ԵԽԽՎ-ում ադրբեջանական լոբբիստի սկանդալային բացահայտումը․ հրաժարական է տվել զեկուցող Դեստեքսը
Եվրոպայի խորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովում Ադրբեջանի կոռուպցիոն սկանդալները ոչ միայն չեն դադարում, այլ թեժ շարունակություն են ունենում։ ԵԽԽՎ աշնանային նստաշրջանի օրակարգում, որը տեղի է ունենալու հոկտեմբերի 9-ից 13-ը, ներառված է Ադրբեջանի վերաբերյալ 2 զեկույցներ, որոնցից մեկի՝ «Ադրբեջանի նախագահությունը Եվրոպայի խորհրդում. ինչ սպասել մարդու իրավունքների հարգման տեսանկյունից» զեկույցի հեղինակն է բելգիացի պատգամավոր Ալան Դեստեքսը։
Եվրոպական մի շարք լրատվամիջոցների կողմից ադրբեջանական կոռուպցիոն վերջին բացահայտումների արդյունքում պարզ դարձավ, որ Դեստեքսը ևս ներառված է «Խավիարային դիվանագիտության» մեջ, ու բելգիական ԶԼՄ-ները սկսեցին բացահայտել բելգիացի պաշտոնյաների ներգրավվածությունը կոռուպցիայի մեջ, որոնք բավական շատ են՝ վերնագրելով այն «ազերիգեյթ» անունով։
Եվ ահա այս բացահայտումները հանգեցրին նրան, որ Դեստեքսը սեպտեմբերի 16-ին հայտարարեց ԵԽԽՎ պատվիրակությունից հեռանալու մասին, հնարավոր է, ԵԽԽՎ-ին բացատրություններ տալուց ու առավել խայտառակվելուց խուսափելու համար։
Դեստեքսն իր հրաժարականը ֆեյսբուքում մեկնաբանել է նրանով, թե «խիստ քաղաքականացված այս վեհաժողովում իր վրա հարձակումների պայմաններում քննարկումը կենտրոնացած է իր անձի, այլ ոչ թե զեկույցի վրա» ու խաղաղ բանավեճի պայմաններն այլևս չեն բավարարում։
Բելգիական «De Tijd» կայքը բացահայտել էր, որ Ալան Դեստեքսը, ինչպես նաև խորհրդարանի ևս մեկ նախկին պատգամավոր՝ Ստեֆ Գորիսը, 2010թ․-ին Բելգիայում հիմնել են «Ընտրությունների դիտարկման եվրոպական ակադեմիա» ասոցիացիա, որը գումարներ է ստացել Ադրբեջանի լոբբինգով զբաղվող գերմանացի քաղաքական գործիչ, նախկին պատգամավոր Էդուարդ Լինթների կողմից, որը, ըստ բացահայտումների, Ադրբեջանից ստացել է 1,1մլն դոլար։ Դեստեքսի ասոցիացիայի հիմնական առաքելությունը եղել է Ադրբեջանում տեղի ունեցող ընտրություններին լեգետիմություն հաղորդելը։Չնայած գեղեցիկ անվանը՝ ասոցիացիան չի ունեցել ոչ անձնակազմ, ոչ էլ գրասենյակ, այլ գրանցված է եղել Դեստեքսի տան հասցեում։
Միայն՝ նախորդ տարվանից ասոցիացիայի հասցեն արդեն դարձել է Գորիսի տան հասցեն։
«Ադրբեջանական լվացքատան» բացահայտումների հրապարակումից ժամեր առաջ Դեստեքսը հեռացել էր ասոցիացիայից։
Այժմ անդրադառնալով Դեստեքսի զեկույցին՝ նշենք, որ ԵԽԽՎ-ում 2016թ․-ի մարտի 7-ին զեկուցող նշանակվելու ժամանակ վերջինս նշել էր, որ Ադրբեջանի հետ չունի ոչ մի շահերի բախում ու կարող է լինել անաչառ զեկուցող։
Այս «անաչառ» զեկուցողը Ադրբեջանում մարդու իրավունքների զեկույցը, իհարկե, ներկայացրել էր չափազանց մեղմ, ինչն առաջացրել էր մի շարք պատգամավորների զայրույթն ու վերջիններս ներկայացրել էին առանձին կարծիք զեկույցի վերաբերյալ։
Ամենահետաքրքիրը, բայց ոչ զարմանալին այն էր, որ Դեստեքսն իր զեկույցը կազմել էր իր մեկնաբանության հիման վրա, որում մանրամասնորեն ներկայացնում է Ադրբեջանը՝ աշխարհագրական համատեքստում ու գրում, որ Ադրբեջանը պատերազմել է Հայաստանի հետ ու կորցրել Լեռնային Ղարաբաղի նահանգն ու 7 հարևան շրջանները, որոնք օկուպացված են Հայաստանի կողմից ու հղում կատարում միջազգային կառույցների՝ ՄԱԿ-ի, ԵԽԽՎ-ի բանաձևերին։
«Ադրբեջանի իշխանությունները հավատացած են, որ Եվրոպան ու ԵԽ-ն կիրառում են երկակի ստանդարտներ այս հարցում, որը նրանք դիտարկում են բացարձակ առաջնահերթություն։ Իրենց կարծիքով Ադրբեջանում մարդու իրավունքների ամենամեծ խախտումները բխում են 1,5մլն մարդկանց՝ իրենց բնակավայրերը վերադառնալու իրավունքի խախտումից»,-գրել է զեկուցող Դեստեքսը։
Իսկ թե ինչ է լինելու այս զեկույցի հետ Դեստեքսի հրաժարականից հետո, ով նաև ԵԽԽՎ իրավական հարցերով հանձնաժողովի նախագահն էր, դեռևս պարզ չէ։ Ըստ կանոնակարգի, հնարավոր է նշանակվի մեկ այլ զեկուցող, ով պետք է գրի նոր զեկույց, կամ, որ քիչ հավանական է, նոր զեկուցողը վեհաժողովում քննարկման ժամանակ կներկայացնի Դեստեքսի զեկույցը, ինչպես տեղի ունեցավ ԼՂ վերաբերյալ Ռոբերտ Ուոլտերի տապալված զեկույցի հետ, որը ներկայացրեց քաղաքական հարցերով հանձնաժողովի նախագահ, դանիացի պատգամավոր Մորգենս Յենսենը՝ Ուոլտերի մանդատի ավարտի պատճառով։