Ձեր վստահելի աղբյուրը

Այս տարի կրծողները լուրջ վնաս են հասցրել գյուղատնտեսներին: Ավելի վաղ աճարի արտադրությամբ զբաղվող Հարություն Մնացականյանը Panorama.am-ին հայտնել էր, որ   մոտ 30 մլն դրամի վնաս է կրել: Օրգանական  սննդամթերքի արտադրության սերտիֆիկատ ունեցող ֆերմերը չէր կարող նրանց դեմն առնել թունաքիմիկատների միջոցով: Չի հիշում՝ անոմալ նման երևույթ մեկ էլ երբ է  եղել:

Բնապահպան Սիլվա Ադամյանը Panorama.am-ի հետ զրույցում կրծողների՝  նման տեմպով աճն ահազանգ որակեց, իրավիճակը պայմանավորեց հանրապետությունում գիշատիչ թռչունների թվի խիստ նվազումով ու կրծողների դեմ իրականացվող ոչ պատշաճ պայքարով:

«Խորհրդային տարիների համեմատ հիմա կրծողների դեմ պայքարը քչացել է, գյուղատնտեսական խոշոր տեխնիկայի օգտագործումն էլ քչացել է, ինչը ևս նպաստում է  մկների ավելացմանը»,-ասաց նա:

Թռչնաբանը նկատեց, որ վերջին անգամ հրապարակված Կարմիր գրքում  թռչունների թիվն ավելացել է՝ հասնելով 100-ի: Կրծողների դեմն առնելու համար անհրաժեշտ է ցանքատարածություններին հարակից տարածքներ ներգրավել կրծողներով սնվող գիշատիչ թռչուններին:

«Դրանք արծիվների, բազեների մի քանի տեսակներն են: Պետք է այդ տարածքներում տեղադրվեն թռչնաբներ, կերակրամաներ, թռչունների կենսակերպի բարելավման ուղղությամբ քայլեր արվեն: Այն տարածքները, լանդշաֆտները, որտեղ գիշատեչ թռչունները բնադրում են, խիստ խախտված են, խաթարված»,-ասաց մասնագետը:

Նրա խոսքում, այդ գործում մեծ վնաս է հասցնում հանքերի ոչ ճիշտ շահագործումը:

«Գլոբալ կլիմայական փոփոխությունները ողջ աշխարհում են, դրա դեմ հզոր պետությունները կոնստրուկտիվ միջոցառումներ են իրականացնում, Հայաստանն էլ ներգրաված է այդ գործում: Սակայն այսօր այդ գլոբալ փոփոխությունների ազդեցությունը Հայաստանի կենդանական աշխարհի վրա դեռ չկա»,-ասաց նա:

Սիլվա Ադամյանի խոսքով, իրենք հետազոտություններ են իրականացրել մի քանի հանքավայրերի  գործարկման հնարավոր հետևանքների վերաբերյալ:
«Օրինակ, Ամուլսարի հանքավայրի շահագործման պարագայում մենք կկորցնենք մեծ քանակությամբ գիշատիչ թռչուններ, քանի որ փոխվելու է կերակրաբազան, շրջակա միջավայրը: Երբ շահագործվում էր Թեղուտի հանքավայրը, մենք հետազոտություն էինք իրականացրել՝ պարզելու, թե 50 տարվա ընացքում ինչ փոփոխություն կկրի թռչնաշխարհը: Կորուստը հասնում էր տասնյակ հազարների»,-ասաց Ադամյանը:

Նա նշեց, որ Հայաստանը փոքր երկիր է և նման «շռայլություն» չի կարող թույլ տալ:
«Մենք չենք ասում, որ հանքարդյունաբերությունը Հայաստանին պետք չէ, բայց այն առաջադեմ որակները, որ գոյություն ունեն աշխարհում, ցավոք սրտի, չեն կիրառվում: Դրա համար ունենք այն, ինչ ունենք»,-նշեց նա:

Հարցին, թե ուրիշ ինչ հետևանքների կարող է հանգեցնել թռչունների թվի կրճատումը, Ադամյանը հիշեց 205-2006 թվականին առաջ Արագածոտնի մարզի Ուջան գյուղում տեղի ունեցած միջադեպը: Գյուղացիները պատմել էին, որ գյուղի ծառերին մեծ թվով վարդագույն սարյակներ են իջել, բերքն ուտում են: Գիտնականները գնացել էին, իրենց աչքով տեսել, լուսանկարել, գյուղացիներին հորդորել են սարյակներին ձեռք չտալ, որոշ ժամանակ անց նրանք կհեռանան: Սակայն բերքը փչացնող սարյակներին բնակիչները չեն ներել, ոմանք պարսատիկներով, ոմանք հրացաններով վերացրել են թռչունների մեծ մասին:
«Վարդագույն սարյակները պայքարում են եգիպտական ու իտալական մորեխների դեմ: Նրանք դեռ Հին Հայաստանում կոչվում էին սուրբ թռչուններ: Մարդիկ այնպիսի պայմաններ էին ստեղծում, որ այդ թռչունները գային իրենց բաղերը»,-ասաց Ադամյանը:

2007-2008 թվականին թռչնաբաներն Արագածոտնի մարզից ահազանգ են ստանում՝ երաշտ է:

«Հենց Ուջանի շրջակայքում մեծ քանակությամբ եգիպտական ու իտալական մորեխներ այնպես էին վրա տվել բերքի վրա, որ չէին կարողանում հախից գալ: Հետևություններ է պետք անել, հասկանո՞ւմ եք»,-ասաց նա:

Ադամյանի խոսքով, պետք են գիտական լուրջ հետազոտություններ, որոնց արդյունքները, հնարավոր ռիսկերը պետք է դրվեն պետական քաղաքականության հիմքում:

«Հակառակ դեպքում լուրջ արդյունքներ չեն լինի, իրավիճակը կմնա նույնը»,-ասաց Ս. Ադամյանը: