Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հայաստանը կարող էր լինել գեղեցիկ ու զարգացած երկիր, բայց դա նրան չէր ձերբազատի անհաջող աշխարհաքաղաքական կապանքներից: Այս մասին գրում է Հայաստանի Աժ ընտրություններում որպես դիտորդ ներկայացած  Եվրոպական խորհրդարանի սլովակ պատգամավոր Բորիս Զալան՝ կիսվելով իր դիտորդական առաքելության ընթացքում ստացած տպավորություններով: 

«Ես սովորաբար չեմ ստանձնում դիտորդի գործառույթներ, քանի որ դա բավականին ծանր աշխատանք է և ավելի հարմար է երիտասարդների համար, ովքեր անգամ ընտրական հոգնեցուցիչ գործընթացից հետո ուժ են գտնում գիշերային ակումբներ հաճախելու համար: Այդուհանդերձ, հաշվի առնելով, որ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունն իմ պորտֆոլիոյի մաս է կազմում, և ես երկու անգամ այցելել եմ Բաքու ու փախստականների ճամբարներ, որոշեցի, որ եկել է ժամանակը ծանոթանալու նաև հայերի տեսակետների հետ: Ուստի ես համաձայնեցի ստանձնել դիտորդական առաքելություն այս երկրի ընտրությունների ժամանակ»,-գրում է հեղինակը:

Խոսելով տարածաշրջանում աշխարհաքաղաքական խրթին պայմանների, Ռուսաստանից Հայաստանի կախվածության, Երևանի բազմադարյա պատմության, տարբեր ազգերի տիրապետության տակ գտնվելու, Ադրբեջանի հետ շարունակվող կոնֆլիկտի և հայ-թուրքական դրամատիկ հարաբերությունների մասին՝ սլովակ պատգամավորը շարադրել է ընտրատեղամասերում իր ունեցած փորձառությունն ու դիտարկումները. «Քվեարկությունը մեկնարկեց: Ես Երևանի դպրոցներից մեկում տեղակայված ընտրատեղամասում էի: Նախապատրաստական աշխատանքները գոհացուցիչ էին, սենյակը լի էր այլ դիտորդներով՝ ԵԱՀԿ-ից, «Amnesty International»-ից, քաղաքական կուսակցություններից և այլն: Մարդիկ հետաքրքրված  էին, սենյակը լիքն էր ընտրողներով. անգամ հանձնաժողովի նախագահը ստիպված եղավ հրահանգել, որ 15 հոգուց ավելի մարդ ներս չմտնի»,-պատմում է Բորիս Զալանը՝ նկարագրելով, թե ինչպես է տեղամասից դուրս հավաքված քաղաքացիների հերթի մեջ նկատել աղմուկ բարձրացրած մի երիտասարդի, ով ոստիկանության բնորոշմամբ եղել է քաղաքացիական ակտիվիստ:

«Մինչդեռ տեղամասում ամեն բան ընթանում էր հստակ և կանոնակարգված: Տեղադրված էր մատնահետքերը ստուգող սարք, որը ձեռք է բերվել Եվրամիության ֆինանսական աջակցությամբ, և նաև տարածքը վերահսկվում էր տեսանկարահանող սարքերով»,-հավելում է  հեղինակը:

«Մենք ուղևորվեցինք Արարատի և Արմավիրի մարզեր՝ մեր ձեռքին ունենալով ընտրատեղամասերի ցանկը: Ես ազատ էի ընտրել, թե որ տեղամաս գնալ, սակայն ամեն անգամ զարմանում էի, երբ ինձ դիմավորում էին այցիս արդեն տեղյակ մարդիկ: Անգամ մի բնակավայրում ես կարդացի ընտրությունների մասին օրենքը: Ամեն անգամ, երբ ես դիմում էի ընդդիմադիր կուսակցութունների ներկայացուցիչներին՝ խնդրելով ինձ հայտնել կամ ցույց տալ ուղղորդման և քվեարկողների վրա ազդելու օրինակներ...ստանում էի բավարարված ու գոհ պատասխան:

Կարճատև ընթրիքից հետո՝ արդեն  քվեարկության ավարտից հետո, ես միացա ձայների հաշվարկի գործընթացին ճանապարհի վերջում գտնվող մի փոքրիկ գյուղում: Արծվի աչքերով հետևում էի ամեն մի շարժումին, ամեն մի քայլին, բայց բոլոր թվերը, ամեն ինչ համընկնում էր: Թեև մյուս կոլեգաներս բացասական փորձառության, կազմակերպված խմբերի ու քվեարկության վրա ներազդելու բազմաթիվ օրինակների էին հանդիպել, բայց ինձ ավելի շատ տպավորեց գյուղերի ու բնակավայրերի լքվածությունը, որը ես տեսնում էի ամեն քայլափոխի»:

Հեղինակը պատմում է, որ ինքը եղել է Հարավային ամերիկայի ու այլ տարածաշրջանների աղքատ երկրներում, ծանոթ է աղքատությանն ու դրա դրսևորմանը, սակայն սլովակ պատգամավորը տպավորվել է հայկական գյուղերի մաշվածությամբ ու լքվածությամբ՝ փորձելով հասկանալ, թե ինչու է այդպես ու ինչու են մարդիկ լքում իրենց բնակավայրերը:

«Ես չկարողացա պարզել, թե ինչու է այդպես Հայաստանում, սակայն ենթադրում եմ, որ դրա պատճառը գյուղերից մարդկանց արտահոսքն է դեպի մայրաքաղաք: Դրա համար է, թերևս, որ Երևանը աշխույժ մեգապոլիս է, միլիոնից ավելի բնակչությամբ, համաշխարհային էլեկտրոնիկայի ու հագուստի բրենդային խանութներով, գիշերային ակումբներով ու սրճարաններով»,-գրել է  Բորիս Զալանը: