Ձեր վստահելի աղբյուրը

Արմավիրի մարզի Վանանդ համայնքում «Եվրոթերմ» ընկերության հիմնադրած մոտ 200 հա այգիներում մեկնարկել է բերքահավաքը: Արդյունքները տխրեցնող են՝ խաղողը սմքած է, խնձորն ու դեղձը՝ չոր, ծառերը՝ չորացած: Սակավաջրության հետևանքով բերքի զգալի կորուստներ կան:

Ընկերության տնօրեն Վահե Ղազարյանը Panorama.am-ի  հետ զրույցում ասաց, որ բերքի 25-30 տոկոս կորուստ ունեն: Այգիները ոռոգվում են ավանդական եղանակով, ընկերությունը ֆինանսական միջոցների սղության հետևանքով այստեղ չի կարողացել անցնել կաթիլային ոռոգման համակարգին:

Պատկերն այլ է Արմավիրի մարզի Բագարան գյուղում, որտեղ նույն ընկերությունը բանջարեղեն է աճեցնում կաթիլային ոռոգմամբ: Ախուրյան գետում միշտ ջուր կա, պոմպ են տեղադրել ու անխափան ջրամատակարարում ապահովել, դրա շնորհիվ հողը միշտ խոնավ է:

«Երբ ասում են կաթիլային ոռագման դեպքում ջրի ծախսը կնվազի, դա այնքան էլ այդպես չի: Համարյա նույնչափ ջուր է ծախսվում, սակայն այս համակարգի պարագայում ջուրը հարյուր տոկոսանոց էֆեկտիվություն է ապահովում, բույսը կարողանում է լիարժեք աճել, խոնավության պայմաններում հողից ստանալ անհրաժեշտ սնունդը»,-բացատրեց ընկերության ղեկավարը:
Նա կաթիլային ոռոգման համակարգի կիրառումը սկսել է  2014 թվականից: Այս պահին 100 հա հողատարածք ոռոգվում է այդ համակարգով, հիմնականում լոլիկ են աճեցնում: Հենց առաջին տարում մեկ հեկտարից 85 տոննա լոլիկ են հավաքել, մինչ այդ լավագույն ցուցանիշը համարում էին 50 տոննան:

«Արդյունավետությունը շատ բարձր է, բավականին խնայողություն է կատարվում: Օրինակ, մի կետից հնարավոր է պարարտացնել հսկայական տարածքներ: Նույն ազոտական պարարտանյութը ջրի մեջ լուծվում է, ոնց են մարդուն կաթիլային միացնում, այդպես էլ բույսն ենք պարարտացնում: Համակարգի միջոցով հնարավոր է  նաև ոռոգման ջրի թթվայնության կարգավորում ապահովել, որը բույսին հնարավորություն է տալիս հողում առկա կալցիումը իրացնել»,-առավելությունները թվարկեց նա:

Վահե Ղազարյանը համաձայն է, համակարգի անցկացումը ծախսատար է: Նախ անհրաժեշտ է  ունենալ  ջրի կայուն մատակարարման կետ, ջուրը պետք է լինի զտված ու մաքուր, որպեսզի կաթոցիկները ժամանակի ընթացքում չխցանվեն, լինի ջրի որոշակի ճնշում: Բացի այդ էլ բանջարեղեն աճեցնելու դեպքում ամեն տարի ներդրում է պետք անել, քանի որ խողովակներն օգտագործվում են մի սեզոն, այգիների դեպքում, եթե ջուրը որակյԶինվորական ծառայության մեջ գտնվող անձանց գույքահարկից ազատումը ռիսկեր է ստեղծում. հաալ լինի, խողովակները կարելի է օգտագործել մինչև  7-8 տարի:

«Պոմպերը սկսում են մի քանի հարյուր դոլարից՝ հասնելով մինչև մի քանի հազար դոլարւ: Գինը կախված է դրանց ընձեռած հնարավորություններից, չափերից: Մեկ հա հողատարածքին կաթիլային ոռոգման համակարգ անցկացնելու համար անհրաժեշտ կլինի 1.5-5 հազար եվրո գումար՝ կախված առաջարկվող լուծումներից: Օրինակ, կան այնպիսի համակարգեր, որոնք ունեն ցնցուղներ, ցրտահարության դեպքում կարելի է ջուր բաց թողնել, ինչի շնորհիվ այգին կարող է ցրտահարությունից փրկվել»,-ասաց ֆերմերը:

Հիմա նա համակարգի համար անհրաժեշտ խողովակները, կաթոցիկները ներկրում է Իտալիայից:
«Այստեղ կարևոր են ոչ թե խողովակները, այլ կաթոցիկները, որոնք տեղադրվում են խողովակի վրա: Ես կասկածում եմ, որ տեղի արտադրողները կարող են որակյալ կաթոցիկներ արտադրել, դա շատ բարդ սխեմա է»,-ասաց նա:

Կաթիլային ոռոգման համակարգ տեղադրելու գործում գյուղատնտեսներին աջակցելու համար 2018 թվականից պետական ծրագիր է իրականացվելու: Այսօր գյուղատնտեսության նախարարությունում չունեն հստակ թվեր, թե հանրապետության տարածքում քանի՞ հա հողատարածք է այդ համակարգով ոռոգվում: Օպերատիվ տվյալները շուտով կամփոփվեն, ճշգրտման փուլում են:

«Հանրապետությունում կաթիլային ոռոգման համակարգեր հիմնականում կիրառվում են մրգատու ծառերի ու խաղողի այգիների համար: Հատուկենտ տեղեր կան, որ բանջարանոցային մշակաբույսեր են մշակում: Գրեթե բոլոր մարզերում կան համակարգերը, ավելի շատ՝ Արմավիրում ու Արարատում»,-Panorama.am-ին ընդհանուր տեղեկություններ ներկայացրեց գյուղատնտեսության փոխնախարար Աշոտ Հարությունյանը:

2018-ից պետությունն իր վրա կվերցնի կաթիլային ոռոգման համակարգի ներդրման համար վերցված վարկի տոկոսի սուբսիդավորումը:

Նման քայլին պետությունը գնում է կաթիլային ոռոգման համակարգ կիրառող ֆերմերների, ոլորտի մասնագետների հետ քննարկումների արդյունքում: Ըստ փոխնախարարի, բոլորն էլ փաստում են համակարգի արդյունավետության մասին: ԳՆ պաշտոնյան ոգևորված է խոսում համակարգի դրական կողմերի մասին՝ ջրի խնայողություն, որակյալ բերք, ինքնարժեքի բարձրացում, բերքատվությունն էլ 40-50 տոկոսով ավելանում է:

«Չի եղել մի դեպք, որ համակարգն իրեն չի արդարացրել: Բացի այդ էլ, այն ծախսերը կարող է հետ բերել խնայողության ու ավելի ու որակյալ բերքի հաշվին»,-ասաց նա:
Բոլոր ցանկացողները չեն կարող օգտվել ծրագրից, դրա համար պետք է ուսումնասիրվեն դիմողի ունեցած հողը, դրա դիրքը, բացի այդ էլ բանկի պահանջներին պետք է համապատասխանի՝ մինչև երեք մլն դրամի դեպքում երաշխավորներ, իսկ դրանից ավելի գումարի դեպքում գրավ  են հարկավոր:

«Գյուղնախարարությունը սուբսիդավորելու է բանկի կողմից տրված վարկի տոկոսի գումարը»,-ընդգծեց Հարությունյանը:

Հաջորդ տարվա բյուջեից մոտ 115 մլն դրամ կհատկացվի այդ նպատակի համար: Այս պահին նախատեսվում է ծրագիրն իրականացնել մինչև 2022 թվականը: Նախարարության կողմից քննարկման համար ուղարկված ծրագրին արդեն արձագանքել է կաթիլային ոռոգման համակարգի մասերի՝ 7-8 հայաստանցի արտադրող: Փոխնախարարը պնդում է, տեղական արտադրանքը չի զիջում ներկրվածին: