Ձեր վստահելի աղբյուրը

Միգրացիոն իրավիճակը մեզ մոտ շարունակում է մնալ լարված: Այդ մասին այսօր Տնտեսական լրագրողների ակումբում քննարկման ժամանակ ահազանգեց ժողովրդագրագետ Ռուբեն Եգանյանը:

Հայաստանում միգրացիոն վիճակի մասին պատկերը, ըստ ժողովրդագրագետի, ստացվում է  ուղևորափոխադրումների տարեկան արդյունքներից, որոնք էլ ցույց են տալիս երկրի միգրացիոն կորուստներն ու ձեռքբերումները:

Եգանյանը նկատել է՝ այդ ցուցանիշը վերջին երեք տարիների ընթացքում կայունացել է՝ 42-43 հազար մարդ ամեն տարի արտագաղթում է:

«Մինչև անցյալ տարի ես գնահատում էի, որ այս ցուցանիշի կեսը կազմում են մշտական միգրանտները, իսկ մոտավորապես կեսը՝ աշխատանքային միգրանտները», -բացատրեց մասնագետը:

Աշխատանքային միգրացիան իր հերթին լինում է երկու տեսակի՝ սեզոնային, երբ տարվա ընթացքում գնում ու վերադառնում են և տևական աշխատանքային միգրացիա, երբ մարդիկ արտերկրում մնում են աշխատելու տևական ժամանակով:

«Ամեն տարի դրսում տևական ժամանակ մնացած աշխատանքային միգրանտների քանակը աճում է: Ամբողջ ցավն այն է, որ սրանց ժամանակավորությունը հարաբերական է և այն կարող է իրավիճակի փոփոխությունից կախված վերածվել մշտականի», -նկատեց  Եգանյանը՝ ընդգծելով, որ տևական աշխատանքի նհամար երկիրը լքում են մեծ մասամբ երիտասրադները:

Միգրացիան, ըստ մասնագետի, համակարգային երևույթ է և պայմանավորված է այն համակարգի գործունեությամբ, որը կա Հայաստանում և ընդգրկում է հասարակական կյանքի բոլոր ոլորտները:

Հայաստանում միգրացիայի վերաբերյալ հետազոտություններում մշտական միգրանտները դիտարկման շրջանակներում չեն, փոխարենը, ըստ բանախոսի, աշխատանքային միգրացիայի վիճակի վերաբերյալ կարող են պատկերացում կազմել:

Այսպես, հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ տեղի է ունենում աշխատանքային միգրանտների տեսակարար կշռի նվազում:

«Եթե անցյալ տարվա տվյալներով միգրանտներ էին տնային տնտեսություններից ամեն երրորդը, ապա այս տարվա հետազոտության տվյալներով, այդ մեծությունը նվազել է մոտավորապես մինչև 30 տոկոսի: Այդ նվազումը ես կապում եմ ռուսական իրականության փոփոոխությունների հետ, ինչի հետևանքով միգրանտների մի զգալի մասը կամ վերադառնում է կամ ձեռնպահ է մնում նոր մեկնումից՝ սպասելով ինչ-ինչ փոփոխությունների», -նշեց մասնագետը:

Ուսումնասիրության արդյունքում պարզել են նաև, որ միգրանտների վաստակած եկամուտները զգալի նվազել են, ինչը նրա պնդմամբ, Հայաստանի տնտեսության վրա ծանր հետևանքներ կարող է թողնել:

«Տնային տնեսությունների եկամուտների կառուցվածքում տեղի են ունեցել բավական զգալի փոփոխություններ: Մենք առանձին-առանձին դիտարկում ենք միգրանտ չունեցած տնտեսությունները և միգրանտ ունեցող տնային տնտեսությունները: Մասնավորապես, նվազել է արտերկրից եկամուտների կամ մուտքերի տեսակարար կշիռը բնակչության եկամուտների ընդհանուր ծավալում: Մի երևույթ էլ կարելի է արձանագրել՝ որոշակի դիվերսիֆիկացում է նկատվում եկամուտների առումով: Եթե անցյալ տարվա տվյալներով, միգրանտ ունեցող տնային տնտեսությունը 1 եկամտի աղբյուր ուներ, ապա այսօր հստակ արտահայտված երկու աղբյուր առնվազն ունի: Սա նշանակում է, որ միգրանտների տնային տնտեսությունը սկսել է փնտրել եկամտի այլ աղբյուրներ», - ներկայացրեց Եգանյանը:

Միգրացիայի պատճառները, ըստ մասնագետի, շատ են՝ տնտեսական վիճակ, բավարար վաստակի բացակայություն, ինչպես նաև սոցիալ-հոգեբանական գործոններ՝ ապագայի նկատմամբ հավատի բացակայություն, անարդարություն, անորոշություն:

«Այս հանգամանքների դերակատարումը շարունակաբար աճում է: Մշտական միգրացիայի ծավալների աճը ես պայմանավորում եմ այս սոցիալ-հոգեբանական գործոնների ներգործությամբ են», -հավելեց մասնագետը:

Panorama.am-ի դիտարկմանը, թե վարչապետը կառավարության ծրագիրը ներկայացնելիս խորհրդարանում հայտարարել էր, որ ծրագիրը միտված է հենց ժողովրդագրության աճին և հարցին՝ ի՞նչ է կարծում մասնագետը արդյոք ծրագիրն այդպիսին է, Եգանյանը պատասխանեց.

«Ուրախ եմ, որ նման համալիր ծրագիր է ներկայացվում, այլ բան է, որ ես ունեմ թերահավատ մոտեցում այդ ծրագրի արդյունքների նկատմամբ: Դա բացատրվում է նրանով, որ միգրացիոն աճը համակարգային է և առանց համակարգային մոտեցումների փորձել պատճառներից մեկն ընտրել ու դրա վրա ներգործել, ապա արդյունք չի լինի: Եթե նույնիսկ արդյունք էլ գրանցվի, ապա դա կլինի կարճաժամկետ արդյունք, որը որոշ դեպքերում վատ արդյունքներ կարող է ունենալ»: