Ձեր վստահելի աղբյուրը

-Մեր գյուղի անունը Կողբ ա, գիտե՞ս ինչի,-հարցնում է իր սովետական մեքենայով դեպի Զիկատար տանող տաքսու վարորդ Ռաշիդ Ավագյանը,-ու առանց պատասխանիս սպասելու շարունակում,-դա հապավում է՝ Կադրեր, Որ Ղեկավարում են Բոլորին։ Հավատա՝ ինչքան ղեկավար պաշտոններ կային, մեր գյուղացիներին էին վստահում՝ ռայկոմի քարտուղարներ, մինստրներ, շրջկոմի ղեկավարներ ու էլի ՝ ինչ ղեկավար գիտեք, բոլորը մերոնքական էին։
-Հա, երևի ձեր գյուղից գնացած հարսներն էլ տներ են ղեկավարում կողքի գյուղերում,-հարցնում եմ ես։ Ծիծաղում է  ու ասում, որ իրենց գյուղից տարած հարսները ամենալավն են։

Բայց ես չեմ ընկրկում, ասում եմ՝ իրեն նախորդած տաքսիստը՝ Դավիթը, պատմել է, որ Կողբից գնացած հարսները շատ նախանձ են. նրանց տունը պետք է ամենալավը լինի՝ անգամ լվացքը պետք է ամենագեղեցիկը իրենցը փռված լինի։ Հակառակ դեպքում կռիվներն անխուսափ են։

«Իսկ օրինակ, Բերդավանցիք, որ հարս են տանում, էշը ծախում են»,-պատմել էր Դավիթը՝ կատակելով, թե շատ են աշխատեցնում իրենց խեղճ հարսներին սահմանամերձ այդ գյուղում։

Հարցրել էի՝ հարսներ-կիսուրներ լեգենդներ կան , հա՞ , ձեր կողմերում, Դավիթն ասել  էր ՝ լեգենդը որն է, մի լավ պատմություն կա ու պատմել. «Հարս ու կիսուր քաղաքից գալիս են, ճանապարհին տալը զանգում է , թե՝ ուր եք, հարսն էլ թե՝ Սև Քարի տակին։ Տալը փրփրում ա՝  քո մոր հետ լինես սև քարան տակին , հլա եկ, ես քեզ կասեմ։ Գալիս են ու դեռ ներս չմտած՝ տալը տալիս ա հարսի պնչին։ Նոր կիսուր մայրիկը խառնվում ա, թե գյուղի անունն ա՝ Սև քար, իրենք էլ այդ գյուղի տակի գյուղում են եղել, որ զանգել ա, բայց էլ ինչ՝ մեր հարսին իրանը հասած ա լինում արդեն»։

Ռաշիդը ծիծաղում է ու ասում, որ Դավիթը այդ պատմությունները հաստատ հատուկ է պատմել, որ շատ չվախենանք ճանապարհին, որը ադրբեջանցի դիպուկահարների նշանառության տակ է ու ամեն վարկյան կարող են կրակել։

Ես, իհարկե, Ռաշիդին չասացի, որ վախից չէի շնչում այն պահից՝ կարծեմ Բաղանիս-Ոսկևան Ոսկեպարի շրջանում, ինչ Դավիթն ասաց, թե հիմա մի քիչ արագ է քշելու (իսկ իրականում շատ արագ սկսեց վարել), որովհետև անզեն աչքով տեսանելի հեռավորության վրա ադրբեջանական գյուղ է, զորամաս ու երբ ուզում են՝ կրակում են  ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԵՏԱԿԱՆ ՃԱՆԱՊԱՐՀԻ վրա, հայկական գյուղերի վրա։

Ռաշիդն ասում է, թե մարդիկ արդեն սովոր են այդպես ապրելուն։ Ընդհանրապես սահմանամերձ  ջրջաններում ապրողները , կարծես, հպարտությամբ ասում են՝ թե չեն վախենում կրակոցներից, մայրը կարող է սայլակի մեջ դրած երեխայի հետ զբոսնել և կրակոցներից չվախենա, չփախչի։

Ես չեմ հպարտանում, ես  բարկանում եմ՝ դա նորմալ չէ։ Իհարկե, ուրախ եմ, որ քաջ ենք, բայց տխուր եմ, որ մեզ կարող են սովորեցնել այդպես ապրելուն հարմարվել։ Դա նորմալ չէ, մեզ վրա պիտի չկրակեն. ի վերջո Հայաստանի հետ չէ Ադրբեջանի պատերազմը, որ անխնա կրակի մեր գյուղերի վրա։  Չեմ ուզում հարցնել, թե ինչու է լռում ՀԱՊԿ-ը, քայլեր չի ձեռնարկում ամեն հնչած կրակոցի համար, որովհետև մեր խաղաղության երաշխավորը հայ զինվորն է։ Ուղղակի, ուզում եմ հիշեցնել, որ ՄԵԶ ՎՐԱ ՉԻ ԿԱՐԵԼԻ ԿՐԱԿԵԼ։ Ինչու պիտի ես՝ ՀՀ քաղաքացիս, իմ խաղաղ ու խաղաղասեր երկրով կուզեկուզ ման գամ, ինչու պիտի մարդկանց համար կրակոցների տակ ապրելը առօրյա դառնա։ Դա նորմալ չէ։

Ու չեմ զարմանում, բոլորովին չեմ զարմանում, որ Նոյեմբերյանի շրջանի  Զիկատար  պահպանվող տարածք Երևանից  հասած բնապահպանության նախարարին տեսած գրող, հրապարակախոս Սամվել Բեգլարյանը բնապահպանական հարցեր ուղղելու փոխարեն նախևառաջ խնդրեց կառավարությանը փոխանցել, որ լավ  նայեն դեպի սահման՝ հայրենիքը այնտեղից է սկսվում։

«Ես ուզում եմ, որ սահմանամերձ շրջանում  ծննդաբերող մայրը ավելի շատ նպաստ ստանա, նրան հատուկ ուշադրություն է պետք։ Հենց դրանք , այդ գյուղերն են սահմանապահ՝ իրենց բնակիչներով։ Նրանց ամուր է պետք կապել հողին, որ դուրս գնալը մտքներով չանցնի։ Դատարկ գյուղի համար ոչ մի զինվոր կյանք չի տա։ Ես չեմ ասում , թե ով սահմանին չի , հերոս չի, հակառակը՝ հերոս են ամեն մեկը իր գործում, ամեն մեկի ուժեղությունն ու հաղթանակն են մեր ազգի ուժը՝ սկսած համակարգչով խաղացող երեխայից, վերջացրած՝  իր օֆիսում աշխատող պաշտոնյայից...Բայց խնդրում եմ՝ մի քիչ սովորենք անտառից՝ ուժեղի դիրքերում չվնասելու քաղաքականություն։ Թող ամեն հզոր կաղնի, ապրի էնպես, որ չստվերի ոչ մի փոքրիկ հոնիի...ինչ իմանաս, որ մի ծառը մի օր ավելի պիտանի կլինի։Ուղղակի խնդրում եմ՝  ավելի ուշադիր նայենք սահմանին՝ հայրենիքն այստեղից է սկսում»։

Հայրենիք, սահման...պատահական չէ, որ մեզ մոտ ազգը բանակ է, հայրենիքը՝ սահման, որովհետև երկու քայլ վերև սահման է, երկու քայլ ներքև սահման։  Աստված իմ,այսքան էլ փոքրիկ հայրենիք։