Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հատուկ կարիքներով մարդկանց աջակցության «Ունիսոն» ՀԿ-ի կողմից առաջնորդվող «Մասնակցային որոշումների կայացում ներառման միջոցով» ծրագիրն իրականացվել է Հայաստանում, Վրաստանում,  Մոլդովայում: Հայաստանում ծրագրի շրջանակներում իրականացվել են խորքային հարցումներ մայրաքաղաքի և մարզերի որոշում կայացնողների, հասարակական կազմակերպությունների, հաշմանդամություն ունեցող անձանց հետ, ինչպես նաև որոշումների կայացման տեսանկյունից հատկապես կարևոր կառույցների (նախարարություն, մարզպետարան, գյուղապետարան և այլն) շենքերի ֆիզիկական մատչելիության դիտարկում:

Ծրագրի հիմնական նպատակն է եղել պարզել՝ որքանո՞վ են ներառական Հայաստանում կայացվող որոշումները, ինչպիսի՞ մասնակցություն ունեն հաշմանդամություն ունեցող անձինք այդ որոշումների կայացման գործընթացում, կազմվել է մասնակցության ինդեքս:
 
«Ունիսոս» ՀԿ-ի նախագահ Արմեն Ալավերդյանը լրագրողների հետ զրույցում ներկայացնելով ծրագրի արդյունքները՝ նախ ասաց, որ  ծրագիրն իրականացվել է հետխորհրդային այդ երեք երկրում, քանի որ ենթադրություններ են ունեցել, որ այդ երկրներում խորհրդային ժառանգությունը դեռ  բավականին ուժեղ է, հաշմանդամություն ունեցող անձինք քիչ են մասնակցում  այնպիսի որոշումների կայացմանը, որոնք ազդում են հենց իրենց իսկ կյանքի վրա: 

Ծրագրի արդյունքների համաձայն, հաշմանդամություն ունեցող անձինք առավել ակտիվ են մասնակցում իրենց ընտանիքներում և միկրոմիջավայրում տեղի ունեցող որոշումների կայացման գործընթացներին, քան որոշումների կայացման հանրային գործընթացներին: Ընդ որում, հենաշարժողական հաշմանդամություն ունեցող անձինք ավելի բարձր են գնահատում իրենց մասնակցության աստիճանը, քան տեսողության, լսողության կամ մտավոր խնդիրներ ունեցող անձինք: 

Հաշմանդամություն ունեցող անձանց՝ որոշումների կայացման գործընթացներին մասնակցության առանցքային խոչընդոտ է տեղեկատվության անմատչելիությունը, օրինակ՝ սուդոթարգմանությամբ ուղեկցվող հեռուստահաղորդուների և Բրայլյան գրքերի պակասը:
Որպես որոշումների կայացմանը մասնակցելու հիմնական խոչընդոտ և գերխնդիր հաշմանդամություն ունեցող անձինք դիտարկում են ֆիզիկական միջավայրի անմատչելիությունը:

«Հայաստանում որոշակի առումով կան մատչելի շենքեր, բայց դեռ շատ են անմատչելի, դժվարամատչելի շենքերը: Վրաստանում   շենքերի մատչելիությունը գնահատվել է զրո տոկոս»,- ասաց Արմեն Ալավերդյանը:

Ծրագրի արդյունքների համաձայն, Հայաստանում նախարարությունների 80 տոկոսը մատչելի են, դատարանների 17 տոկոսն են մատչելի, թաղապատերանների՝ 8 տոկոսը: Գյուղապետարանների, քաղաքապետարանների, մարզպետարանների, անձնագրային բաժանմունքների ֆիզիկական մատչելիությունը գնահատել է զրո տոկոս: 

ՀԿ ղեկավարի խոսքով՝ կոնկրետ առաջարկներ են մշակել՝ ուղղված որոշումների կայացման գործընթացներում  հաշմանդամություն ունեցող անձանց մասնակցության խթանմանը, մասնակցության աստիճանի բարձրացմանը. «Պետք է լինեն հստակ ընթացակարգեր, բարի կամքի վրա չենք կարող հույս դնել»:

Որպես որոշումների կայացման գործընթացների ներառականության բարձրացման գլխավոր նախապայման Ա.Ալավերդյանը նշեց հենց հաշմանդամություն ունեցող անձանց նախաձեռնողականությունն ու ակտիվությունը, որը կարող է էական փոփոխություններ բերել: 

«Պետք է խթանենք հաշմանդամություն ունեցող անձնանց մասնակցությունը որոշումների կայացման գործընթացներում՝ որպեսզի չընդունվեն անհաջող, ֆինանսատար, ժամանակատար և անարդյունավետ որոշումներ»,- ընդգծեց Արմեն Ալավերդյանը:

Նա նշեց, որ պետք է հստակ սահմանել «որոշումների կայացման մասնակցային գործընթաց» եզրույթը և հաստատել  մասնակցության և ներառականության մակարդակը ցուցանշող կոնկրետ չափորոշիչներ և ուղենիշներ:

Ծրագրի արդյունքների ներկայացմանը ներկա աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարի տեղակալ Ջեմմա Բաղդաարյանը Panorama.am-ի հետ զրույցում ընդգծեց, որ շատ կարևոր է մասնակցային գործընթացները հատկապես հաշմանդամություն ունեցող անձանց հետ կապված աշխատանքներում:

«Ընդհանրապես, հաշմանդամության ոլորտում մասնակցային գործընթացը հաջողության գրավականն է, որովհետև հաշմանդամություն ունեցող անձանց հարցերով զբաղվող հասարակական կազմակերպությունները շատ լավ գիտեն այն բոլոր խնդիրները, որոնք ունեն հաշմանդամություն ունեցող մարդիկ: Երբ որևէ օրենքի, նախագծի, ծրագրի կազմման, միջոցառման կազմակերպման վերաբերալ համատեղ քննարկումներ ենք ունենում, պարտադիր իր դրական ազդեցությունն է ունենում»,-  ասաց փոխնախարարը:

Նրա խոսքով՝ Երևանում, ի տարբերություն մարզերի, մասնակցությունն ավելի ակտիվ է: Մարզերում, Ջ. Բաղդասարյանի տեղեկացմամբ, ստեղծվել են հաշմանդամություն ունեցող անձանց հացերով զբաղվող մարզային հանձնաժողովներ՝ համագործակցությունն ավելի ակտիվացնելու  համար:

«Մենք հորդորւմ ենք մեր մարզային հանձնաժողովներին ինչքան հնարավոր է ակտիվացնեն համագործակցությունը հաշմանդամություն ունեցող անձանց, նրանց խնդիրներով զբաղվող ՀԿ-ների հետ, մասնակից դարձնեն բոլոր աշխատանքներին, որոնք վերաբերում են նրանց: Առանց նրանց սխալ է որևէ բան անելը»,- ասաց Ջեմմա Բաղդասարյանը:

Նշենք, որ «Մասնակցային որոշումների կայացում ներառման միջոցով» ծրագիրն իրականացվել է Արևելյան գործընկերության քաղաքացիական հասարակության ֆորումի, Եվրամիության, Չեխիայի արտաքին գործերի նախարարության և «Ազգային ներդրում  հանուն ժողովրդավարության օժանդակության» հիմնադրամի աջակցությամբ: