագիտական քննարկումների առանցքում այն հարցն է` արդյոք հստակորեն Էրդողանը ներողություն է խնդրել, ինչը ռուսական կողմի պահանջներից մեկն էր:

Թուրքիայի նախագահի խոսնակը, փաստորեն, չէր հերքել Կրեմլի տարածած հաղորդագրությունը, իսկ այսօր էլ Թուրքիայի նախագահական նստավայրից անանուն պարզաբանում է եղել, որ Էրդողանի նամակում հստակորեն կիրառված չէ «ներողություն» ձևակերպումը:

Հովսեփյանի ներկայացմամբ, խնդիրն այստեղ լեզվական ձևակերպման մեջ է:

«Եթե որպես հիմք ընդունում ենք Թուրքիայի նախագահի խոսնակի մեջբերումը նամակից, ապա որոշակիորեն պարզ է դառնում, «անհասցե ներողության» հանգամանքը կամ ավելի ճիշտ ասած` երանգավորումն առկա է, սակայն դա հստակ չէ: Այս համատեքստում, խոսքը վերաբերում է խոսնակի մեջբերած «kusura bakmasınlar» ձևակերպմանը, որը որոշակիորեն ներողության իմաստ կամ ավելի ճիշտ՝ երանգավորում ունի: Սակայն «ներողություն» իմաստ այս պարագայում պետք է որ կիրառվեր թուրքերեն «özür» բառով, ինչը (ներողության) ավելի ճիշտ, հստակ արտահայտող իմաստ ունի, արտացոլում է բուն ներողություն խնդրելը: Թուրքական քաղաքական բառապաշարում կիրառվում է հենց այս բառը, օրինակ՝ Իսրայելի հետ հարաբերությունների կարգավորման պարագայում:

Նամակի բովնադակությունը որոշակիորեն «դիվանագիտական կոմբինացիայի» արդյունք է, քանի որ Էրդողանը խնդիր ունի իր «դեմքը չկորցնելու», իսկ Պուտինը` «բավարարված» լինելու: Փաստ է, որ ռուսական կողմը բավարարված է և ընդունում է «ներողության» հանգամանքը:

Պուտինին ուղղված նամակի պարագայում գործ ունենք բառախաղային «դիվանագիտական կոմբինացիայի» հետ, որը կոմպրոմիսային, ձեռնտու տարբերակ է երկու կողմի համար էլ: Իսկ հիշողությունը կփակվի կրկին պրագմատիզմով»,-մանրամասնեց  Լ. Հովսեփյանը:

Թուրքագետի համոզմամբ` աշխարհաքաղաքական ստեղծված իրավիճակը անհրաժեշտ է դարձնում երկու կողմի համար էլ հարաբերությունները կարգավորելու ուղղությամբ քայլեր իրականացնել, քանի որ Թուրքիան և Ռուսաստանը էականորեն կախված են միմյանցից և, կարելի է ասել, զգում են միմյանց կարիքը, և չէին կարող երկար ժամանակ անտեսել միմյանց:

Բացի էներգետիկ-տնտեսական շահերի իրողությունից, որը չափազանց կարևոր է, առանցքային է նաև աշխարհաքաղաքական կողմը. «Թուրքիայի արտաքին քաղաքականության համար Ռուսաստանը այլընտրանքային, աշխարհաքաղաքական մանևրի, խուսանավման բավական մեծ գործոն է: Իսկ այս իրավիճակում, երբ ԵՄ-ի հետ Թուրքիայի դիմակայությունը խորանում է, ԱՄՆ-ի հետ հարաբերությունները բարդ ու չափազանց անվստահելի վիճակում են, օր առաջ հրատապ են դարձնում Ռուսաստանի հետ գնալու մերձեցման: Չեմ կարծում նաև, որ հարաբերությունների կարգավորումը բավական արագ, սահուն կլինի, այդուհանդերձ, իրավիճակ է փոխվել և մեկնարկը տրված է»: