Ձեր վստահելի աղբյուրը

Օրեր առաջ Դավոսի տնտեսական ֆորումում հրապարակված տաղանդի մրցունակության մասին զեկույցում Հայաստանին վերաբերող տվյալները մեղմ ասած լավը չեն: Զեկույցի կրթության հատվածը ուսումնասիրել է կրթության փորձագետ Սերոբ Խաչատրյանը:

Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ներկայացնելով զեկույցի կրթական բաղադրիչը, Խաչատրյանն ասաց, որ տաղանդներ աճեցնելու տեսանկյունից Հայաստանն ամենացածր ցուցանիշն ունի. 118 երկրների շարքում Հայաստանը 109-րդ տեղն է զբաղեցրել:

2013-ին Հայաստանը զբաղեցրել է այդ ցուցակում 74-րդ հորիզոնականը, 2015-16-ին՝ 102-րդ։

«Հայաստանում մի խնդիր կա, երբ ասում ենք կրթություն, մարդիկ հասկանում են մանկապարտեզ, քոլեջ, համալսարան միայն: Բայց քանի որ զեկույցը Դավոսի տնտեսական ֆորումի շրջանակներում է հրապարակվում, ապա դրանում կրթությունը դիտարկվում է ավելի լայն սպեկտորով, այսինքն՝ նաև ինչպես են կրթվում այն մարդիկ, ովքեր աշխատում են արդեն: Դա մենք համարում ենք ոչ ֆորմալ կրթություն, որը ընդունված է համարել Lifelong learning», -ասաց Սերոբ Խաչատրյանը:

Իսկ այս առումով Հայաստանի ցուցանիշները վատն են, ինչի պատճառով մեր երկիրը 118 երկրների շարքում զգալի նահանջ է արձանագրել. Հայաստանը 114-րդ տեղում է: Ըստ փորձագետի, Հայաստանում տարբեր հիմնարկներում արդեն աշխատող մարդիկ զուգահեռ կրթություն չեն ստանում, վերապատրաստումներ կամ իրենց մասնագիտական ուղղվածությամբ  կոնֆերանսների ու այլ զարգացման ծրագրերի չեն մասնակցում:

Խնդիրը, Սերոբ Խաչատրյանի խոսքով, խորքային է, նույնիսկ ավանդական է դարձել, քանզի հայաստանյան իրականության մեջ մարդիկ բավարարվում են առաջնային կրթությամբ, իսկ հետո երբ աշխատանք են գտնում, մոռանում են կրթության մասին:

«Ես ինքս էլ վերապատրաստումների մասնակցում եմ, տեսնում եմ՝ մարդիկ, ովքեր ավարտել են, աշխատում են, իրենք շատ դժկամ են սովորելը շարունակելու հարցում: Միգուցե մեր առաջարկած ծրագրերը լավը չեն վերապատրաստման, որովհետև հնարավոր է մենք մեծերին սովորեցնում ենք այնպես, ինչպես ուսանողներին: Ասենք օրինակ, գնում ենք մասնագետներին լեկցիա ենք կարդում, մասնագետ մարդ է, ինքը չի ուզում նստի, երկու ժամ լսի: Այս հարցում մենք իրոք, կաղում ենք, ու սա հենց հարվածում է Հայաստանի տնտեսությանը: Այս զեկույցը նաև ինչ-որ իմաստով Հայաստանին ասում է, որ քո մարդկային կապիտալը, որն աշխատում է, չի սովորում: Իսկ թե ինչու, այդ զեկույցը չի ասում:

Մենք պետք է փորձենք հասկանալ՝ ինչու է այդպես: Հայաստանում շատ գործատուներ կան, որոնք փող չեն դնում իերնց աշխատողների կրթության վրա: Օրինակ՝ մասնագիտական կոնֆերանսների մասնակցություն, նրանք ուղղակի կարճաժամկետ ծրագրերի մասին են մտածում՝ ուզում են այսօր փողը դնեն, վաղը շահույթն ստանան: Մինչդեռ աշխարհի շատ ընկերություններ իրենց դպրոցներն ունեն, կարողանում են աճեցնել կադրերին», -նկատեց պարոն Խաչատրյանը:

Պետության կողմից բուհերի ֆինանսավորման ցուցանիշով Հայաստանը զբաղեցրել է 98-րդ տեղը, ինչը փորձագետը ցածր ցուցանիշ է համարում:

Այդուհանդերձ, Հայաստանն առաջնային դիրքեր ունի. այստեղ հասարակության մեծ մասը բուհական դիպլոմ ունի և այդ ցուցանիշով Հայաստանը 3-րդ տեղում է: Այսինքն Հայաստանը բարձրագույն կրթությամբ բավական բարձր ցուցանիշներ ունի: Դրա պատճառը, փորձագետի խոսքով, շատ պարզ է:

«Այսինքն՝ երբ պետությունը փող չի տալիս համալսարաններին, համալսարանները կախվածություն են ունենում ուսման վարձերից և իրենք ասում են՝ շատ լավ, եկեք սովորեք, ինչքան վարձ տաք, մեր համար լավ: Հիմա մեզ մոտ ընդունելությունը հեշտ է, ցավոք սրտի, ստացվել է այնպես, որ հիմա բուհերն են խնդրում, որ ուսանողները գան դիմեն, թեկուզ հեռակա: Դրա համար նման արդյունք է ստացվել», -նկատեց մեր զրուցակիցը:

Բոլոր ցուցանիշներով Հայաստանն առջևում է Բուրկինա Ֆասոից‚ Մադագասկարից‚ Մոզամբիկից‚ Զիմբաբվեից‚ Բանգլադեշից‚ Ալժիրից‚ Ուգանդայից‚ Եթովպիայից‚ Պակիստանից:

Սերոբ Խաչատրյանն ասաց նաև, որ զեկույցի հեղինակներն օգտվել են արդեն իսկ գոյություն ունեցած վիճակագրական տվյալներից: