Առողջություն 17:44 04/10/2016 Հայաստան

Իտալացի պրոֆեսորի հիշեցումը. Սննդի անվտանգության վատ կառավարումը բերում է սոցիալական ու տնտեսական լուրջ հետևանքների

Հեղինակ` Լալա Տեր-Ղազարյան

Հայաստանում սննդի անվտանգության ոլորտում առկա խնդիրները տեսնելով  Իտալիայի Տուշայի համալսարանի սննդագիտության և սննդամթերքի անվտանգության պրոֆեսոր Նիկոլո Մերենդինոն պետական կառավարման մարմիններին ու ոլորտի պատասխանատուներին հիշեցնում է. «Սննդի անվտանգության վատ կառավարումը բերում է սոցիալական ու տնտեսական լուրջ հետևանքների և խնդիրների»:

Իտալացի պրոֆեսորը բացատրում է՝ վատ սնուցումը բերում է աշխատունակության անկման, տարբեր հիվանդությունների զարգացման: Մի կողմից հիվանդությունների կառավարումն է պահանջում ֆինանսական ռեսուրսներ, մյուս կողմից՝ եթե մարդը չի աշխատում, ապա դա երկրին բերում է սոցիալական ու տնտեսական վնասներ:

«Շատ ժամանակ, ցավոք սրտի, սննդամթերքի անվտանգությունը ներկայացվում է կոնտեքստից հանված, որպես զուտ հանրային առողջապահության կամ սպառողի իրավունք: Ոլորտը Հայաստանում բարձիթողի վիճակում է գտնվում, ինչը բերում է բազմաթիվ խնդիրներ՝ այդ թվում սոցիալական, տնտեսական»,-Panorama.am-ի հետ զրույցում ասաց իտալացի գիտնականը:

Պրոֆեսորն ու Էկոկենտրոնի Սննդի ռիսկերի գնահատման կենտրոնի ղեկավար Դավիթ Պիպոյանը չորս տարի շարունակ հետազոտություններ են անցկացրել հանքալեռնային արդյունաբերություն ունեցող բնակավայրերում՝ Սյունիքում ու Ախթալայում: Գնահատել են այդ շրջաններում աճեցված սննդամթերքի սպառման արդյունքում առողջական ռիսկերը:

Գիտնականները պարզել են հողում ծանր մետաղների քանակությունը, այդ հողում աճած բանջարեղենում, պտուղներում մետաղների առկայությունը, ինչպես նաև դրանք օգտագործելու դեպքում մարդանց առողջության վրա հնարավոր ազդեցությունը: Ուսումնասիրվել է լայն սպառման 15 բանջարեղեն և պտուղ՝ լոլիկ, պղպեղ, սմբուկ, լոբի և այլն: Հայտնաբերվել են պղնձի, մոլիբդենի, քրոմի մեծ քանակություն դրանց մեջ:

«Անգամ մարդու օրգանիզմի նյութափոխանակության համար անհրաժեշտ տարրերը, եթե մենք ընդունում ենք չափից մեծ քանակությամբ, կարող է հանրային առողջապահության տեսակետից լուրջ խնդիրներ ներկայացնել: Հետազոտության ընթացքում որոշ սննդատեսակներում հայտնաբերվել են ծանր մետաղների խիստ բարձր պարունակություն: Հետևաբար հանրային առողջապահության տեսակետից դա բավականին վտանգավոր է»,-ասաց իտալացի պրոֆեսորը:

Պարզվել է, որ նույն աղտոտված շրջանում աճեցված երկու տարբեր բանջարեղեններ տարբեր չափով են ծանր մետաղներ պարունակում: Այդ մթերքի  շատ կամ քիչ սպառումից է կախված մարդու առողջության վրա ազդեցությունը: Օրինակ՝ ռեհանը, սամիթն առավել շատ են կլանում ծանր մետաղները, սակայն մարդիկ ավելի մեծ քանակությամբ լոբի ու կարտոֆիլ են սպառում:

«Գնահատել ենք ոչ միայն ընդհանուր մետաղական ռիսկը, այլև առանձին-առանձին՝ ըստ էլեմենտների: Առողջապահության տեսանկյունից դրանց վտանգները տարբեր են, մեկը կարող է լինել ուռուցքածին, մյուսը՝ նեորոտոքսիկ»,-արդյունքները մանրամասնեց Դավիթ Պիպոյանը:
Գիտանականները հետազոտության ընթացքում տեսել են ՝ մարդիկ պոչամբարների հարևանությամբ պտուղներ են աճեցնում, հավաքում ու շուկայում վաճառում:

«Այստեղ շատ կարևոր է այն, որ դրանցից պահածոներ են պատրաստվում: Պատկերացրեք, 3 լիտրանոց բանկան բացում են ու 5-6 հոգանոց ընտանիքը մեծ քանակությամբ ծանր մետաղների քանակություն է ընդունում օրգանիզմ»,-բացատրեց նա:

Իտալացի պրոֆեսորը հիշեցնում է, որ իրենք որպես գիտնական հետազոտել ու վերհանել են խնդիրները, տպագրել են միջազգային գիտական պարբերականներում: Խնդիրների  լուծման լիազորություններ չունեն,  անելիք ունեն պետական մարմինները:

Հարցրեցինք՝ Իտալիայում թույլ կտա՞ն պոչամբարի հարևանությամբ պտուղներ ու բանջարեղեներ աճեցնել, ապա դրանք վաճառել:

«Իտալիայում խնդիրն ամբողջությամբ կարգավորվում է  օրենսդրությամբ: Ընդ որում, նույն խնդրի մասին երկու օրենք  կա՝ շրջակա միջավայրի պաշտպանության ու սննդամթերքի անվտանգության մասին: Պետական վերահսկողությունը երկու բնագավառում էլ խիստ է: Սննդի անվտանգության խնդիրներն Իտալիայում կարգավորվում են ոչ միայն վարչական, այլև քրեական պատասխաբատվությամբ»,-ասաց Նիկոլո Մերենդինոն:

Պորֆեսորը նաև նշեց, որ լեռնահանքարդյունաբերության ծավալներն Իտալիայում կրճատվում են: Պատճառների մասին խոսելիս գիտնականն անկեղծ խոստովանեց. «Ցավում եմ, որ այս բառերը պետք է օգտագործեմ: Հաշվի առնելով, որ դրանով պայմանավորված են ոչ միայն սննդամթերքի անվտանգության խնդիրները, այլև մարդկանց շահագործումը՝ նրանց առողջության հաշվին, նման ծավալներով շարունակելն անհնար է դարձել:

Նման ծավալներով արտադրության համար անհրաժեշտ են գերբարձր վճարներ, ինչը Իտալիային ձեռնտու չէ: Կան երկրներ, որոնք կարող են և վնասել շրջակա միջավայրը, և մարդկանց շահագործել, կներեք, որ այդ բառն օգտագործում եմ: Մենք էլ որպես պետություն նախընտրում ենք գնել արտադրանքն այն երկրներից, որոնք շահագործման արդյունքում առաջարկում են ցածր գին»:

Նշենք, որ ԳԱԱ Էկոլոգանոոսֆերային հետազոտությունների կենտրոնը խորացնում է միջազգային համագործակցությունը սննդի անվտանգության բնագավառում: ՀՀ ԳԱԱ Գիտակրթական միջազգային կենտրոնի և Էկոլոգանոոսֆերային հետազոտությունների կենտրոնի համատեղ ամբիոնն ընդգրկվել է Եվրոպական Երասմուս + ծրագրում որպես շահառու, և ծրագրի շրջանակում այսօր պրոֆեսոր Նիկոլո Մերենդինոն  այցելել էր Կենտրոն, որտեղ հանդես եկավ սննդով պայմանավորված օքսիդատիվ սթրեսների և հակաօքսիդանտների վերաբերյալ դասախոսությունով:

Էկոկենտրոնը՝ սննդամթերքի անվտանգության կարողությունների զարգացման բնագավառում Իտալիայի հետ համագործակցությունը սկսել է դեռևս 2011թ.-ից, պրոֆ. Նիկոլո Մերենդինոն այս անգամ անդրադառնալու է շատ կարևոր խնդրի, քանի որ մեր հետազոտությունները ցույց են տվել, որ Հայաստանում առկա է մետաղների պարունակություններով պայմանավորված օքսիդատիվ սթրեսների պոտենցիալ վտանգ:



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Լրահոս

23:04
Մինչև Հայաստանի իշխանությունը հանցավոր լռում է, պաշտոնական Բաքուն ագրեսորի նոր իմիջ է կերտում Հայաստանի համար. Տիգրան Աբրահամյան
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղար Տիգրան Աբրահամյանը գրում է. «Ադրբեջանում սեփական ստվերի ու անցյալի բարդույթների...
Աղբյուր` Panorama.am
22:44
Ռուսաստանն իրեն իրավունք է վերապահում զենք օգտագործել այն պետությունների դեմ, որոնք թույլ են տալիս իրենց զենքն օգտագործել իր դեմ. Պուտին
Այսօր հրապարակված տեսաուղերձում ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հայտարարեց նորագույն միջին հեռահարության «Օրեշնիկ» հրթիռի հաջող...
Աղբյուր` Panorama.am
22:19
Անկախության հռչակագիրն անփոփոխ է, չունի դադարեցման իրավաբանական հնարավորություն. «Գերագույն խորհուրդ»
ՀՀ «Գերագույն խորհուրդ» պատգամավորական ակումբը հայտարարություն է տարածել, որում անընդունելի է համարել Նիկոլ Փաշինյանի...
Աղբյուր` Panorama.am
21:59
Հայաստանի ամերիկյան համալսարանում քննարկեցինք Հայաստանի անվտանգության մարտահրավերները. Արման Թաթոյան
ՀՀ նախկին ՄԻՊ Արման Թաթոյանը գրել է «Հայաստանի ամերիկյան համալսարանում տեղի ունեցավ «Wine & Talk»  միջոցառումը,...
Աղբյուր` Panorama.am
21:50
Պարզվել է «BMW»-ի և շոգեքարշի բախուման հետևանքով մահացած վարորդի ինքնությունը
 Նոյեմբերի 21-ին, ՀՀ քննչական կոմիտեի Արմավիրի մարզային քննչական վարչությունում նախաձեռնված քրեական վարույթի շրջանակում պարզվել է Արտաշար...
Աղբյուր` Panorama.am
21:36
Վլադիմիր Պուտինը ուղերձ է հղել, ասելով, թե ուկրաինական հակամարտությունն ձեռք է բերել գլոբալ բնույթի տարրեր
Վլադիմիր Պուտինը հայտարարություն է արել հատուկ գործողության գոտում տեղի ունեցող իրադարձությունների մասին։ Ուղերձը հրապարակել է «ՌԻԱ...
Աղբյուր` Panorama.am
21:16
Քննիչները առգրավել են Հովիկ Աղազարյանի հեռախոսը
Նախաձեռնվել է քրեական վարույթ` Քրեական օրենսգրքի 486 հոդվածի առաջին մասով (երկու դրվագ). արդարադատության իրականացմանը կամ գործի քննությանը...
Աղբյուր` Panorama.am
20:52
Աշխարհի ամենաբարձրահասակ կինը թրքուհի է, իսկ ամենացածրահասակը՝ հնդկուհի
Գինեսի ռեկորդի միջազգային օվա կապակցությամբ միմյանց են հանդիպել աշխարհի ամենաբարձրահասակ և ամենացածրահասակ կանայք։ Այս մասին գրում է...
Աղբյուր` Panorama.am
20:40
Արարատ Միրզոյանը հեռախոսազրույց է ունեցել Իրանի ԱԳ նախարարի հետ
ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը հեռախոսազրույց է ունեցել իրանցի գործընկեր Աբաս Արաքչիի հետ: X-ի իր էջում Միրզոյանը գրել է, որ անդրադարձ է...
Աղբյուր` Panorama.am
20:26
Իվանիշվիլին վարչապետի թեկնածու է ներկայացրել Իրակլի Կոբախիձեին
«Վրացական երազանք»-ի պատվավոր նախագահ Բիձինա Իվանիշվիլին վարչապետի պաշտոնում կրկին ներկայացրել է գործող վարչապետ Իրակլի Կոբախիձեի...
Աղբյուր` Panorama.am
20:12
Մատվիենկոն վերընտրվել է ԱՊՀ Միջխորհրդարանական վեհաժողովի խորհրդի նախագահ
ԱՊՀ երկրների Միջխորհրդարանական վեհաժողովի (ՄԽՎ) խորհրդի անդամները կրկին խորհրդի նախագահ են ընտրել Դաշնության խորհրդի խոսնակ Վալենտինա...
Աղբյուր` Panorama.am
19:59
Իսրայելը մեկ օրվա ընթացքում հարվածների չորրորդ ալիքն է սկսել Բեյրութի ուղղությամբ
Իսրայելի ռազմաօդային ուժերի ինքնաթիռները հինգշաբթի օրը սկսել են հարվածների չորրորդ ալիքը Բեյրութի հարավային արվարձաններին։ Այս մասին հայտնում է...
Աղբյուր` Panorama.am
19:44
Խաղաղությունը մոտ է, քան երբևէ, ՀՀ-ին և Ադրբեջանին կոչ ենք անում բաց չթողնել հնարավորությունը. Ֆիդան
Խաղաղությունը Հարավային Կովկասում մոտ է, քան երբևէ։ Ադրբեջանին և Հայաստանին կոչ ենք անում բաց չթողնել այս պատմական հնարավորությունը։ Այս մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
19:32
Զինծառայող Հրայր Ալիխանյանը հաղթեց Սաուդյան Արաբիայի Թագավորության մասնակցին
ՀՀ ԶՈՒ հավաքականի անդամ, ժամկետային զինծառայող Հրայր Ալիխանյանը (74 կգ) հաղթեց Սաուդյան Արաբիայի Թագավորության մասնակցին 12։2 հաշվով և նվաճեց...
Աղբյուր` Panorama.am
19:19
Պղծվում և ոչնչացվում է մեր հազարամյա մշակույթը․ Վրթանես եպիսկոպոս Աբրահամյան
Հռոմի Սուրբ Թովմա Ակվինացու անվան քահանայապետական համալսարանում նոյեմբերի 18-19-ը տեղի է ունեցել միջազգային համաժողով՝ նվիրված Արցախի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:06
Միրզոյանն ընդունել է Գերմանիայի Բունդեսթագի ԵՄ հարցերի հանձնաժողովի նախագահին
Արարատ Միրզոյանն ընդունել է Գերմանիայի Բունդեսթագի ԵՄ հարցերի հանձնաժողովի նախագահ Անտոն Հոֆրայթերին: Այս մասին հայտնում են ՀՀ ԱԳՆ-ից։...
Աղբյուր` Panorama.am
18:52
Վթարային ջրանջատում Արարատի մարզում նոյեմբերի 22/23-ին
«Վեոլիա Ջուր» ընկերությունը տեղեկացնում է իր հաճախորդներին և սպառողներին, որ վթարի վերացման աշխատանքներով պայմանավորված, ս.թ. ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:39
Թուրք-ադրբեջանական տարաձայնություններն էներգետիկ ոլորտում
«Գեղարդ» գիտավերլուծական հիմնադրամը այս անգամ անդրադարձել է Թուրք-ադրբեջանական տարաձայնություններին էներգետիկ ոլորտում: Հոդվածում,...
Աղբյուր` Panorama.am
18:24
Ժամկետային զինծառայող Սամվել Գրիգորյանը 9։1 հաշվով հաղթեց Ղազախստանի մասնակցին
 ՀՀ ԶՈՒ հավաքականի անդամ, ժամկետային զինծառայող Սամվել Գրիգորյանը (82 կգ) 9։1 հաշվով հաղթեց Ղազախստանի Հանրապետության մասնակցին և...
Աղբյուր` Panorama.am
18:12
Թուրքիան Սոմալիում կհիմնի տիեզերական ռազմաբազա
Թուրքիան շարունակում է հարաբերությունները խորացնել ու զարգացնել աֆրիկյան երկրների հետ։ Ավելի վաղ հայտնի էր դարձել, որ Թուրքիան Սոմալիի հետ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Վթարային ջրանջատում Արարատի մարզում
«Վեոլիա Ջուր» ընկերությունը տեղեկացնում է իր հաճախորդներին և սպառողներին, որ վթարի վերացման աշխատանքներով պայմանավորված, ս.թ....
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
ԱՀԿ. Աղմուկը՝ մարդու առողջության համար թաքնված սպառնալիք
Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) հետազոտողները պարզել են, որ 85 դԲ (դեցիբել) բարձր ֆոնային աղմուկը կարող է հրահրել...
Աղբյուր` Panorama.am
17:50
Ըմբշամարտի զինվորականների ԱԱ. Տիգրան Մինասյանը՝ արծաթե մեդալակիր, Շանթ Խաչատրյանը՝ բրոնզե
55 կգ քաշային կարգում ՀՀ ԶՈՒ հավաքականի անդամ, ժամկետային զինծառայող Տիգրան Մինասյանը նվաճեց Երևանում անցկացվող Ըմբշամարտի զինվորականների...
Աղբյուր` Panorama.am
17:43
ՔԿ. Խափանման միջոց կալանքի միջնորդությունների ներկայացման դեպքերը նվազել են
Քննչական կոմիտեն ուսումնասիրել է 2024թ․ առաջին ինը ամիսների ընթացքում իր ստորաբաժանումներում քննվող քրեական վարույթներով խափանման միջոցների...
Աղբյուր` Panorama.am
17:35
Իլոն Մասկի Tesla էլեկտրամոբիլները ԱՄՆ-ում ճանաչվել են ամենավտանգավորները
ԱՄՆ-ի Ճանապարհների երթևեկության անվտանգության ազգային վարչությունը (NHTSA) վերլուծել է վթարների վիճակագրությունը և եզրակացրել, որ երկրում...
Աղբյուր` Panorama.am
17:24
ՖԱՖ. Այս խայտառակ վիճակի պատասխանատուն ՀՖՖ այսօրվա ղեկավարությունն է
««Վեստ Արմենիա» ակումբի ֆուտբոլիստներն դուրս չեկան «Փյունիկի» դեմ։ Սա կլինի «Վեստ Արմենիայի» 2-րդ տեխնիկական պարտությունը, ևս մեկի դեպքում ակումբը ավտոմատ կհեռացվի առաջնությունից»
Աղբյուր` Panorama.am
17:20
Գավառում վտանգավոր պանիր է արտադրվել
Սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմինը կասեցրել է անհատ ձեռնարկատեր Արման Սենոքյանին պատկանող կաթնամթերքի արտադրամասի գործունեությունը...
Աղբյուր` Panorama.am
17:11
Կոսմետոլոգ. Մաշկի ծերացման հիմնական պատճառները
Մաշկի ծերացման երկու տեսակ կա՝ բնական և վաղաժամ: «Որպես կանոն, տարիքային փոփոխությունները տեղի են ունենում աստիճանաբար և ամենից հաճախ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:09
44-օրյա պատերազմի մասնակիցը Դալմայի այգիների ջրատարի մոտ թողել է մեծ քանակությամբ զենք-զինամթերք
Բնակչության մոտ ապօրինի պահվող զենք-զինամթերքի հայտնաբերման և առգրավման թեման ոստիկանության համար մնում է արդիական: Օպերատիվ աշխատանքին զուգահեռ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:00
Մեդվեդևը հայտնել է Ուկրաինայի դեմ ռազմական գործողությունների մասնակիցներին վճարելու խնդիրների մասին
ՌԴ Անվտանգության խորհրդի փոխնախագահ Դմիտրի Մեդվեդևը հայտարարել է Ուկրաինայում հատուկ ռազմական գործողության (ՀՌԳ) մասնակիցներին վճարումների հետ...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Խայտառակություն Թումանյան փողոցում. Չախոյան
16:15 21/11/2024

Խայտառակություն Թումանյան փողոցում. Չախոյան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}