Տնտեսագետ. Հայաստանում մասնավորեցումը արմնատապես հակասել է մասնավորեցման սկզբունքներին
Հայաստանում մասնավորեցումը ոչ թե վատ է ընթացել, այլ արմատապես հակասել է մասնավորեցման սկզբունքներին: Panorama.am-ի հետ զրույցում անդրադառնալով կառավարության վերջին նիստում հավանության արժանացած մասնավորեցման ծրագրին՝ ասաց տնտեսագետ Թաթուլ Մանասերյանը:
«Դա ապացուցում է 25 տարիների փորձը մեծ մասամբ, հատկապես առաջին 10-15 տարիներինը, քանի որ դրանից հետո մասնավորեցնելու համար քիչ բան է մնացել»,-ասաց նա:
Տնտեսագետը հիշեցնում է գլխավոր սկզբունքի մասին՝ մասնավորեցնում են այն հիմնական կառույցները, որոնք անարդյունավետ են աշխատում պետական կառավարմամբ:
«Սա շատ պարզ ու դասական ձևակերպում է: Հայաստանում առաջին հերթին մասնավորեցվել են այն կառույցները, որոնք շահույթով են աշխատել: Հնարավոր է, որ մասնավորը դրան ավելի լավ է աշխատացրել, բայց դրանք պետական կառավարմամբ վնասով չեն աշխատել, օրինակ «ԱրմենՏել»-ը, Կոնյակի գործարանը, Հայկական ավիաուղիները և այլն»,-ասաց Մանասերյանը, ավելացնելով, որ սրանց մասնավորեցումն արվել է դասական սկզբունքներին հակառակ:
Տնտեսագետը հույս ունի, որ կառավարությունն էլ այդպես չի վարվի: Նրա մտոհոգություններից մեկն էլ այն է, որ մրցույթին մասնակցող ֆիզիկական ու իրավաբանական անձանց առաջ պետք է հստակ պահանջ դրվի ու գործունեության ծրագիր ներկայացնեն գնորդները:
«Մարզահամերգային համալաիրի դեպքում նման ծրագիր չի դրվել, գույք պարտքի դիմաց ծրագրի ժամանակ նման պահանջ չի դրվել, դրա համար այսօր այդ օբյեկտները պարապուրդի են մատնված: Եթե թողնում են մեկի կամ մի խմբի հայեցողության, այդպես էլ պետք է լինի: Պետության կարգավորիչ ու վերահսկիչ գործառույթները մշտապես պետք է գործի դրվեն»,-ասաց Մանասերյանը:
Նա մասնավորեցման գործընթացում կարևորեց մրցույթների անցկացումը, որի ինստիտուտն այդպես էլ չի կայանում, աչալուրջ լինելը:
«Բաշխիչ Էլեկտրացանցերի պատմությունը հիշենք: Ես բարձրաձայնում էի ու այդ օրերի կառավարությանը տեղեկացնում, որ կոպտագույնս խախտվում էին և օրենքները, և պահանջները, որոնք դրված էին Հայաստանի կառավարության ու Համաշխարհային բանկի կողմից: Չնայած 16 տարի է անցել, բայց ես կարող եմ հիշել ու թվարկել: Պետք է մրցույթ լիներ, դրա սկզբունքներն էլ խախտվեցին, մասնակցեց մեկ ընկերություն, որը բացարձակ փորձ չուներ, իսկ պահանջներից մեկը փորձի պարտադիր առկայությունն էր, չներկայացվեց թափանցիկ հաշվետվություն»,-ասաց Մանասերյանը, ավելացնելով, որ այս պահին հասարակությունը քաղում է նախորդ կառավարությունների նման գործունեության պտուղները:
Մրցույթների օրինակելի անցկացումը Մանասերյանը կարևորում է ոչ միայն արդյունավետ կառավարման, այլև լուրջ մասնագետների արտագաղթը կանխելու առումով:
«Այդ ինստիտուտի չկայացման հետևանքով է, որ ոլորտում կարող են հայտնվել մարդիկ, ովքեր ոչ հետագիծ ունեն, ոչ մարդկանց են ծանոթ, ուղղակի կարող են ինչ-որ պաշտոնյայի մոտ վստահություն ներշնչել ու տեղավորվել ինչ-որ պաշտոնի: Այս պարագայում մենք կորցնում ենք շատ լուրջ մասնագետների»,-ասաց տնտեսագետը: