Քաղաքական 13:26 12/10/2016

Ալիևի դեմարշը Նազարբաևի նկատմամբ անկանխատեսելի հետևանքներ կարող է ունենալ Բաքվի համար

Ադրբեջանի՝ պետության ուղղակի վերահսկողության տակ գտնվող բոլոր լրատվամիջոցները սկսել են նոր քարոզչական արշավ: Այս անգամ թիրախը Բաքվի վաղեմի բարեկամ և դաշնակից երկիր Ղազախստանն է և այդ երկրի նախագահ Նուրսուլթան Նազարբաևը:

Նազարբաևի մամլո խոսնակ Այդոս Ուկիբայի նախօրեին արված հայտարարությունն այն մասին, որ վատառողջ լինելու և բուժման կուրս անցնելու պատճառով նախագահը չի կարող իրականացնել արդեն հայտարարված միջազգային այցերը՝ հոկտեմբերի 13-14-ին Երևան և այնուհետև Բաքու, զայրացրել է երրորդ երկրների հետ սպառնալիքների և պահանջների լեզվով խոսող Ադրբեջանի բռնակալ Իլհամ Ալիևին:

Ղազախստանը ավանդաբար համարվում է Ադրբեջանի դաշնակիցը միջազգային ասպարեզում:Գտնվելով Հայաստանի հետ նույն ռազմաքաղաքական կազմակերպության՝ ՀԱՊԿ կազմում, այնուամենայնիվ, Ղազախստանը նույնիսկ ոչ բալանսավորված, այլ միակողմանի դիրքորոշում է որդեգրել Լեռնային Ղարաբաղի հարցում տարիներ ի վեր, հավանաբար նախընտրելով Թուրքիայի նախագահ Էրդողանի հովանու ներքո ստեղծված Թյուրքալեզու երկրների կազմակերպության շրջանակներում Ադրբեջանի հետ համերաշխությանը: Տեղին է հիշել ոչ միայն 2014թ մայիսի 29-ին Իլհամ Ալիևի անունից ուղարկված նամակի ընթերցումը ԵԱՏՄ անդամ-երկրների ղեկավարների հանդիպմանը, որի համար Ալիևը ավելի ուշ «հատուկ շնորհակալություն» հայտնեց Նազարբաևին, այլև Քառօրյա պատերազմի ընթացքում ադրբեջանական ագրեսիայի աներկբա պաշտպանությունը և դրանով ՀԱՊԿ անդամ-երկրների շարքում միասնական դիրքորոշում արտահայտելու հնարավորության խափանումը:

Այժմ Ալիևը ոչ միայն հրապարակավ «նեղանում է» իր ավագ գործընկեր Նազարբաևից այն պատճառով, որ վերջինս չեղյալ է հայտարարում պլանավորված այցելությունը Բաքու, այլև հանձնարարում է երկրի առաջատար ԶԼՄ-ներին Ղազախստանի և Նազարբաևի դեմ երկարաշունչ քննադատական հոդվածներ հրապարակել:

Այդ հոդվածներից մեկը վերաբերում է Նազարբաևի ամենացավոտ հարցին՝ Կաշագանի նավթահանքի շահագործման խնդիրներին: Այս ծրագրի իրականացման համար ձևավորված միջազգային կոնսորցիումը տարբեր կերպարանափոխումների է ենթարկվել վերջին 16 տարվա ընթացքում և միջազգային մամուլում շատ են քննարկվել այս ծրագրի հուսալիության, նպատակահարմարության և շահութաբերության խնդիրները: Շատերը նույնիսկ կասկածի տակ են դրել, որ Կաշագանում ընդհանրապես այդ հսկայական ծավալի նավթը գոյություն ունի: Հոկտեմբերի 23-ի՝ այս ծրագրի հերթական մեկնարկի օրը հերթական անգամ «անորոշ ժամանակով» հետաձգվեց սեպտեմբերի վերջին, երբ երկրի էկոնոմիկայի նախարարությունը անգամ ստիպված եղած նախորոք արված հայտարարությունը հեռացնել միջազգային ԶԼՄ-ների էջերից:

Նազարբաևը ամենակոնսերվատիվ հաշվարկներով այս ծրագրի վրա արդեն ծախսել է մոտ $50 մլրդ, և ծախսերի վերջը ու եկամուտների ներհոսքի սկիզբը դեռ չի երևում հորիզոնում:

Ալիևի նեղացած վարքագիծը այս անգամ կարող է ոչ միայն սովորական արդյունքներ չտալ (օրինակ՝ պաշտոնական բացատրություններ Աստանայից), այլև ընդհակառակը՝ պատճառ դառնա հավատարիմ դաշնակից կորցնելու համար:

Պարզ է, որ տարիներ շարունակ, նավթի միջագային գների բարձր մակարդակը թույլ էր տալիս Ալիևին «կամակոր» կեցվածք ընդունել երրորդ կողմերի հետ հարաբերություններում և ստեղծել մի իրավիճակ, երբ գործընկերները պետք է անեին ամեն հնարավորը՝ Ալիևի բարեհաճությանը արժանանալու համար:

Հայկական կողմի բացատրությունները այս նույն երկրներին, որ Ալիևը ընդամենը սառըպատերազմյան դարաշրջանին հատուկ «խաղերի տեսության» պարզունակ մոդել է կիրառում, շատ վստահելի չէին հնչում՝ տարբեր պատճառներով:

Ներքին քաղաքականության մեջ Ալիևը բռնաճնշումներ էր կիրառում և լռեցնում հակառակորդներին, հսկայական գումարներ էր ծախսում ռազմական ոլորտում (ռազմական ծախսերի վերաբերյալ տե՛ս Panorama.am-ի վերլուծական հոդվածը )՝ տարածաշրջանում Հայաստանի, Լեռնային Ղարաբաղի և բոլոր շահագրգիռ երկրների համար անկայունություն ստեղծելու վտանգը (և սպառնալիքը) ակտիվ և տեսանելի պահելու համար, և այս ամենը ընդամենը չափավոր մակարդակում պահելու խոստման դիմաց կորզում գրեթե բոլոր գործընկերների լոյալությունը միջազգային ասպարեզում:

Սակայն ներկայումս նավթի միջազգային գների ցածր ֆոնի, արտահանման շեշտակի կրճատման և տնտեսական բարդ վիճակի պայմաններում Ալիևի վարքագիծը արդեն սովորական դարձած տրամաբանության ներքո ավելի շատ խուճապ է հիշեցնում:

Օրինակ, հոկտեմբերի 8-ին ելույթ ունենալով երկրի կառավարության նիստին Իլհամ Ալիևը անկեղծացել էր, որ «փակ դռների հետևում ճնշումներ են գործադրվում, որպեսզի ճանաչենք Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունը», մի բան, որի բանակցային առարկա լինելը Ալիևը միշտ հերքել է:

Ինչպես 2016-ին արդեն սկսեցին գրել մի շարք առաջատար վերլուծաբաններ՝ Թոմաս դե Վաալ, Ջեք Ֆարչի (Financial Times) և այլք, Ադրբեջանը մտնում է անկայունության, անկանխատեսելիության և ճգնաժամի շրջափուլ, որը դեռ պարզ չէ, թե ինչպես կանդրադառնա Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ գործընթացի վրա:

Ակնհայտ է, որ Ալիևի արդեն սովորական դարձած վարքագիծը այլևս նույն հաջողությունները չի ունենում միջազգային ասպարեզում, և Ղազախստանի ու անձամբ Նազարբաևի նկատմամբ դեմարշը կարող է Ալիևի վրա թանկ արժենալ, այդ թվում՝ ներքին կայունության տեսանկյունից:

Հեղինակ՝ Ասատուր Սարգսյան



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Հարակից հրապարակումներ`

Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

23:50
Մահվան ելքով վրաերթ Գեղարքունիքի մարզում
Նոյեմբերի 13-ին, մահվան ելքով վրաերթ է տեղի ունեցել Գեղարքունիքի մարզում։ Ժամը 18:15-ի սահմաններում Արցախի Հանրապետության քաղաքացի 44-ամյա Արման...
Աղբյուր` Panorama.am
23:29
Ֆրանսիան կոշտ է պատասխանել Ալիևի հայտարարությանը
Ֆրանսիայի՝ էկոլոգիական անցման հարցերով նախարար Անյես Պանիե-Ռյունաշեն երկրի խորհրդարանում ունեցած ելույթում կտրուկ է արձագանքել Բաքվում ընթացող...
Աղբյուր` Panorama.am
23:05
Նոյեմբերի 15-ից արգելվում է սիգի որսը և վաճառքը
Շրջակա միջավայրի նախարարությունից հայտնում են. «Սիգի ձվադրման ժամանակահատվածով պայմանավորված՝ նոյեմբերի 15-ից վերահսկողության...
Աղբյուր` Panorama.am
22:42
Թմրանյութերի գործով բերման ենթարկված ՔՊ-ական Կարեն Սարուխանյանի քեռու որդին լքում է ՔՊ-ն
ԱԺ ՔՊ-ական պատգամավոր, Գյումրու քաղաքապետի թեկնածու Կարեն Սարուխանյանի քեռու որդին՝ Վարուժան Խոջումյանը(լուսանկարում աջից առաջինը) ֆեյսբուքում...
Աղբյուր` Panorama.am
22:15
Red Eagles և FAF շարժումները նոյեմբերի 14-ին Երևանում կկազմակերպեն երկրպագուների միասնական երթ
Ֆուտբոլի Հայաստանի ազգային հավաքականի երկրպագուների Red Eagles և FAF շարժումները հայտարարություն են տարածել, որով հայտնում են, որ նոյեմբերի...
Աղբյուր` Panorama.am
21:43
Իսրայելական հրթիռակոծությունից մեկ օրում Լիբանանում զոհվել է 78 մարդ՝ նաև կանայք և երեխաներ
Վերջին 24 ժամվա ընթացքում Լիբանանի մի շարք շրջաններում իսրայելական հարվածների հետևանքով զոհվել է 78 և վիրավորվել 122 մարդ։ «ՌԻԱ...
Աղբյուր` Panorama.am
21:21
Երևանի Իսաբեկյան փողոցը երեք օր փակ է լինելու
Երևանի քաղաքապետարանից հայտնում են, որ նոյեմբերի 14-ից մինչև նոյեմբերի 16-ը՝ ժամը 09:00-ից 20:00-ն փակ է լինելու Է. Իսաբեկյան փողոցի՝ Է....
Աղբյուր` Panorama.am
20:53
Նիսի քաղաքապետը պահանջել է Եվրոպական խորհրդի նախագահի հրաժարականը COP29-ին մասնակցելուց հետո
իսի քաղաքապետը պահանջել է Եվրոպական խորհրդի նախագահի հրաժարականը COP29-ին մասնակցելուց հետո ։ Նիսի քաղաքապետ Քրիստիան Էստրոզին հանդես է եկել...
Աղբյուր` Panorama.am
20:46
Զինծառայողի մահվան հանգամանքներն ամբողջովին պարզելու նպատակով ընթանում է քննություն․ ՊՆ
Նոյեմբերի 13-ին՝ ժամը 09:00-ի սահմաններում, հայտնաբերվել է ՊՆ N զորամասի զինծառայող Նարեկ Խաչատուրի Գրիգորյանի դին: «Դեպքի...
Աղբյուր` Panorama.am
20:31
Ուրուգվայն Ադրբեջանին կոչ է արել ազատ արձակել հայ ռազմագերիներին և պատանդներին
 Ուրուգվայի Ներկայացուցիչների պալատի նախագահ Անա Օլիվերան, Ուրուգվայի նախկին նախագահներ Խուլիո Մարիա Սանգինետտին և Լուիս Ալբերտո Լակաժե...
Աղբյուր` Panorama.am
20:13
Վաղը՝ համաժողով, իսկ նոյեմբերի 15-ին՝ բողոքի ակցիա ՄԱԿ-ի երևանյան գրասենյակի մոտ․ Գրետա Թունբերգի հայաստանյան օրակարգը
Էկո ակտիվիստ Գրետա Թունբերգն այսօր այցելել է Ջերմուկ։ Այդ մասին հայտնում է  «Կանաչ Հայաստան» ՀԿ-ի նախագահ, բնապահպան...
Աղբյուր` Panorama.am
19:55
Լավրովը ներկայացրել է ՌԴ տեսլականը, ՀՀ տեսլականը տրամագծորեն տարբերվում է․ Միրզոյան
ՌԴ ԱԳ նախարարը հայտարարել էր, որ պետք չէ շտապել Ադրբեջանի հետ խաղաղության պայմանագիր կնքելու հարցում:  ԱԺ-ում արձագանքելով Լավրովի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:46
Գոռավան-Արարատ ավտոճանապարհին վթար է եղել, կան տուժածներ
Նոյեմբերի 13-ին, ժամը 18:04-ին Արարատի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Գոռավան գյուղի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:35
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի «մտահոգություններն»՝ Արցախի ժառանգության շարունակական ոչնչացումների մասին
Monument Watch-ն ահազանգում է․ «2024 թվականի հոկտեմբերի 28-29-ը ՀՀ ԱԳՆ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Հայաստանի ազգային հանձնաժողովի  նախաձեռնած...
Աղբյուր` Panorama.am
19:19
Հունաստանը զորավարժություններ է անցկացնում Թուրքիայի սահմանի մոտ
Հունաստանը «Մինոտակիս-24» անվամբ զորավարժություններ է անցկացրել Թուրքիայի հետ առանցքային սահմանային կետի՝ Եվրոս գետի մոտ։ Ռազմական...
Աղբյուր` Panorama.am
19:04
Վերջին զանգի միջոցառումները վաղուց վերածվել են քաղքենի միջավայրի, բիզնեսի․ Ժաննա Անդրեասյան
 Վերջերս նախարարությունը շրջաբերական է ուղարկել հանրակրթական հաստատություններ, որտեղ նշված է՝ վերջին զանգի միջոցառումն անպայման պետք է...
Աղբյուր` Panorama.am
18:57
Նոր տարվա տոնավաճառ՝ 2024-2025
Երևանի քաղաքապետարանը տնտեսվարողներին հրավիրում է մասնակցելու Նոր տարվա և սուրբծննդյան տոնավաճառին։ «Այն տեղի կունենա ս.թ....
Աղբյուր` Panorama.am
18:44
Սփյուռքում գործող «Ադրբեջանական տներ» կազմակերպությունը խեղաթյուրում է պատմական իրադարձությունները․ «Գեղարդ» հիմնադրամ
Աշխարհի տարբեր երկրներում ադրբեջանական իշխանությունների նախաձեռնությամբ ստեղծվում են բազմաթիվ կազմակերպություններ, որոնք, պատմական...
Աղբյուր` Panorama.am
18:33
Հայաստանը, Ադրբեջանը և Ռուսաստանը 2023-ի հունիսին մոտ էին տարածաշրջանում տրանսպորտային ուղիների վերականգնմանը․ Զախարովա
 2023-ի հունիսին Հայաստանը, Ադրբեջանը և Ռուսաստանը մոտ էին տարածաշրջանում տրանսպորտային ուղիների վերականգնմանը, սակայն Արևմուտքի ճնշման տակ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:16
Փաշինյանը Գյումրիում տոնածառ տեղադրելու հարցը կլուծի
«Նույնիսկ 1988թ․-ի երկրաշարժի տարում Գյումրին Ամանորին ուներ տոնածառ։ Պարոն վարչապետ, իմ երեխաների և բոլոր գյումրեցի փոքրիկների անունից...
Աղբյուր` Panorama.am
17:59
Մենք Ադրբեջանի սահմանադրության փոփոխության հարց չենք բարձրացնում. Փաշինյան
«Հայաստանի Սահմանադրության տեքստում որևէ դրույթ Լեռնային Ղարաբաղի մասին ոչ ուղղակի, ոչ անուղղակի չի պարունակվում»,- ԱԺ-ում...
Աղբյուր` Panorama.am
17:48
Փաշինյան. Նման երկար խոսակցություն վաղուց կամ ընդհանրապես Ալիևի հետ չէի ունեցել
«Ես ուզում եմ գոհունակությունս հայտնել Ադրբեջանի նախագահի հետ իմ շփումների վերաբերյալ»,-ԱԺ-ում պատասխանելով Աստանայում տեղի ունեցած...
Աղբյուր` Panorama.am
17:22
Բաքվում COP29-ում անվճար է միայն ջուրը
Նոյեմբերի 11-22-ը Ադրբեջանի մայրաքաղաք Բաքվում տեղի ունեցող ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության շրջանակային կոնվենցիայի (COP29) Կողմերի համաժողովի 29-րդ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:16
Դեպի Բալի ու հակառակ ուղղությամբ թռիչքները չեղարկվում են մոխրի պատճառով
Մի քանի ավիաընկերություններ չեղարկել են թռիչքները դեպի Բալի և հակառակ ուղղությամբ՝ Ինդոնեզիայի հանգստավայր կղզու մոտակայքում գտնվող հրաբխից...
Աղբյուր` Panorama.am
17:12
Կառավարության նիստը հետաձգվում է
ՀՀ կառավարության մամուլի ծառայությունից հայտնում են, որ կառավարության հերթական նիստը հետաձգվում է և տեղի կունենա ուրբաթ՝ նոյեմբերի 15-ին, ժամը...
Աղբյուր` Panorama.am
17:10
Տնտեսության վերականգնման տպավորություն է ստեղծվում, բայց սա խաբկանք ու հեգնանք է. Աղասի Թավադյան
ԱԺ-ում 2025 թվականի բյուջեի քննարկման ժամանակ ՔՊ-ական պատգամավորները հայտարարում են. որ հաջորդ տարի աշխատավարձի և թոշակների աճ չի լինելու, բայց...
Աղբյուր` Panorama.am
17:02
Աղազարյան. Երբ երիտասարդ էի ու լսում էի «Կիլիկիա» երգը, լացում էի, երբ մեծացա, հասկացա՝ Կիլիկան՝ ուր, ես՝ ուր, ինչու պետք է լացեմ
«Ես մի թեթև անդրադառնամ պարոն Ռուստամյանի ելույթին։ Պարոն Ռուստամյան, ձեր ելույթը շատ, շատ էմոցիոնալ էր, իհարկե, բայց որոշ դրվագների հետ...
Աղբյուր` Panorama.am
16:45
Ակբա բանկը և American Express-ն ընդլայնում են համագործակցությունը Հայաստանում
Ակբա բանկը և American Express-ը հայտարարում են իրենց երկարամյա համաձայնագրի ընդլայնման մասին, որի համաձայն Ակբան բացառիկ իրավունքով կշարունակի...
Աղբյուր` Panorama.am
16:39
Ավագանու անդամ. Երևանցին ձեզ այդ իրավունքը տվե՞լ էր, հարգելի հեղափոխական թիմ
Երևանի ավագանու «ազգային առաջընթաց» խմբակցության անդամ Քրիստինա Վարդանյանը գրում է. «Երևանի ավագանու 3-րդ նստաշրջանի 3-րդ...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Կառավարության համար ՀՀ ո՞ր քաղաքացիներն են համարվելու իրական Հայաստանի քաղաքացիներ. Ռուստամյան
10:59 13/11/2024

Կառավարության համար ՀՀ ո՞ր քաղաքացիներն են համարվելու իրական Հայաստանի քաղաքացիներ. Ռուստամյան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}