Ձեր վստահելի աղբյուրը

Քարուքանդ ճանապարհը Վանաձորից տանում է քաղաքի հարևանությամբ գտնվող Դարպաս համայնք: Գյուղը տեղակայված է Փամբակ գետի աջ ափին՝ ծովի մակարդակից 2200 մ բարձրության վրա: 1800-ականներից գյուղը համարվել է Ղարաքիլիսայի (Վանաձոր) դարպասը, քանի որ ճանապարհը դեպի Ղարաքլիսիա անցել է Դարպաս համայնքով:

Բոլոր գյուղերի նման Դարպասն ունի իր խնդիրներն ու հոգսերը, որոնց մասին էլ գյուղ այցելած լրագրողների հետ կիսվում է համայնքի ղեկավար Արմեն Ալոյանը, ով երկու տարի է, որ ղեկավարում է  համայնքը:

2000-ից ավելի բնակչություն ունեցող համայնքի ուժեղ կողմերը գյուղապետը  համարում է խմելու, ոռոգման ջուր ու գազ ունենալը:  Թույլ կողմերից համարում է այն, որ չունեն համայնքային կենտրոն, ներհամայնքային ճանապարհները անմխիթար վիճակում են, ջրահեռացումը՝ մասամբ է կատարվում:

«Համայնքի համար ամենակարևոր խնդիրը սոցիալապես անապահով ընտանիքներն են, 129 ընտանիք օգտվում է սոցիալական նպաստից»,- ասում է Արմեն Ալոյանը:

Համայնքապետը երանությամբ է հիշում խորհրդային տարիները, երբ գյուղում գործում էին արտադրական հիմնարկներ, բնակչության մեծ մասն աշխատում էր այդ գործարաններում:

Արմեն Ալոյանի խոսքերով՝ այսօր գյուղացիները հիմնականում  ապրում են՝ անասնապահությամբ ու արտագնա աշխատանքի մեկնելով. աշխատող ուժի 20-30 տոկոսը մեկնում է արտագնա աշխատանքի: Բնակիչների մի մասն էլ աշխատում է  Վանաձորում:

Խոսելով արտագնա մեկնողների մասին՝  Դարպասի գյուղապետը նշում է, որ հիմնականում  արտերկիր են մեկնում երիտասարդներն ու միջին տարիքի տղամարդիկ. «Օրինակ,  հիմա գյուղում շինաշխատանքներ են իրականացվում, ես բանվոր եմ ման գալիս, բայց չկա: Պատճառաբանում են, որ աշխատավարձը քիչ է, օրական 2-3 հազար դրամով չեն ուզում աշխատել, կամ էլ նման աշխատանքի համար գնում են քաղաք: Լավ վարպետ ճարելը դժվար է: Այնպես չի, որ գործ չկա: Եթե մարդը պիտի նստի քարի վրա ու անընդհատ դժգոհի, պարտքով ապրի, դա էլ ճիշտ չէ: Աշխատող մարդու համար միշտ էլ աշխատանք կլինի: Ուղղակի մարդիկ սովոր են նպաստ ստանալ, գնան Ռուսաստան, գան պատմեն էնտեղի կյանքից: Կարող է քիչ վարձատրվող աշխատանք է, բայց, այդուհանդերձ, կա»:

Անդրադառնալով համայնքի զարգացման ու ներդրումային ծրագրերին,  Արմեն Ալոյանն ասում է, որ ինչ որ մարդիկ նախորդ տարի եկել ու ցանկացել են ՋԷԿ կառուցել, սակայն, ցանկությունն այդպես էլ մնացել է ցանկության շրջանակներում:

«Ես շատ կողմնակից էի դրան: Կար պահուստային հող, որը նախնական պայմանավորվածությամբ  այդ մարդիկ պետք է գնեին ու կառուցեին ՋԷԿ՝ նախկին ՋԷԿ-ի փոխարեն: Այդ ծրագիրն իրականացնելու հարցում նաև շահագրգիռ արտասահմանցիներ կային: Մի քանի անգամ գնացին, եկան, բայց չեմ կարող ասել՝ ինչ փուլում է այդ ծրագիրը», - նշում է Դարպասի համայնքապետը:

Ինչ վերաբերում է վարչապետի՝ համայնքների  զարգացման ու ներդրումային ծրագրերի պահանջին, ըստ որի, չեմպիոն համայնքներ են ընտրելու, Արմեն Ալոյանն ասում է. «Վարչապետը կանչել էր խորհրդակցության, մեր լեզվով ասած, մարդը շատ ղոչաղ կպել է իրա գործին:  Բայց իրենք համայնքից պահանջում են ներդրում: Ի՞նչ ներդրում կարող է անել իմ համայնքը: Մենք երկրաշարժից առաջ ունեցել ենք անասնագոմեր, որոնք քանդվել են: Ոչ մի բան չկա, ի՞նչ կարող եմ ես ներդնել, մոտավորապես 100 մլն դրամի կարգի ներդրում է պահանջվում համայնքից, թեկուզ անշարժ գույքի տեսքով: Մենք չունենք այդ 100 մլն դրամը, ոչ էլ գույք»,- ասում է  Դարպասի գյուղապետը:

Արմեն Ալոյանը վարչապետին չի ասել, որ ոչինչ չունի ներդնելու համար: Ներդրման գույք ու փող չունի, սակայն, լավատես է: Երկար տարիներ Ռուսաստանում ապրած գյուղապետը նաև ընկերներին է դիմել ու խնդրել, որ գան ու ներդրում անեն,  մասնավորապես զարգացնեն ջերմոցային տնտեսությունը. «Բնակլիմայական պայմանները հարմար են ջերմոցային տնտեսությունը զարգացնելու համար, այստեղ արտադրվող ցանկացած մթերք շատ լավ վաճառվում է շուկայում»: 

Դիտարկմանը, թե միգուցե համայնքներին տարբերակված մոտեցում ցուցաբերվի և ոչ բոլոր համայնքներին նույն պահանջերը դրվեն, Արմեն Ալոյանը նշում է, որ ինքը նույնպես կարծում է՝ համայնքներին պետք են տարբերակված մոտեցումներ. «Ես արտասահմանում իմ ընկերների հետ եմ խոսում, տեսնեմ, գուցե վարչապետին խնդրենք, որ ներդրում չանենք»:

Դարպասի համայնքապետը մտավախություն չունի, որ եթե ներդրումային ծրագիր չներկայացի, պաշտոնը կկորցնի:

«Ես երկար տարիներ Հայաստանում չեմ եղել, ժողովուրդը որոշել ա ինձ ընտրի, մեզ ոչ մեկ չի նշանակում, մեզ ընտրում ա ժողովուրդը: Ես չեմ տեսնում, որ անվստահություն կհայտնի»,- ասում է նա:

Այդուհանդերձ, համայնքապետը հույս ունի, որ ինչ-որ ուղղություններում  Դարպասը կդառնա «չեմպիոն» համայնք:

Նշենք, որ լրագրողների այցը Լոռու մարզի Դարպաս համայնք կազմակերպվել էր Միգրացիոն քաղաքականության զարգացման միջազգային կենտրոնի (International Centre for Migration Policy Development, ICMPD) նախաձեռնությամբ: