Ձեր վստահելի աղբյուրը

Սիրիահայությանը շատ ծանր փորձություն բաժին ընկավ: Երկրորդ անգամ է լինելու, որ իրենք վերապրում են ցեղասպանության պես մի արհավիրք: Բայց պետք է հասկանանք այն սիրիահայերին, ովքեր ցանկանում են մնալ այնտեղ,- «Սիրիահայության առջև ծառացած ներքին և արտաքին մարտահրավերները» խորագրով քննարկմանն ասաց արաբագետ Արաքս Փաշայանը:

Նրա խոսքով՝  նրանք Սիրիան համարում են իրենց հայրենիքը, գտնում են, որ ծանր պահերին չպետք է հեռանան՝ մտածելով, որ պատերազմը մի օր կավարտվի, իրենք կգտնեն իրենց նախկին խաղաղությունը: Արաբագետը մի քանի դիտարկում արեց հայ համայնքի հեռանկարների հետ կապված:

«Ներկայիս Սիրիան, այսինքն՝ այն Սիրիան, որ վերապրում է արաբական գարնանը հաջորդած դեպքերը, և այն Սիրիան, որ մենք անվանելու ենք հետպատերազմյան՝ միանգամայն այլ են լինելու: Չի լինելու ասադների ղեկավարած Սիրիա, որն աչքի էր ընկնում կրոնական հանդուրժողականությամբ՝ տարբեր համայնքներ, էթնիկ, կրոնական փոքրամասնություններ ապրում էին խաղաղ պայմաններում, ունեին իրենց իրավունքները:

Պարզ է, որ ներկայիս սիրիական հասարակությունն այլևս տրավմատիկ մի հասարակություն է, որտեղ ձևավորվել է  թշնամական  հարաբերություններ ունեցող տարբեր հանրույթներ»,- նշեց Ա. Փաշայանը:

Նրա խոսքով՝ պարզ չէ, թե ինչքան կշարունակվի սիրիական պատերազմը,  ինչքան ժամանակ ներկա իշխանությունները կկարողանան պահել իշխանությունը, հնարավոր իշխանության դեպքում ինչ նոր ուժեր կգան իշխանության:

«Արաբական գարնան, քաղաքացիական պատերազմից հետո Սիրիայում իսկապես նոր թափ է առել կրոնամոլության, կրոնական անհանդուրժողականության ծավալները, մեծացել է իսլամի դերը թե հասարակական գիտակցության մեջ, թե քաղաքական գործընթացներում: Հարց է՝ թե  հայ համայնքն այդ նոր իրողություններում ինչպե՞ս պետք է հարաբերվի այլևս նոր սիրիական  հասարակության հետ»,- ասաց արաբագետը՝ միաժամանակ հավելելով, որ պատերազմի ավարտից հետո տասնամյակներ պետք կգան Սիրիային վերագտնելու իր ուժերը, զարգացնելու տնտեսությունը: 

Նա հարցադրում արեց՝ արդո՞ք հայ համայնքը կկարողանա դիմանալ այդ փորձությանը:  Ա. Փաշայանը նշեց, որ պատմական փորձը ցույց է տալիս, որ հայ համայնքներն իրենց ապահով, անվտանգ են զգում այն միջավայրում, որտեղ կա անվտանգություն, հանդուրժողականություն փոքրամասնությունների նկատմամբ, զարգացող տնտեսություն, իրենց զավակներին որակյալ կրթության տալու հնարավորություն:

«Երկար ժամանակ Սիրիան չի կարող ունենալ այն իրողությունները, որոնք նշեցի: Միանգամայն ընկալելով, հասկանալով այնտեղ ապրող հայերի ցանկությունը,  նաև՝ անընդունելի համարելով նրանց համոզելով բերել Հայաստան կամ այլ երկիր՝ իրենք պետք է գիտակցեն Սիրիայի, ընդհանրապես  Մերձավոր Արևելքի հեռանկարի  հետ կապված խնդիները, որովհետև Մերձավոր Արևելքում, բազմաթիվ փորձագիտական կանխատեսումների համաձայն, մի քանի տասնամյակի կյանք ունեն քրիստոնական փոքրամասնությունները, կամ էլ նրանց դիրքերը գնալով ավելի ու ավելի պետք է թուլանան»,- ասաց արաբագետ Ա. Փաշայանը: