Ձեր վստահելի աղբյուրը

Սեպտեմբերի 13-ին լրանում է վարչապետ Կարեն Կարապետյանի ղեկավարման մեկ տարին: Վարչապետը կառավարության անդամներին հանձնարարել է հաշվետվություն ներկայացնել մեկամյա գործունեության վերաբերյալ, իսկ մինչ այդ քաղաքական ուժերը, փորձագետները գնահատական են տալիս վարչապետի կառավարության աշխատանքին:

Տարին, panorama.am-ի խնդրանքով, ամփոփեց տնտեսագետ, «Այլընտրանք» հետազոտական կենտրոնի ղեկավար Թաթուլ Մանասերյանը: 

Panorama.am-ի հետ զրույցում  նա ասաց, որ նախորդ տարվա աշնանը Կարեն Կարապետյանի ներկայացրած կառավարության ծրագրի մեծ մասն արված չէ, նույնը կարելի է ասել ՀՀ կառավարության՝ 2017-2022 թթ. Հայաստանի կայուն զարգացումը երաշխավորող գործունեության ծրագրի մասին:

Անտարբերություն ու անգործություն, տարիքային ցենզ
Տնտեսագետն անդրադառնալով կառավարության ծրագրի գիտության ոլորտին վերաբերող դրույթներին՝  նշեց, որ «այստեղ բարձիթողի վիճակ է, տիրում է հանցավոր անտարբերություն և անգործություն»:

«Եթե պետք էր ոչինչ չանեին, ապա ազնվորեն պետք էր ծրագրի մեջ չնշել, թե գիտություն են զարգացնում, կադրեր են պատրաստում: Այսօր տարիքային ցենզը մեծ խոչընդոտ է ոչ միայն գիտության, այլև տնտեսության զարգացման համար: 80-ն անց ակադեմիկոսները չեն թողնում, որ սերնդափոխություն տեղի ունենա»,- ասաց Թաթուլ Մանասերյանը:

Տնտեսագետը կարծում է, որ առանց կառավարության միջամտության այդ խնդիրը չի լուծվի. «Տարիքն առած մարդիկ, որ արդեն չեն կարողանում հոդաբաշխ նախադասություն ասել, շարունակում են ղեկավարել Գիտությունների ազգային ակադեմիայի ինստիտուտները, այլ ստորաբաժանումներ: Ես սա անթույլատրելի եմ համարում: Քանի դեռ այս երևույթը կա, ապա կառավարությունը չպետք է գիտության զարգացման մասին դրույթներ ներառի իր ծրագրում»:

Դրական՝ կաթիլային
Ինչ վերաբերում է այլ ոլորտներին, տնտեսագետն ասաց, որ կան դրական զարգացումներ: Հատկապես կարևորեց գյուղատնտեսության ոլորտում ներդրվող  կաթիլային ոռոգման համակարգը: 

Անդրադառնալով ներդրումների ներգրավման ուղղությամբ տարվող աշխատանքներին՝ Թաթուլ Մանասերյանը նշեց, որ կառավարությունը տպավորիչ ծրագիր ներկայացրեց, սակայն դեռ հստակ չէ՝ ներդրումների ներգրավման  ուղղությամբ կառավարությունն ինչ քայլեր է ձեռնարկել:

Կարևոր և անկապ
Կարևոր խնդիրներից տնտեսագետն առանձնացրեց որոշ նախարարների ընտրության հարցը, որոնք միգուցե վարչապետի համար վստահելի մարդիկ են, բայց հանրությանը ոչինչ չեն տվել:

«Եթե մի կողմից տեսնում ենք արդյունավետ աշխատող նախարարությունների, օրինակ՝ ֆինանսների նախարարությունը՝ ի դեմս նախարար Վարդան Արամյանի, բնապահպանության նախարարությունը, կան ևս մեկ կամ երկու նախարարություններ, որոնք իսկապես ջանք են գործադրում, բայց դրանց կողքին կա առնվազն հինգ նախարարություն, որ կարելի է հանգիստ փակել:  Դրանք ոչ մի լուրջ աշխատանք չեն անում: Էլ չեմ ասում, որ կարելի է նախարարությունները միացնել: Անթույլատրելի է այդքան պետական միջոցներ վատնել անարդյունավետ աշխատանքի համար»,- նշեց Թաթուլ Մանասերյանը:

Անդրադառնալով ՀՀ էներգետիկայի նախարարության գործունեությանը՝ տնտեսագետն այն գնահատեց անբավարար, իսկ կառավարության նիստին նախարարի արտահայտությունները՝ ոչ պրոֆեսիոնալ:

Մասնավորապես, խոսքը, ըստ նրա,  էլեկտրաէներգիայի շուկայի ազատականացման մասին է, որով նախարար Աշոտ Մանուկյանը «կարծես նորամուծություն է անում՝ դրանով ստվերելով նախորդ բոլոր նախարարների աշխատանքը»:

«Այսինքն՝ նրանք կարծես թե չեն հասկացել, թե ինչ է նշանակում այդ շուկայի ազատականացումը: Հետևաբար, նախարարին հորդորում եմ զգույշ լինել իր արտահայտություններում, քանի որ խոսելով ազատականացման մասին՝ անթույլատրելի է ազատականացնել ատոմակայանն ու դրա արտադրած էլեկտրաէներգիան, ինչը հասկանալի վրդովվունք կարող է առաջացնել մեր հարևանների մոտ, որոնք առանց այն էլ բազմիցս դիմել են միջազգային կազմակերպություններին ատամոկայանի փակման կոչով: Իսկ ազատականացումը նշանակում է պետական մակարդակով պատասխանատվության վերացում՝ հատկապես ատոմակայանի մասով, ինչն անթույլատրելի է: Ցավոք սրտի, նման արտահայտությունները եզակի չեն»,- մեկնաբանեց նա:

Ամեն խոշոր չէ, որ բարի է
Տնտեսագետն անդրադարձավ նաև համայնքների խոշորացմանը՝ նշելով, որ այդ ծրագրի դեմը պետք է առնել: Նրա խոսքերով՝ ինքն այդ մասին ասել է հանրապետության բարձր ղեկավարությանը՝ ներառյալ վարչապետին, ունեցել է մի քանի հանդիպումներ, որոնցից մեկի ժամանակ հայտնել է իր մտահոգության մասին:

«Անկեղծ ասած՝ շատ մտահոգ եմ այն անտարբերությամբ, որ հանրապետության վարչապետը տածում է այդ համայնքների նկատմամբ՝  համարելով, որ իր համար կարևոր խնդիրը դա չէ»,- ասաց նա:

Տնտեսագետի խոսքերով՝  ինքն առաջարկել է, որ վարչապետն անձամբ գնա այն գյուղերը, որոնք միավորվել են կամ պետք է միավորվեն: Իսկ այն նախարարները, ըստ Թ.Մանասերյանի, որոնք զեկուցում են, թե ամեն ինչ կարգին է, նրանք մեծ վատություն են անում վարչապետին, կառավարությանը:

«Գոնե մեկ գյուղի օրինակով պետք է տեսնել, թե ինչ արդյունք տվեց այդ խոշորացումը, հետո նոր միայն առաջ շարժվել:  Մի երկիր, մի կառավարություն, որն իրեն համարում է դեմոկրատական, իրավունք չունի բռնի խորոշացումներ անել: Այդ խոշորացմանը դեմ են թե գյուղացիները, թե գյուղապետերը, թե փորձագետները, անգամ կառավարության անդամներն ու պատգամավորները, բայց նրանցից շատերը չեն կարող ընդդիմանալ: Ես մարդկանց ձեռքը սեղմել են նրանց ազնվության համար, քանի որ իրենք էլ են ասում, որ խոշորացումը սխալ է»,- ընդգծեց «Այլընտրանք» հետազոտական կենտրոնի ղեկավարը:

Աղետալի վիճակ
Ըստ Թաթուլ Մանասերյանի՝  այսօր համայնքներում աղետալի վիճակ է, իսկ  խոշորացումը արտագաղթի նոր ալիք է բերելու:

«Ուստի, ես նորից դիմում եմ հանրապետության վարչապետին՝ պետք է սթափվել և զբաղվել այս հարցով: Այդ գյուղերն են՝ հատկապես սահմանամերձ, երկիրը պահում: Ոչ թե պետք է գնալ գյուղեր ու տեսախցիկների առաջ նկարահանվել, այլ պետք է գնալ մեկ-երկու օր այնտեղ մնալ, ապրել գյուղացու հետ, տեսնել, թե ինչ է կատարվում գյուղում»,- ասաց տնտեսագետը: 

Խոսելով բիզնես միջավայրի բարելավման նպատակով նախատեսվող միջոցառումներից՝ տնտեսագետը նշեց, որ ընդհանրապես այդ ուղղությամբ բոլոր կառավարություններն էլ աշխատել են, Կարեն Կարապետյանի կառավարությունը՝ նույնպես: 

Ըստ Թաթուլ Մանասերյանի ներկայացման՝ այսօր բազմաթիվ խնդիրներ մնում են չլուծված, գերխնդիր է շարունակում մնալ երիտասարդների զբաղվածության հարցը. «Իմ ուսանողները, ասպիրանտներն ավարտում են, բայց իրենց տեղն այս երկրում չեն գտնում: Այս մասին պետք է մտածի կառավարությունը: Մինչև այս խնդիրները չլուծվեն, ոչ մի ներդրումային ծրագիր կյանքի չի կոչվելու, տնտեսությունը չի զարգանալու»:

Քննարկման առաջարկ
Եզրափակելով խոսքը՝ տնտեսագետը հրավիրեց Կառավարությանը՝ Հայաստանի քաղաքացիական հասարակության կարևոր մասը կազմող Տնտեսագետների պլատֆորմի անդամներին՝ վաստակաշատ տնտեսագետներին ներկայացնել մեկ տարվա աշխատանքի արդյունքները. «Մենք նման քննարկման մշակույթ և փորձ ունենք նախորդ կառավարությունների հետ: Հուսով եմ՝ Կարեն Կարապետյանի Կառավարությունը չի խուսափի դրանից»: