Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Հայոց արքա Տիգրան Բ Մեծի (95-55 թթ. մ.թ.ա.) կողմից Արցախում հիմնած Տիգրանակերտ քաղաքի ընդամենը 3-4 տոկոսն ենք դեռ պեղել: Արդեն հասկանում ենք քաղաքը, ինչը շատ բարդ էր»,- լրագրողների հետ հանդիպմանն ասաց  պատմական գիտությունների դոկտոր պրոֆեսոր, ԵՊՀ մշակութաբանության ամբիոնի վարիչ, ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի Արցախի հնագիտական արշավախմբի ղեկավար Համլետ Պետրոսյանը:

Նա նշեց, որ մինչև տարեվերջ կամ հաջորդ տարվա սկզբին լույս կտեսնի Տիգրանակերպի մասին առաջին գիրքը, կլինեն նաև երեք փոքրիկ գրքույկ՝ նվիրված Տիգրանակերտի տարբեր խնդիրներին:

«Սա կլինի ավելի մեծ աշխատանքի սկիզբը»,- ասաց  Հ. Պետրոսյանը:

Արշավախմբի ղեկավարը գոհ չէ պեղումների  ծավալից:

«Պեղել ենք նոր շատ շքեղ դամբարան: Ոսկրաբանական շատ նյութեր ունենք, բայց գումար է պետք անալիզների համար»,- հավելեց նա:

Համլետ Պետրոսյանի խոսքով՝ Տիգրանակերտի բացումն ու պեղումները  նաև արցախյան ինքնությունն ամրապնդելու խնդիր է հետապնդում:

«Այն, ինչ բացել ենք, երևում է ադրբեջանական սահմանից: Այդ ամենը զորեղ փաստարկ է»,- ասաց նա:

Հնագետը նշեց, որ ադրբեջանական կողմը գիտական հարձակումներ է իրականացնում, պատրաստել է ոչ միայն սուտասան գիտնականներ, նաև լրագրողներ, մեդիա մասնագետներ, ովքեր հաճախ շփոթության մեջ են գցնում նույնիսկ լուրջ հետազոտողներին:

«Ստեղծել են հատուկ կազմակերպություններ: Մենք մի փոքրիկ հրապարակում ենք պատրաստում, իրենք 5-10 էջանոց պատասխան են հրապարակում: Մի ամբողջ բաժին աշխատում է մեր փոքրիկ հրապարակման վրա»,-ասաց նա:

Միաժամանակ ընդգծեց, որ իրենց արշավախումբը ՀՀ կողմից պետական ֆինանսավորում չունի, նույնիսկ ԳԱԱ-ում չկա Արցախի մշակույթին նվիրված որևէ բաժին:

«Մենք միջազգային որևէ կազմակերպությունից ֆինանսավորում չենք ստանում:  Բոլոր հետազոտողները, ովքեր այցելում են Տիգրանակերտ, իրենց արձակուրդի և իրենց գումարների հաշվին են դա անում»,- ասաց Հ.Պետրոսյանը: 

Արշավախմբի ղեկավարն ընդգծեց, որ որևէ երկրորդ Տիգրանակերտ, որի տեղը վստահաբար գիտեն, չկա, գիտեն միայն մեկ Տիգրանակերտ, որը պեղում են: Նրա խոսքով՝ եթե գոնե  տարվա ընթացքում 10 օր չմաքրեն, հուշարձանը կանցնի հողի տակ, ինչպես Հայաստանում բոլոր հնագիտական հուշարձաններն են անցել:

ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի Արցախի Տիգրանակերտի արշավախումբը 2005թ. վավերացրել է Հայոց արքա Տիգրան Բ Մեծի (95-55 թթ. մ.թ.ա.) կողմից Արցախում հիմնած Տիգրանակերտ քաղաքի մնացորդները և 2006 թ. ի վեր ընդարձակ հնագիտական պեղումներ է իրականացնում նրա տարածքում: Հուշարձանը գտնվում է ԼՂՀ Ասկերանի շրջանում, Խաչենագետի աջ ափին: Այն տարածվում է Վանքասար լեռան հարավ-արևելյան ներքնալանջի վրա և այդ լանջին կից գոգավորությունում` Արքայական աղբյուրների (Շահբուլաղ) հարևանությամբ:
Պեղումներով բացվել են քաղաքի անտիկ Ամրացված թաղամասի Միջնաբերդի վերին հատվածը, Միջնաբերդը թաղամասից բաժանող 83 մ երկարություն ունեցող պարիսպ-հենապատը, նույն թաղամասի հարավային պարիսպների մոտ 450 մ ձգվող ժայռափոր հիմքերը, հյուսիսային պարիսպների մինչև 5մ բարձրություն ունեցող և մոտ 285 մ ձգվող հատվածը, հարավ-արևելյան պարսպի նորահայտ մոտ 40 մ հատվածը, Կենտրոնական թաղամասի վաղքրիստոնեական Հրապարակը` զույգ եկեղեցիներով, խաչակիր մոնումենտալ կոթողի մնացորդներով և վաղքրիստոնեական տապանաբակով հանդերձ: Հայտնաբերվել և պեղվել են քաղաքի Անտիկ առաջին թաղամասը, Ժայռափոր հնձանը, Արքայական աղբյուրներին կից ջրավազանը:  Մասնակիորեն պեղվել են անտիկ կարասային դամբարանադաշտերից մեկը (Արևելյան դամբարանադաշտ), 19-րդ դարում կառուցված Փոստային կայանի մնացորդները:
Տիգրանակերտի 2016թ. պեղումները սկսվել են հուլիսի 1-ին և ավարտվել օգոստոսի 14-ին ներառելով պեղման երեսունութ օր: Պեղումների մոտավոր մակերեսը կազմել է 720 քառ. մետր, միջին խորությունը՝ 1,6մ:

Լուսանկարները տրամադրել է Համլետ Պետրոսյանը