Հասարակություն 10:00 17/03/2017 Հայաստան

Ողբերգություն է. Թուրքագետը՝ Պոլսո իրադարձությունների մասին

Հեղինակ` Լալա Տեր-Ղազարյան

Թուրքագետ Ռուբեն Մելքոնյանն անցած օրերին հետևել է Պոլսի պատրիարքի տեղապահի  ընտրություններին, դրան հետևած զարգացումներին:  Ստամբուլի նահանգապետարանից ստացված պաշտոնական գրությունը, նրա գնահատմամբ, իրավական ուժ չունի, հակասահմանադրական է: Նա կասկածներ ունի, որ գրության հեղինակն անձամբ Աթեշյանն է:

Ընտրությունների նշանակությանը, հետևած  զարգացումների պատճառների ու հնարավոր հետևանքների մասին Panorama.am-ը զրուցել է թուրքագետի հետ:

Հարց- Պոլսո պատրիարքարանում տեղի ունեցած իրադարձություններն ինչպե՞ս եք գնահատում:
Պատասխան- Այդ իրադարձությունները կարելի է բաժանել երկու մասի՝ դրական և բացասական: Դրականն այն է, որ ի վերջո երկար տարիներ անց համայնքում հնարավոր եղավ վերագտնել որոշակի միասնականություն և փորձել վերջ տալ Արամ Աթեշյանի կամայականություններին, եկեղեցական կարգի համաձայն, ընտրել տեղապահ: Մանավանդ, որ տեղապահի ընտրությունն Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի հանձնարարությունն էր: Ուրախալի է, որ ընտրող հանձնախմբի անդամ  34 հոգևորականների մեծ մասը դեմ արտահայտվեցին Աթեշյանին:
Բացասականն այն է, որ Արամ Աթեշյանը շարունակում է իր խարդավանքները, հոգևորականին ոչ վայել պահվածքով, շարքային ստախոսի ոճով, ընտրությունների արդյունքներին ծանոթանալուց հետո ի հայտ է բերում մի գրություն՝ Ստամբուլի փոխնահանագապետի կողմից, ըստ որի, իբր ընտրություններն անօրինական են: Փորձում է կառչած մնալ աթոռին, պառակտել նահանգը, ապակառուցողական գործունեությունը շարունակել: Որպես հոգևորական, Աթեշյանի համար պետք է կարևոր լինի ոչ թե Ստամբուլի փոխնահանգապետի նամակը, այլ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի հրահանգ հորդորը տեղապահի ընտրություն անցկացնելու մասին, ինչը և արվել է:

Խնդիրն այն է, եթե այդ նամակը կար, և Աթեշյանն այն ստացել էր ավելի վաղ, պետք է հրապարակեր ոչ թե ընտրություններից րոպեներ անց, այլ ընտրություններից առաջ տեղյակ պահեր հանձնաժողովին, որ ստացել է նման նամակ, որ իրավունք չունեն անցկացնել ընտրություններ: Սա ուղղակի անթույլատրելի է, ողբերգություն է, որ մեր բարձրաստիճան հոգևորականներից մեկը՝ Արամ Աթեշյանն ունի նման պահվածք: Ես հույս ունեմ, որ սկսված գործընթացի դրական միտումները կշարունակվեն, մենք այժմ ունենք լեգիտիմ ընտրված տեղապահ և պետք է որ բոլորը համախմբվեն նրա շուրջ ու պայքարեն:
Ինձ համար ցավալի է, որ տեղապահի ընտրության բերկրանքը հնարավոր չեղավ տարածել, քանի որ անմիջապես հետևեց խառնաշփոթը: Ամենակարևորը պետք է հիշել, որ սա մեր եկեղեցական խնդիրն է, որևէ առնչություն չունի թուրքական իշխանությունների հետ, տեղապահ ընտրելը զուտ հոգևորների գործն է: 34 քահանաներ ու վարդապետներ ընտրել են տեղապահ: Թուրքիայի կարևոր գաղափարախոսությունն այն է, որ պետությունն իրավունք չունի միջամտելու եկեղեցու ներքին գործերին: Սա ըստ էության նաև աշխարհիկության ոտնահարումն է: Սա Աթեշյանի ու թուրք իշխանավորի համագործակցություն է:
Ուշագրավ է, որ Ստամբուլի փոխնահանգապետի նամակը զարմանալիորեն գրագետ նամակ էր, և ես լուրջ կասկածներ ունեմ, թե ինչպես կարող է թուրք իշխանավորն այդքան խոր գիտելիքներ ունենալ եկեղեցական տարբեր կարգերի մասին, նա անպայմանորեն ունեցել է մի հայ օգնական, ով հուշել է ու ծանոթացրել է կարգերի մասին: Ամենևին էլ պետք չէ օժտված լինել դեդեկտիվի հատկություններով, որպեսզի հասկանանք, որ այդ օգնողը կամ հուշողը նույն ինքը Աթեշյանն է:

Հարց- Թուրքիայի հայ համայնքի արձագանքն ինչպիսի՞ն է, ի՞նչ քայլերի կարող ենք ականատես լինել:
Պատասխան- Արձագանքները այս դեպքում էլ կարելի է բաժանել երկու մասի: Մի մասի մոտ խոր հիասթափություն է, ըստ էության խառնաշփոթ, չգիտեն հետագա քայլերը, նրանք մտածում են, որ կրկին ճգնաժամ ու փակուղային իրավիճակ է հասունանում, պասիվ դիրքորոշում ունեն, ինչը վտանգավոր է:
Համայնքի մյուս հատվածը, հուրախություն մեզ, նաև հոգևորականներ, այդ թվում և Սահակ Մաշալյանը, հստակ գիտակցում են եկեղեցական ու աշխարհիկ օրենքների տարբերությունը, գիտակցելով, որ տեղապահի ընտրությունը եկեղեցական գործ է, հաստատակամ են շարունակել պայքարն ու հասնել վերջնական արդյունքի:
Ես կարծում եմ, որ Էրդողանն ըստ էության ճիշտ էր, որ մի քանի շաբաթ առաջ հայտարարեց, որ հայ պատրիարքի ընտրության ձգձգումը ոչ թե թուրքական իշխանությունների, այլ հայ համայնքի մեղավորությունն է: Մենք տեսնում են, որ այս իրադարձություններն ըստ էության ապացուցում են Էրդողանի այդ խոսքերը: Համայնքը դարձել է մի անձի ամբիցիաների զոհ, մի անձի, ով կառչում է  աթոռից, գնում համայնքի ցանկություններին դեմ: Երեկվա ընտրությունը ցույց տվեց, որ մեծամասնությունը դեմ է, որ Աթեշյանը լինի տեղապահ:

Հարց- Նման կերպ աթոռին կառչած լինելը կասկածների տեղիք չի՞ տալիս:
Պատասխան- Կարող ենք եզրակացնել, որ կան այլ պատճառներ, շահախնդրություններ, որոնք ստիպում են Աթեշյանին ամեն գնով պաշտպանի աթոռը: Վարկածներից մեկն էլ այն է, որ նրա պաշտոնավարման տարիներին ֆինանսական չարաշահումների, հողերի ու գույքերի հետ կապված խնդիրներ ու սկանդալներ եղան: Նոր տեղապահի դեպքում ի հայտ են գալու բոլոր անօրինականությունները, որոնք թույլ է տվել Աթեշյանը: Սա կարող է լինել պատճառներից մեկը:

Հարց- Ի՞նչ հնարավոր զարգացումների կարող ենք ականատես լինել:
Պատասխան- Աթեշյանը փորձում է  ամեն կերպ տապալել պատրիարքի ընտրությունները, քանի որ չի կարող ընտրվել պատրիարք: Այն կանխատեսումները, որ ես ունեի տարիներ շարունակ, Աթեշյանը կարող է ստանալ ձայների 20 տոկոսը, ապացուցվեց երեկ: Նա փորձում է ամեն կերպ մնալ աթոռին: Բայց սա անձնական խնդիր չէ, վերաբերում է համայնքին, եկեղեցուն, հայությանը: Պետք է լինի կտրուկ որոշում, արձագանք: Եթե Աթեշյանը խանգարում է այս ամենին և կամք չի գտնում հեռանալու, պետք է բոլոր հնարավոր միջոցներով նրա հեռացումն ապահովել: Համայնքում, աթոռին  նրա ամեն ժամ գտնվելը փաստորեն կործանարար ազդեցություն է ունենում:

Հարց-Ձեր կարծիքով, Մայր Աթոռը կգնա՞ կտրուկ որոշման:
Պատասխան- Մայր աթոռը բավականին ակտիվ քայլեր ձեռնարկեց վերջին շրջանում: Կաթողիկոսը, այսպես ասած, հավաքելով հակամարտող կողմերին, կարողացավ որոշակի լուծում տալ հարցին: Հուսով եմ, որ Մայր Աթոռը պետք է շարունակի իր գործողությունները և հասնի թնջուկի լուծման: Էջմիածնում ձեռք բերված համաձայնություններն Աթեշյանը խախտեց, էստ էության խախտելով Կաթողիկոսի հանձնարարությունը՝ անցկացնել ընտրություններ: Սա նաև Մայր Աթոռի խնդիրն է, որ Կաթողիկոսի հանձնարարությունն ի կատար ածվի: Կարծում եմ, ցանկացած հոգևորականի համար գերակա պետք է լինի Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի հորդորն ու հրանգանը, ոչ  թե Ստամբուլի փոխնահանգապետի կամ այլ պաշտոնյայի գրությունն ու նամակը:

Հարց-Տեղապահ ընտրված Բեքչյանն ինչպե՞ս է արձագանքել տեղի ունեցածին:
Պատասխան-Բեքչյանի արձագանքը շատ հայտնի չէ, նա այս ամենն ընդունել է ի գիտություն, առաջին քայլն այն է, որ ցանկանում է հանդիպել Ստամբուլի նահանգապետարանի աշխատակիցների հետ: Կարծում եմ, ամեն դեպքում մարտավարությունը պետք է լինի ավելի կտրուկ, քանի որ նա լեգիտիմ ընտրված տեղապահ է: Պետք է րոպե առաջ ընդունել նրա ընտրվելը, շնորհավորել և խնդրել որ իր լիազորությունների շրջանակում իրականացնի գործընթացը, որի շրջանակում էլ կարող է հանդիպել թուրք տարբեր պաշտոնյաների հետ: Դա չի նշանակում, որ ընտրական գործընթացն առկախվի, և սպասենք, թե երբ են նահանգապետարանից իրեն ընդունելու: Նա պետք է վճռական քայլեր անի, սա նրա պատմական առաքելությունն է:

Հարց-Ստամբուլի փոխնահանագապետի գրությունն իրավական առումով ոչինչ է, ես ճի՞շտ եմ հասկանում:
Պատասխան-Այս հայտարարությունն իրավական ուժ չունի, քանի որ Ստամբուլի նահանգապետարանը կարող է ապահովել պատրիարաքի տեղապահի ընտրության տեխնիկական հարցերը, քանի որ ընտրությունն անցկացվում է Ստամբուլի տարածքում: Տեղապահին ընտրում են միայն քահանաները, ոչ մի աշխարհիկ չի մասնակցում դրան: Թուրքիայի Սահմանադրության մեջ գրված է, որ ոչ մի աշխարհիկ իրավունք չունի միջամտել հոգևորականների կամ կրոնական կազմակերպությունների ներքին գործերին: Գրությունը հակասում է նաև Թուրքիայի Սահմանադրությանն ու այդ երկրի ամենակարևոր սկզբունքներից մեկին՝ աշխարհիկությանը։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Լրահոս

21:55
ՔՊ-ական Կարեն Սարուխանյանը վստահեցնում է, որ լավ քնելու համար բարբիտուրատներ պարունակող Կորվալոլ է խմել
ԱԺ ՔՊ-ական պատգամավոր Կարեն Սարուխանյանը գրում է. «2023թ. դեկտեմբերին, երբ «Քաղաքացիական պայմանագիր»  կուսակցությունը...
Աղբյուր` Panorama.am
21:34
Արամ Առաջինը Լիբանանի հայկական կուսակցապետերի և պատգամավորների հետ խորհրդակցություն է անցկացրել
Մեծին տան Կիլիկիո կաթողիկոսությունից հայտնում են, որ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա․ Վեհափառ Հայրապետի հրավերով, Հայ հոգևոր պետերի և Լիբանանի հայ քաղաքական...
Աղբյուր` Panorama.am
21:15
Առաջիկա օրերին սպասվում է ձյուն
ՇՄՆ «Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի տնօրեն Լևոն Ազիզյանը գրում է. Նոյեմբերի 25-ի գիշերն առանձին...
Աղբյուր` Panorama.am
20:58
ՀՀ ՆԳՆ-ն որոշակիորեն արտաքին կառավարման տակ է գտնվում․ Ստեփան Դանիելյան
 «Իմ մոտ այն տպավորությունն է, որ գոնե ՆԳ նախարարության առումով արդեն ուղղակիորեն Հայաստանն արտաքին կառավարման տակ է գտնվում...
Աղբյուր` Panorama.am
20:33
Ես այդ խնդիրը լուծելու եմ կացնային ձևով․ Նիկոլ Փաշինյան
Նիկոլ Փաշինյանը հարցազրույց է տվել Հանրային հեռուստաընկերությանը։ Այս մասին ֆեկսբուքյան էջում տեղեկացրել է Փաշինյանը՝ գրելով․...
Աղբյուր` Panorama.am
20:23
Մուշեղ Մկրտչյանը՝ ըմբշամարտի զինվորականների աշխարհի առաջնության բրոնզե մեդալակիր
ՀՀ ԶՈՒ հավաքականի անդամ, ժամկետային զինծառայող Մուշեղ Մկրտչյանը (92 կգ) հաղթեց Հնդկաստանի մասնակցին և նվաճեց Երևանում անցկացվող ըմբշամարտի...
Աղբյուր` Panorama.am
20:10
Ճիշտ հոր պես․ Քիմ Քարդաշյանը սովորում է իրավաբանության յոթերորդ կուրսում
 Քիմ Քարդաշյանը ոչ միայն ռեալիթի աստղ է, գործարար և բազմազավակ մայր։ Նա նաև ջանասեր իրավագիտության ուսանող է։ Այս մասին գրում է...
Աղբյուր` Panorama.am
19:59
Տասը տարի առաջ այս օրը․․․ ․ Տիգրան Աբրահամյան
«Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանը գրում է․ «10 տարի առաջ այս օրը, Պաշտպանության բանակի հատուկ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:47
Վաղվա «Իմնեմնիմի»-ի հիմնական ֆոկուսը լինելու է «հերձելու» վրա․ Նարեկ Սամսոնյան
«Իմնեմնիմի» փոդքասթի վարող Նարեկ Սամսոնյանը գրում է․ «Վաղվա «Իմնեմնիմի»-ի հիմնական ֆոկուսը լինելու ա...
Աղբյուր` Panorama.am
19:36
Թռչնամսում հայտնաբերվել են մանրէաբանական անհամապատասխանություններ․ ՍԱՏՄ
 ՀՀ սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի ստուգումների արդյունքում կասեցվել է «Ոսկե հավիկ պլյուս» ՍՊԸ-ին պատկանող թռչնամսի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:24
«Արտաշատ» ԲԿ-ն որպես կարմիր գիծ առողջապահությունում. Ծաղիկ Վարդանյան
«Առողջության իրավունք» իրավապաշտպան ՀԿ համանախագահ Ծաղիկ Վարդանյանը գրում է․ «ԱՐՏԱՇԱՏԻ ԲԺՇԿԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆԸ ՈՐՊԵՍ ԿԱՐՄԻՐ ԳԻԾ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:09
Սարգիս Գալստյանը մեղավոր ճանաչվեց լրտեսության համար և դատապարտվեց 18 տարվա ազատազրկման
Լրտեսության համար մեղադրվող Լեռնային Ղարաբաղի նախկին պաշտոնյա, Ստեփանակերտում մոտ կես տարի մնալուց հետո Հայաստան տեղափոխված Սարգիս Գալստյանը...
Աղբյուր` Panorama.am
18:55
Փոքր պետություններն իրավունք չունեն սխալներ գործել․ Արտակ Զաքարյան
ՀՀԿ ԳՄ անդամ Արտակ Զաքարյանը գրել է. «2018թ. ապրիլի 17-ին, երբ հասարակության մի հատվածը, Նիկոլի հետ փողոցներն ընկած, փոփոխությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
18:41
Էրդողան․ Մեր արտաքին առևտրի դեֆիցիտի ամենամեծ պատճառը էներգիայի դիմաց վճարելն է
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը Ստամբուլում մասնակցել է «‎Anadօlu» պետական լրատվական գործակալության էներգետիկ ֆորումին,...
Աղբյուր` Panorama.am
18:28
Արփի Դավոյանը կնշանակվի ՊՎԾ պետ
Oragir.News-ի տեղեկություններով, առաջիկայում ԱԺ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Արփի Դավոյանը կնշանակվի ՊՎԾ պետի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:12
Ազգային ողբերգություն է ունենալ մի իշխանություն, որը լեգիտիմացնում է Ցեղասպանությունը․ Լիլիթ Գալստյան
 «Հայաստան» խմբակցության պատգամավորնոր Լիլիթ Գալստյանը գրում է․ «Ազգային ողբերգություն է ունենալ մի իշխանություն, որը...
Աղբյուր` Panorama.am
18:04
Դժբախտ պատահարի հետևանքով մաhաgել է Հայաստանի կարատեի առաջնությունների բազմակի չեմպիոն Մկրտիչ Ղազարյանը
Այսօր դժբախտ պատահարի հետևանքով կյանքից անժամանակ հեռացել է Հայաստանի կարատեի ազգային ֆեդերացիայի մարզիկ Մկրտիչ Ղազարյանը: Լուրը հայտնում...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Ախալքալաքում տարածված է կոկսակի վիրուսը
Ախալքալաքի մունիցիպալիտետում վերջերս տարածում է ստացել կոկսակի վիրուսը։ Jnews-ի հաղորդմամբ, հիվանդությունն Ախալքալաքում առաջին անգամն է...
Աղբյուր` Panorama.am
17:53
Բնակարանային գողությունը բացահայտվել է դատագենետիկական փորձաքննության եզրակացության արդյունքում
Այս տարվա  հունիսի 1-ին` ժամը 10։30-ին, անհայտ անձը Երևան քաղաքի Մամիկոնյանց փողոցի բնակարաններից մեկի պատուհանից ապօրինի մուտք էր գործել...
Աղբյուր` Panorama.am
17:44
Հայտնի են 2025 թվականի տարվա թռչնի քվեարկության արդյունքները
Հայտնի են «Տարվա թռչուն 2025» քվեարկության արդյունքները։ Ձայները բաժանվել են հետևյալ կերպ. 1․ Հայկական որոր (Larus armenicus)՝...
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
Թալանում ու թալանում են, խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին
Այս տարվա ընթացքում առաջին անհրաժեշտության տարբեր ապրանքներ, ծառայություններ թանկացել են, թեև ոչ աշխատավարձը, ոչ թոշակը գրեթե չի բարձրացել։...
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
ՃՏՊ Աշտարակ-Ապարան ավտոճանապարհին․ կան տուժածներ
Նոյեմբերի 22-ին, ժամը 15:28-ին Արագածոտնի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Աշտարակ-Օհանավան...
Աղբյուր` Panorama.am
16:59
2024 թ.-ին մեկնարկած թանկացումներն ավելի մեծ թափով կշարունակվեն 2025 թ.-ին
Չկարողանալավ տնտեսության մեջ իրական աճ ապահովել՝ Հայաստանի կառավարությունը որդեգրել է ծառայությունների, գների թանկացման և հարկերի բարձրացման...
Աղբյուր` Panorama.am
16:37
Սիսիան-Կապան ավտոճանապարհին ավտոցիստեռնը բախվել է բետոնե արգելապատնեշին, վնասել ջրագիծը և հայտնվել Որոտան գետում
Նոյեմբերի 22-ին, ժամը 11:10-ին Սյունիքի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Շամբի ՀԷԿ-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
16:37
Նոր կառուցվող էլիտար շենքի շինհրապարակում բետոնախառնիչը կողաշրջվել է. Կա վիրավոր
Այսօր՝ նոյեմբերի 22-ին, արտակարգ դեպք է տեղի ունեցել Երևանում: Shamshyan.com-ը հայտնում է, որ ժամը 12:40-ի սահմաններում Արշակունյաց 23/7...
Աղբյուր` Panorama.am
16:30
Հոկտեմբեր ամսվա տաք մեկնարկը և ցրտաշունչ ավարտը
Օդի միջին ամսական ջերմաստիճանը Հայաստանում կազմել է 7․1°C
Աղբյուր` Panorama.am
16:25
Հայաստանի հավաքականն Ազգերի լիգայի փլեյ-օֆֆում կխաղա Վրաստանի հետ
Նոյեմբերի 22-ին ՈւԵՖԱ-ի շտաբ-բնակարանում՝ շվեյցարական Նիոն քաղաքում, կայացել է ՈՒԵՖԱ Ազգերի լիգայի B/C լիգաների փլեյ-օֆֆի վիճակահանությունը։...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Թալանում ու թալանում են , խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին
17:35 22/11/2024

Թալանում ու թալանում են , խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}