Քաղաքական 12:22 16/07/2016

Սա բացառիկ բան էր՝ թուրքական զինվորական հրամանատարությունը չունեցավ ժողովրդի համակրանքը. Հայկ Դեմոյան

Հեղինակ` Հասմիկ Համբարձումյան

Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրեն, պատմական գիտությունների դոկտոր Հայկ Դեմոյանը գիշերը հետևել է Թուրքիայում տեղի ունեցած իրադարձություններին ու եզրակացրել՝ «Արտառոց ու անբնական իրադարձություն էր»:

«Ակնհայտ հանդուգն և ռիսկային քայլ էր բանակի կողմից, քանի որ նման գործողություններ իրականացնելու համար բանակը նախ պետք է ունենար հանրության աջակցությունը, ինչպես դա եղել էր նախորդ ռազմական հեղաշրջումների պարագայում», -Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց Հայկ Դեմոյանը:

Ներկայացնելով թուրքական պատմությունից դրվագներ, Դեմոյանն ասաց, որ եղել է, երբ բանակը վերջնագիր է ներկայացրել քաղաքացիական իշխանություններին և վերջիններն էլ տեսնելով, որ էլ շարունակելու հնարավորություն չկա, հեռացել են իշխանությունից՝ զիջելով կամ ենթարկվելով նրանց ցուցումներին:

Սակայն այժմ, երբ Էրդողանը վայելում է հանրության գերակշռող մեծամասնության համակրանքը, ըստ Դեմոյանի, բանակը հնարավորություն չուներ «թե հին ոճի, թե պոստմոդեռնիստական ոճի» հեղաշրջումներ իրականացնելու համար:

«Տվյալ դեպքում պարզ է, որ այստեղ ներքին շերտերի բախում եղել է և վստահաբար, արտաքին ազդակներ են եղել, որ բանակը գնացել է նման գործողության, որը պարզ երևաց, որ ընդհանուր զինվորական հրամանատարության դիրքորոշումը չէր, ինչպես եղել էր նախորդ հեղաշրջումների պարագայում: Սա բանակը չէր ուղղակի զինվորականության խումբ էր», -նկատեց Հայկ Դեմոյանը:

Հնարավո՞ր է, որ Էրդողանի կողմնակիցները հեղաշրջումը կազմակերպած լինեն՝ քաղաքացիական իշխանության ձեռքում կենտրոնացնելու ամբողջական ռազմական իշխանությունը:

Իհարկե, դա հնարավոր չէ բացառել, որովհետև Էրդողանը շատ լավ հասկանում է, որ ինքը վայելելու է Թուրքիայի ազգաբնակչության մեծ մասի համակրանքը: Դրա համար այդպիսի քայլը, մանավանդ Թուրքիայի պարագայում, բացառել պետք չէ: Եվ տեսեք՝ 1960 թվականին ընդամենը երկու զոհ էր եղել (Վերջին 50 տարիների ընթացքում Գլխավոր շտաբը Թուրքիայում 3 անգամ՝ 1960, 1971, 1980 տապալել է գործող կառավարությունները -հեղ.): Այդքան զոհ նման մասշտաբային  գործողության դեպքում քիչ էր: Իսկ տվյալ պարագայում զոհերի թիվը հսկայական է: Ու հավանաբար կաճի, քանի որ մենք դեռ տեղեկություններ չունենք, թե շրջաններում ինչ վիճակ է:

Այս հեղաշրջման փորձը ղեկավարներ ունեցե՞լ է, այս ակցիան ղեկավարել են բարձրաստիճան պաշտոնյաներ:

Ավիացիա օդ բարձրացնելը և կրակի հրաման տալը և օդաչուների ու զրահատանկային տեխնիկան գործի դնելը, առանց գեներալիտետի մասնակցության հնարավոր չէր:

Տեսակետ կա, որ այս քայլով Էրդողանի իշխանությունը ավելի է հզորանում: Դուք որքանո՞վ եք համաձայն նման կարծիքների հետ:

Եթե այդպես է, ապա Էրդողանը պետք է այդպիսով արտաքին աշխարհին ցույց տա, թե որքան ամուր են իր դիրքերը երկրում: Դա շահեկան էր իր համար: Այս պահին Էրդողանը իր նկատմամբ դրսում ուներ քննադատությունների ալիք: Այժմ նա ցույց է տալիս, որ հասարակության մեծ մասը իր կողմանկիցներն են: Իսկ երեկվա տեղի ունեցածը ցույց է տալիս, որ դա բանակի պարտությունն է:

Կարելի՞ է ասել, որ բանակն այս քայլով ձգտում էր դեմոկրատիայի:

Ամբողջ հարցն այն է, որ բանակն այդ քայլով իսկապես գնաց դեմոկրատիայի դեմ: Էրդողանը ստացել էր բնակչության մեծամասնության քվեն, դա ակնհայտ էր: Տվյալ դեպքում ինչ-ինչ հիմնավորումներով ցանկացած հեղաշրջում, որ արվելու էր, նպատակ էր ունենալու կարգուկանոնը վերականգնելու, դեմոկրատական կարգը երաշխավորելու: Բայց այս դեպքում հստակ ուղերձներ չկային, հայտնի չէր՝ ի՞նչ նպատակով էր զորքը փողոց հանվում, դա իշխանություններին ահաբեկելու ձև՞ էր: Բայց իշխանությունը հիմա շատ լավ հասկանում է, որ բանակի պարտությունը իրեն ձեռնտու է, քանի որ, կրկնում եմ, ունեն հանրության համակրանքը: Սա առաջին ու բացառիկ բան էր թուրքական զինվորական հրամանատարությունը չունեցավ ժողովրդի համակրանքը, ինչպես եղավ 1960, 1980 թվականներին, երբ ժողովուրդը զինվորականների կողքին էր:

Դուք ասացիք, որ չեք բացառում, թե արտաքին ուժերի ազդեցությամբ նաև այս հեղաշրջման փորձը կատարված լինի: Կմասնավորեցնե՞ք՝ ի՞նչ ուժերի նկատի ունեք:

Այս պահին չեմ կարող ասել: Բայց բանակը վստահ էր, որ ներսի ճակատում աջակցություն չի ստանալու որևէ ուժի կողմից, տվյալ դեպքում, չեմ բացառում, որ հաշվարկն այն էր, որ եղել է ահազանգ գործողություն իրականացնելու, իսկ դեպքերի հաջորդականությունը պետք է բերեր նրան, որ արտաքին աշխարհից կստանար աջակցություն: Սակայն այս դեպքում, երբ տեսան, որ քիչ զինվորականություն մասնակցեց հեղաշրջմանը և նույնիսկ մի մասն անցան քաղաքացիական իշխանության կողմը, ու տեսան, որ իրենց սցենարը կյանքի չի կոչվում, արտաքին աշխարհից որևէ մեկը չփորձեց աջակցել: Հաջողություն կլիներ, եթե ամբողջ բանակի ստորաբաժանումները մասնակցեին այդ հեղաշրջմանը:

Էրդողանը արդեն իսկ հայտարարել է, որ հեղաշրջման հեղինակները օրենքով ու դատական համակարգի առաջ պատասխան կտան: Դուք, հավանաբար, տեղյակ եք թուրքական օրենքներին, ի՞նչ է դա ենթադրում:

Մահապատիժ չկա այդ երկրում: Եթե դա զինվորական խժդժության արդյունք է, ապա պատասխանատվությունը կհանձնի զինվորական տրիբունալին, որպեսզի իր ձեռքերը արյան մեջ չթաթախի: Տվյալ դեպքում այս գործը առիթ կլինի Էրդողանի համար, որպեսզի բանակի ստորաբաժանումների շարքում նոր զտումներ տեղի ունենան: Սա թերևս այդ լուծումների հետևանքն էր նաև, և այդ զտումները շոշափելի հետևանք կունենա նաև բանակի անձնակազմի վրա: Եթե ժամանակին բանակը մաքրվում էր իսլամիստներից և իսլամական հակումներ ունեցող անձնակազմից, հարյուրավոր սպաներ դուրս էին մնում համակարգից, ապա այժմ ճիշտ հակառակը տեղի կունենա՝ բանակը վերջնականապես կզրկվի իր աշխարհիկ ինքնությունից և կդառնա Էրդողանի հլու կամակատարը:



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

23:40
Նեթանյահուն պաշտոնանկ է արել պաշտպանության նախարարին
Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուն հայտարարել է, որ պաշտոնանկ է արել պաշտպանության նախարար Յոավ Գալանտին։ «Այսօր ես որոշեցի...
Աղբյուր` Panorama.am
22:47
ՔՊ-ն որոշել է, թե ովքեր պետք է լինեն ՀԾԿՀ նախագահ և ԲԴԽ անդամ
ՔՊ-ն ֆեյսբուքի իր էջի միջոցով հայտնում է. ««Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության Վարչությունը որոշեց՝ Կառավարությանն...
Աղբյուր` Panorama.am
22:14
Կաթողիկոսն ընդունել է Ալֆորվիլ քաղաքի քաղաքային իշխանության և տեղի եկեղեցու ծխական խորհրդի անդամներին
Մայր Աթոռից հայտնում են, որ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսն ընդունել է Ալֆորվիլ քաղաքի քաղաքային իշխանության  և  Սուրբ Պողոս Սուրբ Պետրոս...
Աղբյուր` Panorama.am
22:03
Շուտով Նիկոլի ագիտպրոպում՝ Բագրատ Սրբազանն այսօր քայլել է Ռոբերտ Քոչարյանի կառուցած Հյուսիսային պողոտայով. Վահե Սարգսյան
Վահե Սարգսյանը ֆեյսբուքի իր էջում գրում է. «Շուտով Նիկոլի ագիտպրոպում՝ - Բագրատ Սրբազանն այսօր քայլել է Ռոբերտ Քոչարյանի կառուցած...
Աղբյուր` Panorama.am
21:40
Գուրգեն Արսենյանի հետ Մոսկվայում կպահպանենք, այսպես ասած, կառուցողական հարաբերություններ. ՌԴ-ում Ադրբեջանի դեսպան
Ռուսաստանում Ադրբեջանի դեսպան Ռահման Մուստաֆաևը շնորհակալություն է հայտնել Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինին՝ Բաքվի և Երևանի միջև խաղաղ...
Աղբյուր` Panorama.am
21:22
Դատելով կապիտուլյանտների վարած «քաղաքականությունից»՝ Հայաստանի առջև ծառացած է լինելու անվտանգության հարցը. Արտակ Զաքարյան
ՀՀԿ ԳՄ անդամ Արտակ Զաքարյանը գրում է. «Եթե հավատանք GALLUP International Association-ի հայաստանյան ներկայացուցչության, այսօր...
Աղբյուր` Panorama.am
20:40
Լարսը փակ է բեռնատարների համար
Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ ՀՀ տարածքում ավտոճանապարհներն անցանելի են։ «Վրաստանի ՆԳՆ ԱԻ դեպարտամենտից և ՌԴ ԱԻՆ Հյուսիսային...
Աղբյուր` Panorama.am
20:23
Հայաստանում ապրելն ավելի թանկ է, քան եվրոպական շատ քաղաքներում, ինչո՞ւ բունտեր տեղի չեն ունենում․ Օհանյան
«Հրապարակ» օրաթերթի խմբագիր Արմինե Օհանյանը գրում է․ «Ինչո՞ւ մեզանում սոցիալական բունտեր տեղի չեն ունենում: Չէ՞ որ...
Աղբյուր` Panorama.am
20:11
Աշտարակ-Ապարան ավտոճանապարհին տեղի ունեցած վթարի հետևանքով կան տուժածներ
Նոյեմբերի 5-ին, ժամը 17:05-ին Արագածոտնի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն տեղեկություն է ստացվել, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:59
ՀԺՄ-ն ՔՊ-ին հորդորում է քննության առարկա դարձնել Ալեն Սիմոնյանի պահվածքը
Հայաստանի Ժուռնալիստների միությունը հայտարարություն է տարածել,  որում ասվում է․ «Հոկտեմբերի 31-ին հերթական միջադեպն է գրանցվել...
Աղբյուր` Panorama.am
19:41
Ադրբեջանի հորինած պահանջների զավեշտալի օրինակ
«Գեղարդ» հիմնադրամը գրում է․ Ադրբեջանի կողմից Հայաստանի Հանրապետության տարածքների նկատմամբ տևական պահանջներն, ինչպես նաև դրանց...
Աղբյուր` Panorama.am
19:29
ՌԴ-ում Հայաստանի դեսպանն իր հավատարմագրերն է հանձնել ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինին
Նոյեմբերի 5-ին Ռուսաստանի Դաշնությունում Հայաստանի Հանրապետության դեսպան Գուրգեն Արսենյանը Կրեմլում տեղի ունեցած հանդիսավոր արարողության...
Աղբյուր` Panorama.am
19:18
Ռուսաստանը Երևանին և Բաքվին չի մղում «չհասունացած խաղաղության». Լավրով
Ռուսական կողմը, ի տարբերություն արևմտյան կեղծ միջնորդների, Երևանին և Բաքվին չի դրդում հապճեպ հաշտության պայմանագիր կնքել: Այս մասին ՌԻԱ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:01
Կոտայքի մարզի բնակիչը կալանավորվել է՝ թմրամիջոցների ապօրինի շրջանառության մեղադրանքով
Թմրամիջոցների ապօրինի շրջանառության դեմ քրեաիրավական պայքարը լայն թափով շարունակվում է։ Այս մասին հայտնում է ՀՀ քննչական կոմիտեն։ «ՀՀ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:45
ՀՀ-ն ստացել է խաղաղության պայմանագրի նախագծի վերաբերյալ ադրբեջանական կողմի պատասխան առաջարկները
Նոյեմբերի 5-ին Հայաստանը ստացել է խաղաղության պայմանագրի նախագծի վերաբերյալ ադրբեջանական կողմի պատասխան առաջարկները (նախագծի 11-րդ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:33
Ինչպե՞ս հանձնվեց Արցախը․ Զոհրաբյան
«Ժողովրդավարություն և անվտանգություն» հասարակական կազմակերպության ղեկավար, քաղաքական գործիչ Նաիրա Զոհրաբյանը գրում է․...
Աղբյուր` Panorama.am
18:20
Սարքե՛ք Երևանի մայթերը, փող կա, չէ՞․ Պիպոյան
Երգչուհի Լիլիթ Պիպոյանը գրում է․ «Երևանի քաղաքապետարան, սարքեք Երևանի մայթերը, հատկապես կենտրոնի: Սալիկները վատ վիճակում են,...
Աղբյուր` Panorama.am
18:08
Իսրայելը մեղադրել է Թուրքիային ՄԱԿ-ին ուղարկված նամակի համար
ՄԱԿ-ում Իսրայելի մշտական ​​ներկայացուցիչը խիստ է արձագանքել Թուրքիայի կողմից ՄԱԿ-ին ներկայացված և 52 երկրների կողմից ստորագրված նամակին, որով...
Աղբյուր` Panorama.am
17:59
Հոբելյանական գիտաժողով՝ նվիրված Պարույր Սևակի ծննդյան 100-ամյակին
Գիտությունների ազգային ակադեմիայում մեկնարկել է Պարույր Սևակի ծննդյան 100-ամյակին նվիրված հոբելյանական գիտաժողովը։ Միջոցառմանը ներկա են եղել նաև...
Աղբյուր` Panorama.am
17:51
Լազարևը ներողություն է խնդրել «Ну ка все вместе» շոուում հանուն Արփի Աբգարյանի սկանդալի համար
Երգիչ Սերգեյ Լազարևը բացատրել է  «Ну ка все вместе» նախագծի հատուկ թողարկման ժամանակ իր սկանդալային արարքի պատճառը։ Նա իր...
Աղբյուր` Panorama.am
17:45
ԲԴԽ-ն արդեն անթաքույց միջամտություն է իրականացնում յուրաքանչյուր գործով. Զարուհի Նախշքարյան
«Այս որոշումը մի խայտառակ բան է, որը ևս մեկ անգամ ամրագրում է հասարակության մեջ տեղ գտած կարծիքը, որ Բարձրագույն Դատական խորհրդի հիմնական...
Աղբյուր` Panorama.am
17:35
Հավատի մասին չի խոսքը, ադրբեջանցիները պետք է հետ գնան. Սյունիքի մարզպետ
«Ճիշտ կլինի, որ սահմանազատման գործընթացն ամբողջ պարագծով ավարտվի, ամբողջ երկայնքով լինի։ Մի քանի տարիներին լինի, բայց լինի»,- ԱԺ-ում...
Աղբյուր` Panorama.am
17:27
Գերագույն հոգևոր խորհրդի ժողովում կքննարկվեն նաև արցախահայությանը, Արցախի մշակութային ժառանգությանը վերաբերող հարցեր
Այսօր Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում, Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի նախագահությամբ, սկսվեց Գերագույն...
Աղբյուր` Panorama.am
17:04
Նախաքննությամբ ձեռնարկված միջոցառումների արդյունքում 900.000.000 ՀՀ դրամ է վերադարձվել պետությանը
Քննչական կոմիտեի տնտեսական հանցագործությունների և մաքսանենգությունների քննության գլխավոր վարչությունում ՀՀ քրեական օրենսգրքի 285-րդ հոդվածի 2-րդ...
Աղբյուր` Panorama.am
16:58
Ես ամուսնալուծված եմ, չունեմ կին. Շրջակա միջավայրի նախարար
«Ես ամուսնալուծված եմ, չունեմ կին, որ հիմա բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարարությունում է աշխատում»,-  ԱԺ-ում...
Աղբյուր` Panorama.am
16:32
Պուտին. ՌԴ-ն կշարունակի անել ամեն ինչ հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման համար
«Մենք արել և անում ենք ամեն ինչ հայ-ադրբեջանական հարաբերությունները կարգավորելու համար»,- հայտարարել է  ՌԴ նախագահ Վլադիմիր...
Աղբյուր` Panorama.am
16:14
Էս անճար ժողվուրդն է տրանսպորտից օգտվում, իշխանությունն էլ թոկը գցել է վզից ու ձգում է. Քաղաքացիները՝ ուղեվարձի նոր կարգի վերաբերյալ
Panoarama.am-ը քաղաքացիներից հետաքրքրվեց, թե ինչպես են վերաբերվում տրանսպորտի ուղեվարձի վճարման նոր համակարգի ներդրմանը և արդյո՞ք գոհ են...
Աղբյուր` Panorama.am
16:14
«Ջաղաց» հանգստի կենտրոնում երկու խմած կանայք ծեծկռտուքի են մասնակցել. Նրանց մասով նյութերն ուղարկվել են դատարան
Այս տարվա հուլիսի 18-ին՝ ժամը 22:25-ին, ահազանգ էր ստացվել Կապան քաղաքի «Ջաղաց» հանգստի կենտրոնում երեք անձի դանակահարելու...
Աղբյուր` Panorama.am
15:59
Սունդուկյանի թատրոնի տնօրենն ինքնիրավչություն է կատարում, հաղորդում ենք ներկայացրել. «Գոյ» թատրոնի կառավարման խորհրդի նախագահ
«Գոյ» թատրոնի դերասանական ու ստեղծագործական կազմը հաղորդում է ներկայացրել ոստիկանություն։ «Հաղորդումն այն մասին է, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:47
Ոնց որ Ջոկեր լինես, Մերի. Անդրանիկ Հարությունյանը նմանակում է Փաշինյանին
Դերասան Անդրանիկ Հարությունյանը նմանակել է Նիկոլ Փաշինյանին։ Տիկտոկում նա կարճ տեսանյութ է հրապարակել, որտեղ մեքենա է քշում, կողքին Ջոկերի...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Ուղեվարձերի գումարի ավելացման վերաբերյալ քաղաքապետարանի հրապարակած թվերը ծիծաղելի են ու ամոթալի. Բաբկեն Պիպոյան
17:51 05/11/2024

Ուղեվարձերի գումարի ավելացման վերաբերյալ քաղաքապետարանի հրապարակած թվերը ծիծաղելի են ու ամոթալի. Բաբկեն Պիպոյան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}