Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Ցավոք, կուսակցությունների և դաշինքների ծրագրերի մեծ մասում լոզունգային խոսքեր են, շարադրված են ստանդարտ արտահայտություններով, հնարավոր է նույնիսկ վերցված են այլ տեքստերից»,- Panorama.am-ի հետ զրույցում մտահոգություն հայտնեց Հայկական աստղագիտական ընկերության համանախագահ, տարածաշրջանային աստղագիտական կենտրոնի տնօրեն Արեգ Միքայելյանը։

Նրա խոսքով, նման ծրագրերում, օրինակ, կարելի էր ներառել արտասահմանյան որոշ երկրներում գործող օրենք, ըստ որի գիտությունը հովանավորելու դեպքում ընկերությունները համապատասխան չափով ազատվում են հարկերից, ինչն էապես կնպաստի գիտության հովանավորմանը և կթեթևացնի պետության կողմից անհնարին թվացող գիտության ֆինանսական աճին։

Անդրադառնալով քաղաքական ուժերի՝ գիտության ոլորտի վերաբերյալ առաջարկած ծրագրային փոփոխություններին առանձին-առանձին, Արեգ Միքայլեյանն ասաց. « «Հայկական վերածնունդ» կուսակցությունն առաջարկում է գիտության մեջ կիրառական բաղադրիչի ընդլայնում՝ առևտրայնացման, պետություն-մասնավոր հատված համագործակցության մոդելի ներդրմամբ։ Սա տիպիկ սխալ է, երբ մտածում են, որ առանց հիմնարար գիտության կարող է որևէ կիրառական գիտություն զարգանալ։ Վերջերս շրջանառության մեջ դրված անհիմն լոզունգ է»։

«Ելք»-ի՝ գիտության ֆինանսավորման աճի ցանկությունը, գիտնականը ողջունելի համարեց, սակայն նրա կարծիքով, չկան դրա ապահովմանն ուղղված հիմնավորումներ։

«Նման ցանկություն շատերն են արտահայտում։ Կառանձնացնեի գյուղական համայնքներին ցուցաբերվող ուշադրությունը․ այնտեղ իսկապես կան բազմաթիվ ընդունակ երեխաներ, սակայն նրանց կրթությանը լուրջ ուշադրություն չի դարձվում։ Խրախուսելի է նաև հաշմանդամության աջակցությանն ուղղված ծրագիրը»,-ասաց նա։

«Կոնգրես-ՀԺԿ» դաշինքի ծրագրում գիտության նկատմամբ մեր զրուցակիցը դրական միտումներ նկատել է, սակայն մտավախություն ունի, որ նորից կարող են մնալ թղթի վրա, քանի դեռ չկա դրանք իրականացնելու ուղիների հստակ ծրագիր. «ԲՈՒՀ-երը և գիտահետազոտական ինստիտուտները մեկ միասնական հաստատության մեջ միավորելու քաղաքականությունը համատարած կիրառելը չի կարելի սկզբունք դարձնել։ Ավելի ճիշտ կլիներ դա իրականացնել կոնկրետ դեպքերում, երբ կա դրա անհրաժեշտությունը և նպատակահարմարությունը»։

Արեգ Միքայելյանի կարծիքով՝ «Ազատ դեմոկրատներ»-ի՝ 2020թ.-ին գիտության ֆինանսավորման մասնաբաժինը ՀՆԱ-ում հասցնելով առնվազն 0.5%-ի, առանձնապես որևէ մեծ տեղաշարժ չի ապահովում։

«Այլ կուսակցությունները գոնե ուսումնասիրել են այս հարցը, տեղեկանալով, որ միջազգային ստանդարտներով այդ տոկոսը պետք է լինի հավասար առնվազն 1-ի։ Խրախուսելի է ԲՈՒՀ-երի կառավարման խորհուրդներն ապակուսակցականացնելու և ԲՈՒՀ-երի խորհրդի նախագահի պաշտոնում բարձրաստիճան քաղաքական պաշտոնյաների նշանակումը բացառելու միտումը»։

Հայկական աստղագիտական ընկերության համանախագահը բացարձակ սխալ  համարեց մագիստրոսական կրթության մակարդակի տևողության կրճատումը 1 տարով։

««Օհանյան-Րաֆֆի-Օսկայան» դաշինքը ցանկանում է մինչև 2020 թվականը գիտության ֆինանսավորման մասնաբաժինը ՀՆԱ-ում պետական բյուջեի և տնտեսության մասնավոր հատվածի հաշվին աստիճանաբար հասցնել 3%-ի:  2020-ին մնացել է ընդամենը 3 տարի, իրենց 10-ամյա ռազմավարական ծրագրով մինչև այդ թվականը չեն հասցնի իրականացնել իրենց պլանները։ Կան մի շարք դրական առաջարկներ, բայց ցավոք դրանք վաղուց արդեն կիրառվել կամ կիրառվում են ՀՀ ԿԳՆ գիտպետկոմի կողմից և այդ տեքստերը կարելի է գտնել բազմաթիվ տեղերում։ Օրիգինալ առաջարկներ համարյա չկան»,-նշեց Ա. Միքայելյանը։

Ինչ վերաբերում է «Ծառուկյան» դաշինքի առաջարկներին, նա նշեց. «Գիտությունը խաղալիք չէ, մանավանդ գիտնականներին իրենց մտավոր մակարդակով էապես զիջող կուսակցական գործիչների համար։ Առաջարկվում է հիմնովին վերափոխել ԳԱԱ կառուցվածքն ու աշխատանքների ուղղությունները․ զուտ լոզունգային արտահայտություն, ամենայն հավանականությամբ նույնիսկ առանց պատկերացում ունենալու այդ մասին»։

Դաշինիքի՝ գիտության և կրթության ծրագրերի բաժնում տեղ գտած հետևյալ առաջարկի մասին՝ առաջիկա հինգ տարիներին ՀՀ-ում յուրաքանչյուր տարի կառուցել առնվազն 10 նոր հրաձգարան, Արեգ Միքայելյանն ասաց. «Ցավոք, հրաձգարաններ կառուցելով մարդկանց չես կրթի, ոչ էլ երկրի գիտական մակարդակը կբարձրացնես։ Սա կարելի էր գրել նախընտրական ծրագրի այլ բաժիններում»։

Անդրադառնալով Հայաստանի կոմունիստական կուսակցության գաղափարախոսությանը, նա նշեց, որ խորհդային տարիներին կրթության և գիտության վիճակն, իհարկե, համեմատաբար լավ էր. «Առանց մանրամասնելու, կարելի է նշել պետության կողմից ընդհանուր վերաբերմունքի մակարդակը։ Ի վերջո, ղեկավարության կողմից երկիրը զարգացնելու որևէ ձգտում նախ և առաջ պետք է արտահայտվի հենց կրթության և գիտության նկատմամբ հոգատարությամբ։ Սակայն իհարկե չի կարելի կիրառել 25 տարվա և ավելի հնության համակարգը»։

Հանրապետական կուսակցության առաջարկը, որ պետք է գիտության մեջ կիրառական բաղադրիչն ընդլայնվի, նա ասաց. «Սա հենց վարչապետի քարոզչությունն է, որ շեշտը դրվի կիրառականի վրա, բայց ես դա սխալ եմ համարում»։

Ամփոփելով խոսքը, տարածաշրջանային աստղագիտական կենտրոնի տնօրենն ասաց. «Իհարկե, ամեն դեպքում պետությունը պարտավոր է աճեցնել գիտության ֆինանսավորումը, սակայն առաջանում է փակուղի, երբ հարցը հասնում է նրան, թե որտեղից վերցնել այդ լրացուցիչ ֆինանսավորումը, քանի որ ոչ մի ոլորտ չի համաձայնվի իր ֆինանսական միջոցների կրճատմանը։ Ուրեմն՝ պետք է հստակ ցույց տալ, թե ինչպես են պատկերացնում այդ հնարավոր աճը։ Որևէ ծրագրում ես նման առաջարկների չհանդիպեցի։  Որքան ինձ հայտնի է, կրթության և գիտության վերաբերյալ կետերը մշակելիս չի եղել որևէ քննարկում կամ խորհրդատվություն հենց կրթության և գիտության ներկայացուցիչների հետ»։