Ձեր վստահելի աղբյուրը

ԵԱՀԿ Ժողովրդավարական հաստատությունների և մարդու իրավունքների գրասենյակը (ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ) 2016 թվականի նոյեմբերի 30-ից դեկտեմբերի 2-ն ընկած ժամանակահատվածում իրականացրել է Կարիքների գնահատման առաքելություն:

Արդյունքում հրապարակվել է կարիքների գնահատման առաքելության զեկույցը, որի մի առանձին գլուխ տրամադրվել է Հայաստանի նոր ընտրական օրնեսգրքի պահանջներից բխող ընտրական գործընթացների ներկայացմանը:

Այսպես, զեկույցում նշվում է, որ ընտրություններն անցկացվելու են եռաստիճան համակարգի միջոցով՝ Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողով, 38 տարածքային ընտրական հանձնաժողովներ և մոտ 2000 տեղամասային ընտրական հանձնաժողովներ:

Ինչ վերաբերում է ընտրակարգին, ապա ընտրելու իրավունք ունեն ընտրության օրը 18 տարին լրացած Հայաստանի Հանրապետության բոլոր քաղաքացիները: Ավելին, ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ի և Վենետիկի Հանձնաժողովի նախնական առաջարկությանը համահունչ՝ ոչ ծանր հանցանքների համար դատապարտված անձինք այլս չեն զրկվի ընտրելու իրավունքից:  Ընտրելու իրավունք չունեն դատարանի կողմից անգործունակ ճանաչված քաղաքացիները:

Ըստ կարիքների գնահատման զեկույցի, Հայաստանն ունի ընտրողների գրանցման  պասիվ համակարգ: Ընտրողների ռեգիստրը հիմնված է բնակչության պետական ռեգիստրի վրա, որը վարում է Ոստիկանության անձնագրային և վիզաների վարչությունը (ԱՎՎ)։ Ընտրողներին ցուցակների ձևավորումը և ըստ տեղամասերի բաշխումը ԱՎՎ-ի իրավասությունն է։

Ընտրողների նախնական ցուցակները փակցվում են տեղամասային կենտրոններում՝  հանրության կողմից ճշգրտումներ կատարելու համար և ընտրություններից 40 օր առաջ տեղադրվում են ԱՎՎ-ի ու ԿԸՀ-ի համացանցային կայքերում:

Ընտրողների հատուկ ցուցակներ են կազմում քրեակատարողական հիմնարկների պետերը, ձերբակալվածներին պահելու վայրերի ղեկավարները, զորամասերի հրամանատարները և ստացիոնար բուժում իրականացնող բժշկական հաստատության ղեկավարները:

Այն ընտրողները, որոնք կարծում են, որ ընտրության օրը իրենց տեղամասային կենտրոնում չեն կարող մասնակցել քվեարկությանը, կարող են ներկայացնել դիմում` ժամանակավոր գտնվելու վայրի ընտրական տեղամասի ընտրողների ցուցակում ընդգրկվելու համար:

Արտերկրում   դիվանագիտական և զինվորական ծառայություն իրականացնող անձնակազմը և նրանց  ընտանիքի անդամները կարող են մասնակցել ընտրություններին` քվեարկելով էլեկտրոնային եղանակով:

Ըստ զեկույցի, դեկտեմբերի 30-ի դրությամբ մոտ 2.6 միլիոն քաղաքացի իրավունք ունի քվեարկելու այս ընտրություններում: Ընտրողները կարող են ԱՎՎ դիմումներ ներկայացնել ընտրողների ցուցակներում անճշտությունները (այդ թվում՝ այլ անձանց վերաբերող) ուղղելու համար՝ ընտրությունների օրվանից տասը օր առաջ։

Տեղամասային ընտրական հանձնաժողովներին տրամադրվում են ընտրողների վերջնական ցուցակները ոչ ուշ, քան ընտրություններից երեք օր առաջ։

Նշվում է, որ անձնագրային և վիզաների վարչությունը տեղեկացրել է ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ կարիքների գնահատման առաքելությանը, որ ընտրացուցակների թարմացման ուղղությամբ ձեռնարկվող շարունակական ջանքեր են կիրառվում: «ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ կարիքների գնահատման առաքելության անդամների հետ զրուցակիցներից որևէ մեկը մտահոգություն չի հայտնել ընտրացուցակների ճշգրիտ լինելու վերաբերյալ», -ասվում է զեկույցում:

Կարևորագույն նորամուծության մասին է նաև նշվել զեկույցում. ընտրությունների օրը, առաջին անգամ, բոլոր ընտրողների մատնահետքերը և նույնականացման քարտերը կսկանավորվեն և էլեկտրոնային եղանակով կպահպանվեն նախքան քվեաթերթիկ ստանալը։

«Հավաքված տվյալները կստուգվեն հնարավոր բազմակի քվեարկության դեպքերը բացահայտելու համար։ Սարքավորումները և ընթացակարգը դեռ պետք է հրապարակայնորեն փորձարկվեն, սակայն ակնկալվում է, որ պիլոտային փորձարկումը սահմանափակ մասշտաբով կիրականացվի 2017 թվականի փետրվարին կայանալիք տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրությունների ժամանակ։

Ընդդիմության և քաղաքացիական հասարակության՝ փաստացի արտասահմանում գտնվող անձանց փոխարեն քվեարկելու հետ կապված լուրջ մտահոգություններին լուծում տալու նպատակով Ընտրական օրենսգրքով նախատեսվել է ստորագրված ընտրացուցակների հրապարակումը՝ ընտրությունների օրվանից հետո», -նշված է ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ զեկույցում։

Ըստ զեկույցի, ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ կարիքների գնահատման առաքելության անդամենրի հետ զրույցներում մեծ մասը համարել է սա վստահության ամրապնդման կարևոր միջոց և հնարավոր կեղծիքների կանխարգելման գործիք։

«Քիչ թվով մտահոգություններ են հնչել ընտրողների տվյալների գաղտնիության վերաբերյալ», -նշվումէ  զեկույցում: