Քաղաքական 18:57 29/06/2016 Տարածաշրջան

Թուրքիայի վերգտած սիրային եռանկյունին

Հեղինակ` Արմեն Պետրոսյան, արևելագետ

Թուրքիայի նախագահ Ռ.Թ Էրդողանի կողմից Ռուսաստանի նախագահ Վ.Պուտինին հղված ուղերձի միջոցով hունիսի 27-ին մեկնարկեց Անկարայի և Մոսկվայի միջև հաշտեցման գործընթացը:

Փաստաթղթում թուրքական կողմն իր զղջումն ու ափսոսանքն էր հայտնում 2015թ. նոյեմբերին թուրքական օդուժի կողմից ռուսական ռմբակոծիչի խոցման միջադեպի հետ կապված և պատրաստակամություն հայտնում՝ երկու երկրների փոխհարաբերությունների վերականգնման հարցում. հաշտեցման գործընթացը հավելյալ կերպով ամրագրվեց արդեն այսօր ռուսական կողմի նախաձեռնությամբ տեղի ունեցած երկու երկրների առաջնորդների հեռախոսազրույցի միջոցով: Նշված հեռախոսազրույցից հետո կայացած ՌԴ կառավարության նիստի ընթացքում Վ.Պուտինը հանձնարարեց վարչապետին՝ անմիջապես ձեռնամուխ լինել երկկողմանի տնտեսական հարաբաերություների վերականգնմանը՝ հնարավոր ողջ ծավալով:

Այսպիսով, ռուս-թուրքական հարաբերություններում ընդամենը 7 ամիս տևած քաղաքական, տնտեսկան ճգնաժամից հետո մեկնարկեց հարաբերությունների կարգավորման գործընթացն, ինչը կանխատեսելի և սպասելի էր հատկապես երկու երկրների համար ստեղծված բավական բարդ աշխարհաքաղաքական և տնտեսական իրավիճակի ազդեցությամբ, մինչդեռ այս համատեքստում, ամենակարևոր հարցադրումը, թերևս, այն է, թե ինչու՞ դա տեղի ունեցավ հենց տվյալ ժամանակամիջոցում:

Պատասխանն, անշուշտ, յուրաքանչյուր կողմի համար առանձին հարթություններում է:

Պաշտոնական Անկարայի տեսանկյունից տվյալ ժամանակահատվածի ընտրությունը կարելի է պայմանավորել մի քանի գործոններով: Նախ և առաջ, վերջին 2 ամիսներին Թուրքիայում տեղի ունեցած ներքաղաքական գործընթացները՝ նոր վարչապետի և կառավարության հաստատումն իր տրամաբանական ազդեցությունը պետք է ունենար նաև երկրի արտաքին քաղաքական ուղեգծի վրա, որի առաջին և առանցքային դրսևորումներից մեկն էլ հենց վերոնշյալ գործընթացն է. Թուրքիայի՝ նաև արտաքին քաղաքականության ոլորտում արձանագրված բազմաթիվ թերացումների, ստեղծված փակուղային իրավիճակի համար քավության նոխազ դարձավ նախկին վարչապետ Ա. Դավութօղլուն (Ի դեպ, Թուրքիայի արտաքին քաղաքական ուղեգծի շրջադարձային փոփոխության համար, մեծ հավանականությամբ, կարող է ծառայեցվել նաև նախօրեին Ստամբուլի Աթաթուրքի անվան օդանավակայանում ենթադրաբար «Իսլամական պետություն» ահաբեկչական կազմակերպության կողմից իրականացված ահաբեկչական գործողությունը):

Բանն այն է, որ Արևմուտքի, մասնավորապես ԵՄ-ի հետ առկա խնդրահարույց հարաբերություններում իրավիճակը շարունակում է մնալ՝ առանց մոտալուտ բարելավման դրական հեռանկարի: Մինչդեռ, դրան հակառակ, բավական ակտիվացել է Թուրքիայի տարածաշրջանային քաղաքականության վերանայման գործընթացն, ինչի վառ ապացույցն է ինչպես նշված, այնպես էլ իր հանգուցալուծմանը հասած թուրք-իսրայելական հաշտեցման գործընթացները. վերջին հիմնախնդրի վերջնական կարգավորման մասին պաշտոնապես հայտարարվեց ճիշտ նույն օրը, երբ հրապարակվեց Էրդողանի կողմից Պուտինին հղված ուղերձը:

Այս 2 համաժամանակյա գործընթացներում առկա է լուրջ տրամաբանական կապ: Բանն այն է, որ, ի տարբերություն թուրք-ռուսականի, թուրք-իսրայելական հակամարտությունը տևեց ավելի քան 6 տարի, իսկ դրանց կարգավորման գործընթացն՝ ավելի քան 3 տարի, որի հիմնական ձգձգողը հենց թուրքական կողմն էր: Թուրք-իսրայելական կարգավորման գործընթացի բովանդակությունը ներառել է հետևյալ ընթացակարգային քայլերը:

Դեռևս 2013թ. մարտին, ԱՄՆ-ի նախագահ Բ. Օբամայի միջնորդությամբ, Իսրայելի վարչապետ Բ. Նեթանյահուն զանգահարեց Թուրքիայի այն ժամանակվա վարչապետ Ռ.Թ. Էրդողանին և ներողություն խնդրեց «Մավի Մարմարայի» միջադեպի հետ կապված, ինչից հետո շուրջ 3 տարի տեղի ունեցած տասնյակ երկկողմանի հանդիպումների արդյունքում միայն կայացավ երկկողմանի փոխըմբռնելի համաձայնությունը:

Եթե ավելի պատկերավոր կերպով նշենք, ապա Թուրքիայի ամբիցիոզ առաջնորդը, երկու հաշտեցման գործընթացները զուգահեռելով, փորձում է հնարավորինս նվազեցնել սեփական հեղինակությանը սպառնացող վնասի չափերը՝ ի ցույց դնելով սեփական հասարակությանն ու միջազգային հանրությանը հետևյալ սցենարային իրավիճակը՝ «Էրդողանից ներողություն են խնդրում, մինչդեռ ինքը բավարարվում է «ափսոսանք հայտնելով», իրեն մեկնած ձեռքին ինքը բավական երկար է պատասխանում, իսկ իր մեկնած ձեռքին պատասխանում են անմիջապես»։

Ռուսական կողմին Թուրքիայի հետ հարաբերությունների կարգավորումն անհրաժեշտ էր դարձյալ Արևմուտքի կողմից շարունակվող ռազմաքաղաքական, տնտեսական շրջափակումը թոթափելու, երկրի ներսում ստեղծված տնտեսական խնդիրները հնարավորինս մեղմելու, ինչու ոչ, նաև՝ Թուրքիա-Արևմուտք հարաբերություններում ստեղծված խնդիրներն օգտագործելու՝ Անկարայի հետ նոր հնարավոր հեռանկարային համագործակցություն կառուցելու նպատակով՝ տարածաշրջանում սեփական աշխարհաքաղաքական հակառակորդների ազդեցությունը թուլացնելու նպատակով (նշված սցենարին իր տրամաբանությամբ բավական մոտ է նաև ռուս-իսրայելական հարաբերություններում տեղ գտած վերջին զարգացումները):

Ուստի այս հարցում, փաստորեն, երկրորդական է դառնում անգամ Անկարայի հետ հարաբերությունների կարգավորման համար Մոսկվայի կողմից թուրքական իշխանություններին կանխավ ներկայացված նախապայմանները նման լղոզված եղանակով իրականացնելու հանգամանքը:

Այսուհանդերձ, ամփոփելով վերոգրյալը, միանշանակորեն կարելի է փաստել, որ ռուս-թուրքական հարաբերություններում տեղ գտած վերջին զարգացումները միանշանակորեն փոխշահավետ գործարքի տրամաբանության շրջանակներում են՝ անկախ այն հանգամանքից, թե դրանց կարգավորման բուն գործընթացում կողմերից որն է առավել զիջում: Մի բան անհերքելի է՝ սրան ձգտում էին երկու կողմն էլ, և դրանից ակնկալվող արդյունքներն, աներկբայորեն, շատ ավելի հեռանկարային են, քան համակողմանի կորուստներ առաջացրած նախկին հակամարտ իրավիճակը:



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

22:06
Եթե նա շատ է ուզում բանավիճել, ապա խորհուրդ ենք տալիս բանավիճել համանախագահ երկրների նախագահների հետ.Սերժ Սարգսյանի գրասենյակի պատասխանը Փաշինյանին
Արցախը Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության մաս ճանաչելու մասին հայտարարության հեղինակ Նիկոլ Փաշինյանը պնդել է, թե 1994 թվականից ի վեր...
Աղբյուր` Panorama.am
21:48
Շրջանառությունից հանվել է տնտեսվարող սուբյեկտների կողմից իրենց տարածքները տեսահսկման համակարգերով ապահովելու օրենսդրական փաթեթը
ՀՀ ՆԳՆ-ից հայտնում են, որ շրջանառությունից հանվել է հանրային անվտանգության ապահովման շրջանակում տնտեսվարող սուբյեկտների կողմից իրենց տարածքները...
Աղբյուր` Panorama.am
21:30
Խոշոր ավտովթարի ժամանակ բախվել են «BMW»-ն ու «Volkswagen»-ը, վերջինը հայտնվել է մայթին
Նախորդ օրը՝ եկտեմբերի 22-ին, ժամը 12։10-ի սահմաններում Ահարոնյան և Դրոյի փողոցների խաչմերուկում բախվել են «BMW» և...
Աղբյուր` Panorama.am
21:12
Իրանի խորհրդարանը վավերացրել է Իրանի և ԵԱՏՄ-ի միջև Ազատ առևտրի գոտու համաձայնագիրը
Իրանի խորհրդարանի պատգամավորները լիագումար նիստում քննարկել են տնտեսական հանձնաժողովի զեկույցը՝ Իրանի Իսլամական Հանրապետության և Եվրասիական...
Աղբյուր` Panorama.am
20:54
Թբիլիսիի քաղաքապետարանը Meta-ի գովազդի համար մոտ 25 հազար դոլար կծախսի
Թբիլիսիի քաղաքապետարանը Meta ընկերության Instagram և Facebook սոցիալական ցանցերում գովազդի (Boost) համար 2025 թվականին 70 հազար լարի (մոտ 25...
Աղբյուր` Panorama.am
20:41
Փաշինյանը ստելով՝ փորձում է ինքն իրեն արդացնել Արցախ կորստի և զոհերի համար․ Լևոն Քոչարյան
 «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Լևոն Քոչարյանn, անդրադառնալով վարչապետ Փաշինյանի այն հայտարարությանը, թե «1994...
Աղբյուր` Panorama.am
20:22
Ի՞նչ բանավեճ քաոսի լեզվով խոսող, առողջ տրամաբանությունը մերժող և միտքը կեղծիքի վրա կառուցող մարդու հետ․ Զաքարյան
ՀՀԿ ԳՄ անդամ Արտակ Զաքարյանը գրում է.  «Ինքդ էլ լավ գիտես, որ նախորդ նախագահներից ոչ ոք չի գալու քեզ հետ բանավեճի, դրա համար էլ...
Աղբյուր` Panorama.am
20:10
Անդրեն ու կինը՝ Անին բաժանվե՞լ են․ Երգչի կինը հեռացրել է բոլոր լուսանկարները
Starnews-ը գրում է․ «Օրեր առաջ ԱՄՆ-ում՝ Dolby թատրոնում տեղի ունեցավ «Armenian music Video Awards» հեղինակավոր...
Աղբյուր` Panorama.am
20:00
Գերասիմ Վարդանյանը կշարունակի մնալ ազատության մեջ․ փաստաբան
Փաստաբան Սերգեյ Հարությունյանը տեղեկացնում է․ «ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանն այսօր մերժեց ՀՀ գլխավոր դատախազության հատուկ վերանայման...
Աղբյուր` Panorama.am
19:36
Բա դու ո՞ւմ ետևում ես թաքնվում`ոստիկանության զորքի՞, թե՞ զրահապատ շքախմբի․ քաղաքացիները պատասխանում են Փաշինյանին
Նիկոլ Փաշինյանը ֆեյսբուքյան էջում գրել է․ «Լավ է, որ նախկին նախագահները իրենց ներկայացուցիչների միջոցով արձագանքել են ԼՂ բանակցային...
Աղբյուր` Panorama.am
19:20
Սամվել Վարդանյանի նկատմամբ հանցագործության կազմակերպիչը հանդիսացել է ՔՊ-ի բարձրագույն ղեկավարությունը․ Մելիքյան
«Սա հանցագործության մասին հաղորդում է, որը ներկայացրել է տուժող ճանաչված Հակոբ Ասլանյանը։ Այն քանի որ հանրային մեղադրանքի գործ է, ոչ թե՝...
Աղբյուր` Panorama.am
18:49
Արցախյան բանակցությունների մասին Նիկոլի գրառումը ոտքից գլուխ սուտ է, փորձում է էշի տեղ դնել․ Աշոտյան
Նիկոլի այսօրվա գրառումը մինչ իր կողմից իշխանության զավթումն Արցախյան բանակցությունների բովանդակության մասին ոտքից գլուխ կեղտոտ, անլվա սուտ է,...
Աղբյուր` Panorama.am
18:37
Դատավարությունը կարող է վերջանալ Սամվել Վարդանյանի պարգևատրմամբ․ Նարեկ Մալյան
Հնարավոր է ինտրիգ ակնկալել  Սամվել Վարդանյանի դեմ դատից՝ հաշվի առնելով Հակոբ Ասլանյանի այսօրվա կարգավիճակը, լրագրողի հարցին ի պատասխան...
Աղբյուր` Panorama.am
18:09
Ես նմա՞ն եմ հալածվողի․ ՔՊ-ից հեռացված Հակոբ Ասլանյան
Լրագրողները ՔՊ-ից հեռացված Հակոբ Ասլանյանից հետաքրքրվեցին, թե հնարավոր է հետ վերցնի բողոքը, պատասխանը կարճ էր՝ ոչ։ Հարցին թե, արդյո՞ք...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Չեմ հասկանում, ով է նման հաշվարկ կատարել. Տնտեսագետը՝ աշխատաժամանակի կրճատման մասին
Աշխատաժամանակի տևողության՝ մեկ ժամով կրճատումը կառաջացնի բացասական հետևանքներ թե տնտեսության, թե գործատուների, թե պետական բյուջեի համար։...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Սիրիայի արտգործնախարարի պաշտոնակատարը կրթություն է ստացել Թուրքիայում
Սիրիայի նոր իշխանություններն արտաքին գործերի նախարարի ժամանակավոր պաշտոնակատար  են նշանակել Ասաադ Հասան ալ-Շիբանիին: Այդ մասին տեղեկացրել է...
Աղբյուր` Panorama.am
17:58
Նա uտախnսnւթյան բացարձակ չեմպիոն է. Ռ.Քոչարյանի գրասենյակի ղեկավարը՝ Փաշինյանի մասին
«Վաղուց պարզ է, որ նա ստախոսության բացարձակ չեմպիոն է»,- NEWS.am-ի հետ զրույցում ասել է ՀՀ երկրորդ նախագահի գրասենյակի ղեկավար...
Աղբյուր` Panorama.am
17:51
Հայ nրբnւhիների գործած Ղազիրի գորգը՝ Հայոց ցեղասպանnւթյան թանգարան-ինստիտուտում
Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտը ստացել է արժեքավոր նվիրատվություն՝ Ղազիրի (Լիբանան) որբանոցի հայ որբուհիների գործած գորգը, որը գործվել...
Աղբյուր` Panorama.am
17:42
Կրեմլը հերքել է լուրերն այն մասին, որ Ասադի կինը ցանկանում է բաժանվել նրանից և հեռանալ Ռուսաստանից
ՌԴ նախագահի մամուլի քարտուղար Դմիտրի Պեսկովը, մեկնաբանելով Բաշար ալ-Ասադի կնոջ՝ «Ռուսաստանի Դաշնությունից հեռանալու հատուկ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:31
Պուտինն Իրանի նախագահին հրավիրել է Ռուսաստան
Իրանի նախագահ Մասուդ  Փեզեշքիանը  հրավիրվել է Ռուսաստանի Դաշնություն։ Նրան համապատասխան հրավեր է ուղարկել Ռուսաստանի ղեկավար Վլադիմիր...
Աղբյուր` Panorama.am
17:21
ԱՄՆ Պետդեպարտամենտն իր քաղաքացիներին հորդորել է անհապաղ լքել Բելառուսը
ԱՄՆ Պետդեպարտամենտը Բելառուսում գտնվող ամերիկացիներին կոչ է արել անհապաղ լքել հանրապետության տարածքը։ «ՌԻԱ նովոստի»-ի փոխանցմամբ,...
Աղբյուր` Panorama.am
17:20
Հոռոմ-Արթիկ-Ալագյազ ավտոճանապարհին թույլ բուք է, տեղ-տեղ մերկասառույց
Դեկտեմբերի 23-ին՝ ժամը 17:00-ի դրությամբ, Հոռոմ-Արթիկ-Ալագյազ ավտոճանապարհին թույլ բուք է, տեղ-տեղ մերկասառույց։ Անիի տարածաշրջանում խիտ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:14
ՄԻՊ-ն հրապարակել է արտահերթ զեկույց
Մարդու իրավունքների պաշտպանը հրապարակել է  արտահերթ զեկույց՝ «ՀՀ ԱՆ քրեակատարողական հիմնարկներում և ՆԳՆ ոստիկանության...
Աղբյուր` Panorama.am
16:53
Փաշինյանը հանրությանը մեսիջ է ուղարկում, թե իր իշխանության այլընտրանքը Կարգին Հայկոն է. Նորիկ Նորիկյան
«Նիկոլ Փաշինյանը մեզ՝ հանրությանը, մեսիջ է ուղարկում, թե՝ սիրելի հանրությո՛ւն, մեր իշխանության այլընտրանքը Կարգին Հայկոն...
Աղբյուր` Panorama.am
16:39
Ամբիոնի մոտ կանգած այդ կին թեկնածուի թաց աչքերը չեմ մոռանում. Լիլիթ Գալստյան
ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Լիլիթ Գալստյանն անդրադարձել է Հայաստանում համակարգային կոռուպցիայի առկայության վերաբերյալ...
Աղբյուր` Panorama.am
16:31
Եվգենի Պետրոսյանի ընտանիքում uկանդալ է ծագել
Հաղորդավար, հումորիստ Եվգենի Պետրոսյանի ավագ դուստրը պահանջում է ԴՆԹ անալիզ՝ համոզվելու, որ Տատյանա Բրուխունովայի երեխաների հայրը հենց իր հայրն...
Աղբյուր` Panorama.am
16:27
Հենրիխ Դանիելյան. Քաղաքապետարանը դարձրել եք թալանի և կոռուպցիայի որջ
«Ավինյան Տիգրանը որոշել է իր սեփական միջոցներով փոխհատուցել 7.200.000 դրամը, որը ծախսվել էր իր ԱՄՆ թռիչքի վրա»,-Ավինյանի այսօրվա...
Աղբյուր` Panorama.am
16:22
Վարչախումբն ամոթալի կերպով անհաղորդ է Սիրիայի հայության ճակատագրի հանդեպ. «Հայաքվե»
««ՀայաՔվե» ազգային քաղաքացիական միավորումը մտահոգված է Սիրիայի Արաբական Հանրապետությունում իշխանափոխությունից հետո ստեղծված...
Աղբյուր` Panorama.am
15:50
Կասեցվել է ավտոլվացման 15 կետի գործունեությունը
Հայաստանի մարզերում շարունակվում են ջրային ռեսուրսների նորմերի պահպանությանն ուղղված խստացված միջոցառումները։ Այդ մասիկն հայտնում է...
Աղբյուր` Panorama.am
15:40
Ոչ ոք դեռ չի գնացել դիաhերձարшն՝ վերցնելու երգչուհի Սեդոկովայի նախկին ամուսնու՝ Յանիս Տիմայի մարմինը
Գրեթե մեկ շաբաթ է անցել լատվիացի բասկետբոլիստ, երգչուհի Աննա Սեդոկովայի նախկին ամուսնու՝ Յանիս Տիմայի ողբերգական մահից, սայան նրա դիակը շարունակ...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Հայաստանի ու հայ ժողովրդի շահերը պաշտպանող իշխանություն գոյություն չունի. Բագրատ Սրբազան
12:25 21/12/2024

Հայաստանի ու հայ ժողովրդի շահերը պաշտպանող իշխանություն գոյություն չունի. Բագրատ Սրբազան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}