Ձեր վստահելի աղբյուրը

ՁԻԱՀ-ի դեմ պայքարի համաշխարհային օրը, որը 1998 թվականից ի վեր նշվում է դեկտեմբերի 1-ին, համախմբում է աշխարհի մարդկանց` իրազեկվածությունը մեծացնելու և ՄԻԱՎ միլիոնավոր վարակակիրներին սատարելու համար: Հայաստանում ևս պայքար է տարվում ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման ուղղությամբ:

ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման հանրապետական կենտրոնը ոլորտում աշատանքներ իրականացնող տարբեր կազմակերպությունների հետ համագործակցությամբ անցկացնում է հանրային միջոցառումներ՝ հասարակության լայն շերտերին ՄԻԱՎ-ի վերաբերյալ հետազոտության կարևորության մասին տեղեկացնելու, հետազոտվելը խրախուսելու նպատակով: Այս տարի՝ նոյեմբերի 19-24-ը հանրապետության երեք քաղաքներում՝ Վանաձորում, Գյումրիում և Երևանում 432 մարդ օգտվել է շարժական բուժախտորոշիչ կլինիկաներում ՄԻԱՎ-ի վերաբերյալ անվճար, անանուն հետազոտություն անցնելու հնարավորությունից և ընդամենը 15-20 րոպեում իմացել իր կարգավիճակի մասին:

ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման հանրապետական կենտրոնի կանխարգելման բաժնի վարիչ Ժաննետա Պետրոսյանը Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ասաց, որ ՄԻԱՎ-ի վերաբերյալ անվճար, անանուն հետազոտություն կարելի է անցնել նաև ՁԻԱՀ-ի դեմ պայքարի համաշխարհային օրը՝ դեկտեմբերի 1-ին, Հյուսիսային պողոտայում ժամը 16:00-ից մինչև 20:00-ն: 

«Անկախ իրենց առողջական վիճակից, մարդկանց կոչ ենք անում գնալ հետազոտության, քանի որ 1 ամսից մինչև մի քանի տարի կարող է ՁԻԱՀ-ն իրեն զգացնել չտա: Այսինքն՝  կարող է որևէ գանգատ չունենալ, բայց եթե ունեցել է ռիսկային վարքագիծ, ապա հարկավոր է անցնել ՄԻԱՎ-ի վերաբերյալ արյան հատուկ հետազոտություն, որը հնարավորություն է տալիս ախտորոշելու ՄԻԱՎ վարակը վաղ շրջանում»,- ասաց Ժաննետա Պետրոսյանը:

Նրա խոսքերով՝ հիվանդության վաղ ախտորոշումը չափազանց կարևոր է անհրաժեշտ բուժումը ժամանակին սկսելու համար:

Ժաննետա Պետրոսյանը հայտնեց, որ ՄԻԱՎ-ի հետազոտությունն անանուն է, անվճար և գաղտնի: Հետազոտության արդյունքը  պարզ է դառնում 15-20 րոպեի  ընթացքում: Նախքան ՄԻԱՎ-ի վերաբերյալ հետազոտվելը և դրանից հետո տրամադրվում է նաև խորհրդատվություն:

Այսպիսով, ՄԻԱՎ-ի վերաբերյալ հետազոտությունը հնարավորություն կտա վաղ շրջանում ախտորոշել ՄԻԱՎ վարակը, իսկ հիվանդության վաղ ախտորոշումն ու ժամանակին սկսված համապատասխան բուժումը հնարավորություն են տալիս ՄԻԱՎ վարակով հիվանդին երկար ժամանակ պահպանել լավ ինքնազգացողությունն ու ֆիզիկական վիճակը, նաև չվարակել հարազատ և սիրելի մարդկանց: Բացի այդ, ՄԻԱՎ-ի նկատմամբ կարգավիճակի իմացությունը հղի կնոջը հնարավորություն կտա նվազագույնի հասցնել իր ապագա երեխայի վարակման վտանգը:

Վարակի փոխանցման ուղիները

ՄԻԱՎ-ն այն հիվանդություններից է, որոնց ձեռքբերումը հիմնականում պայմանավորված է անհատի վարքագծով և կենսակերպով: ՄԻԱՎ վարակը փոխանցվում է սեռական ճանապարհով, արյան միջոցով` թմրամիջոցների ներարկային օգտագործման ժամանակ, չմանրէազերծված ներարկիչներ, ասեղներ, բժշկական պարագաներ օգտագործելիս: Հիվանդ մայրերից կարող են վարակվել նաև երեխաները` հղիության ընթացքում, ծծնդաբերության ժամանակ, կրծքով կերակրելիս: ՄԻԱՎ-ը չի փոխանցվում առօրյա, կենցաղային շփումների միջոցով, ուստի անհեթեթություն է ՄԻԱՎ-ով ապրող մարդկանց մեկուսացումը:

Իրավիճակը Հայաստանում

Ըստ ՀՀ առողջապահության նախարարության ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման հանրապետական կենտրոնի` 1988թ. մինչև 2016թ. հոկտեմբերի 31-ը Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցվել է ՄԻԱՎ վարակի 2482 դեպք ՀՀ քաղաքացիների շրջանում, որոնցից 334-ը` 2014թ. ընթացքում, ինչն առավելագույնն է բոլոր անցած տարիների համեմատ: 2015թ. ընթացքում արձանագրվել է ՄԻԱՎ վարակի 294 դեպք: ՄԻԱՎ վարակով հիվանդների ընդհանուր կազմում գերակշռում են արական սեռի ներկայացուցիչները՝ 1714 մարդ (69%), իգական սեռի ներկայացուցիչների մոտ արձանագրվել է վարակի 768 դեպք (31%): ՄԻԱՎ վարակի 45 դեպք (1,8%) է արձանագրվել երեխաների մոտ: ՄԻԱՎ-ով վարակվածների 52%-ը ախտորոշման պահին եղել է 25-39 տարիքային խմբում:

Հայաստանի Հանրապետությունում ՄԻԱՎ վարակի փոխանցման հիմնական ուղիներն են հետերոսեքսուալ ճանապարհը (66%) և թմրամիջոցների ներարկային օգտագործման միջոցով վարակումը (25%): Սրանցից բացի, արձանագրվել են հոմոսեքսուալ ճանապարհով (2,8%), մորից երեխային (1,6%), արյան միջոցով (0,2%), ինչպես նաև անհայտ ճանապարհով (4,4%) ՄԻԱՎ վարակի փոխանցման դեպքեր:

ՄԻԱՎ վարակով հիվանդներից 1303-ի մոտ (կին` 333, երեխա` 25) ախտորոշվել է ՁԻԱՀ, ընդ որում 161-ի մոտ՝ 2015թ. ընթացքում: Համաճարակի սկզբից գրանցվել է ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ-ով հիվանդների մահվան 551 դեպք: Մահացածների թվում կան 95 կին և 8 երեխա: Թմրամիջոցների ներարկային օգտագործման միջոցով գրեթե բոլոր վարակվածները եղել են տղամարդիկ, իսկ գրեթե բոլոր կանայք վարակվել են սեռական ճանապարհով (97%):

ՄԻԱՎ վարակի դեպքերի առավելագույն թիվն արձանագրվել է Երևանի բնակիչների շրջանում՝ 794 դեպք, որը կազմում է բոլոր գրանցված դեպքերի 32%-ը: ՄԻԱՎ վարակի գրանցված դեպքերի թվով երկրորդ տեղում Շիրակի մարզն է՝ 11,4%: ՄԻԱՎ վարակի գրանցված դեպքերի հաշվարկը 100 000 բնակչի հաշվով ցույց է տալիս, որ ամենաբարձր ցուցանիշը Շիրակում է՝ 115,3 որին հաջորդում են Լոռու, Գեղարքունիքի և Արմավիրի մարզերը համապատասխանաբար 107,9; 79,8; 79,4: ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ-ի իրավիճակի գնահատումը վկայում է, որ հանրապետությունում ՄԻԱՎ-ով ապրող մարդկանց հաշվարկային թիվը կազմում է 3600:

ՄԻԱՎ-ի տարածվածությունը 15-49 տարիքային խմբում 0,2% է: