Ձեր վստահելի աղբյուրը

Օրեր առաջ, հոկտեմբերի 29-ին Թուրքիայի նախագահ Էրդողանի նոր հայտարարությունը, որ մահապատժի վերականգնումը կարող է շուտով լինել խորհրդարանի օրակարգում, կրկին ԵԽ ուշադրությունն է հրավիրել այս հարցին։

Հիշենք՝ հոկտեմբերի 12-ին Ստրասբուրգում ԵԽԽՎ-ում ելույթ ունենալուց հետո Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարար Մևլութ Չավուշօղլուն, պատասխանելով պատվիրակներից մեկի հարցին, ասաց, որ ինքը «դեմ է մահապատժին»։ Ավելին, պարզվեց, որ Թուրքիայում մահապատժի վերականգման խնդրի պատճառով վեճ է ընկնել թուրք նախարարի տանը։

«Հեղաշրջման փորձից հետո իմ կինը սպառնաց ինձ ու ասաց, որ գիտի իմ դիրքորոշումը մահապատժի հարցում, և որ եթե ես ընդդիմանամ դրա վերականգնմանը, նա կզայրանա»,- ԵԽԽՎ պատվիրակների առջև անկեղծացավ Չավուշօղլուն՝ նշելով, որ դա առաջին անգամ էր 23 տարվա ամուսնությունից հետո, որ կինը սպառնացել է իրեն։ Ճիշտ է, նախարարը շտապեց տեղեկացնել նաև, որ կնոջ հետ խոսել և բացատրել է, որ մահապատժի վերականգնումը ճիշտ ճանապարհ չէ, բայց դժգոհությունները դեռ մնում են։

Հուլիսյան հեղաշրջման փորձից հետո Թուրքիայում մահապատժի վերականգման հարցը տեղիք է տվել ոչ միայն ընտանեկան վեճերի, այլ նաև լուրջ խնդիրներ է առաջացրել Թուրքիայի և Եվրոպայի, մասնավորապես Եվրոպայի խորհրդի հետ հարաբերություններում։ Դեռևս ամռանն էր ԵԽ գլխավոր քարտուղար Թորբյորն Յագլանդը զգուշացրել, որ մահապատժի վերականգնումը անհամապատասխանելի կլինի ԵԽ-ին Թուրքիայի անդամակցության հետ։

Էրդողանի հայտարարության հաջորդ օրը, հոկտեմբերի 30-ին ԵԽ գլխավոր քարտուղարի խոսնակը նորից հիշեցրել է, որ «մահապատժի կիրառումը անհամատեղելի է ԵԽ անդամակցության հետ»։

Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 6-րդ արձանագրությամբ, որը ստորագրվել է 1983թ., մահապատիժը վերացվում է բոլոր դեպքերում, բացի պատերազմի ժամանակ կամ պատերազմի անխուսափելի սպառնալիքի դեպքում։ Ավելի ուշ, նույն կոնվենցիայի 13-րդ արձանագրությամբ մահապատիժը վերացվում է բոլոր հանգամանքներում։
Հետաքրքրական է, որ մահապատիժը Թուրքիայում վերացվել է 2004թ.-ին՝ նույն Էրդողանի նախաձեռնությամբ՝ Եվրոպական միությանն անդամակցության բանակցությունների շրջանակներում։

Այժմ Էրդողանի մոտեցումն այն է, որ ինքը կհաստատի մահապատժի վերականգնումը, եթե խորհրդարան այն ընդունի։ Ինչպես գրում է «Հյուրիեթի» սյունակագիր Մուրադ Յետկինը, «գուցե նման հռետորաբանությունը զուտ մարտավարություն է ազգայնական ձայները գրավելու համար՝ հնարավոր նախագահական հանրաքվեում հաղթանակ ապահովելու նպատակով»։ Գուցե և այդպես է։

Անժխտելի է նաև այն, որ մահապատժի վերացման խնդիրը նաև սակարկելու լավ հնարավորություն է տալիս թուրքական կողմին՝ եվրոպական գործընկերների հետ հարաբերվելիս։

Սցենարը մոտավորապես այսպիսին է. ժողովրդական պահանջով հարցը բարձրացվում է, կրքերը բորբոքվում են, բանավեճեր, քննադատություններ, և վերջին պահին Էրդողանը հրաժարվում է մահապատժի վերականգնումից և բացի ներքաղաքական դիվիդենտներից՝ ստանալով նաև եվրոպական գովեստի խոսքեր՝ ժողովրդավարությանը նվիրված լինելու համար։

Իսկ այդ ժամանակ Չավուշօղլուի կինը, զայրույթը պահած՝ սպասելիս կլինի ամուսնու վերադարձին։