Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հոկտեմբերի 1-ին Վանաձորի Կզարթմյանի անվան դահլիճում, հոկտեմբերի 2-ին՝ Արթիկի մշակույթի կենտրոնում կայանալու է «Հայ դասական պոեզիան Տիգրան Մանսուրյանի երաժշտության մեջ» համերգը, որին մասնակցելու են մանսուրյանական ստեղծագործությունների լավագույն կատարողները: Համերգային երեկոներին հնչելու են Իսահակյանի և Չարենցի բանաստեղծությունների հիման վրա Մանսուրյանի ստեղծած երգերը` Հայաստանի պետական կամերային երգչախմբի գեղարվեստական ղեկավար և գլխավոր դիրիժոր Ռոբերտ Մլքեյանի գլխավորությամբ։

Լրագրողների հետ հանդիպմանը մաեստրո Տիգրան Մանսուրյանը ներկայացրեց և քաղաքների, և ծրագրի ընտրությունը:

Նշենք, որ Արթիկի մշակույթի տունն այդ համերգի ժամանակ պաշտոնապես կանվանակոչվի Տիգրան Մանսուրյանի անունով:

«1947 թվականին, երբ Բեյրութից եկանք Հայաստան, տեղավորվեցինք Արթիկում: Ես իբրև Հայաստանից, համարում եմ ինձ Արթիկից, արթիկցի եմ, մշտապես հավատարիմ եմ եղել քաղաքի իմ մանկության ընկերներին, իմ ուսուցիչներին: Հպարտությամբ ասել եմ, որ արթիկցի եմ: Եվ ահա արթիկցիների պատասխանը, որ ակումբը կոչվելու է իմ անունով: Ինձ համար չափազանց հուզիչ է»,- ասաց նա:

Կոմպոզիտորը նաև պատմեց, որ դաշնամուր առաջին անգամ հանդիպել է հենց Արթիկում. «1952-1953 թվականներն էին, երբ առաջին անգամ հանդիպեցի դաշնամուրին, մոլեռանդորեն կապվեցի այդ գործիքին: Արթիկում երաժշտական դպրոց չկար: Մի նախկին զինվորական կար, ով նոտաներ գիտեր, միակ մարդը, ում կարող էի հարց ուղղել, նա էր, բայց, առհասարակ, չէր ուզում ինձ հետ խոսել: Բանվորական ակումբում դրված դաշնամուրի հետ ես միայնակ էի: Բանվորական ակումբի ինքնագործ թատրոնի ռեժիսորը՝ Չափյանը, ըստ երևույթին, շատ էի իրեն չարչարել իմ նվագով, մի օր ասաց՝ «դե Տիգրան, Արթիկից Սայաթ-Նովա դուրս չի գա, մեկա դուրս չի գա, մի չարչարվիր էդքան»: Մի օր արթիկցիներին հանդիպեցի,  ասացի՝ հնարավոր է Չափյանը ճիշտ էր, որ Սայաթ-Նովա դուրս չի գա, բայց ինչ-որ մի բան դուրս եկավ, այնուամենայնիվ»:

Տիգրան Մանսուրյանը նշեց, որ այս համերգով Արթիկին վերադարձնում է այն, ինչ լսել է, ապրել է այնտեղ. «Տանը մենք ռադիո չունեինք, բայց  ռայոնական քաղաքներում մշտապես բարձրախոսներ կային: Օրվա ծրագիրը գիտեի: Երբ  պետք է հնչեր Չայկովսկի, Խաչատուրյան, թողնում էի խաղը, ամեն ինչ, գնում էի սյան տակ կանգնում, որ ռադիոյից պետք է հաղորդվի երգը: Վերջանում էր, նոր միանում էի խաղին: Սա ապրված կյանք է երաժշտության, իմ մանկության ընկերների, հարևանների, դպրոցի ուսուցիչների հետ, որոնց մշտապես հիշում եմ»:

Խոսելով վանաձորյան համերգի և վանաձորցի ունկնդրի մասին, մաեստրոն ասաց, որ նույնպես ջերմություն է սպասում, ինչպես միշտ:

«Այնտեղ լավ արմատներ ունեմ, չէ՞: Այդ քաղաքից է մեծանուն կինոռեժիսոր Արտավազդ Փելեշյանը: Այնտեղ է ապրել իմ մեծ բարեկամ Հրանտ Մաթևոսյանը: Լոռվա աշխարհից է Սոս Սարգսյանը: Այս կապերն ինձ համար կենդանի զգացողություններ են: Անցյալների հիշատակը, մեր սերտ կապը իմ շատ սիրելի ընկերոջ Փելեշյանի հետ, մենք միասնական մի ընտանիքի զավակներ ենք: Սա միայն իմը չէ, նաև իմ ընկերության ուշադրությունն է այն մարդկանց, որոնց հետ ես ապրեցի, որոնք այդ քաղաքից կամ այդ տարածքից էին»,- ասաց Տիգրան Մանսուրյանը:

Խոսելով համերգի ծրագրերի մասին, նա նշեց, որ  մեծ աշխատանք է արված, տարիների աշխատանք Ռոբերտ Մլքեյանի և նրա երգչախմբի հետ:

«Մենք տարիներ առաջ ենք այս ծրագիրը հասունացրել, այս գործերի մի մասը ձայնագրվել է Գերմանիայում, մյուս մասը՝ Հայաստանում: Սրանք արդեն խտասալիկների ձևով գոյություն ունեն:

Երկու մեծ բանաստեղծներ, որոնց հետ տարիներ շարունակ աշխատել եմ, կներկայացնեմ համերգային մեկ ծրագրի շրջանակում:  Դա չի նշանակում, որ չէի կարող էլի ու էլի ծրագրեր առաջարկել դասական հայ պոեզիայի հիմքի վրա եղած իմ երաժշտության սահմաններում, բայց ինձ համար կարևորեցի այս երկու մեծագույն դասականներին՝ Իսահակյանին և Չարենցին»,- նշեց մաեստրոն:

Նա հիշեց մի պատմություն. «Կարսում, պատմում է Չարենցը, մի օր տեսել է փողոցով անցող Իսահակյանին: Ըստ երևույթին, առաջին անգամ է մեծ բանաստեղծ տեսել, կենդանի, քայլող, գնացել է հետևից: Չար տղա է եղել, հետամուտ է եղել: Իսահակյանը կանգնել, նայել է, տեսել է, որ իրեն հետևողը չար տղա է: Բարկացել է: Ապտակել է Չարենցին: Իհարկե, Իսահակյանն այս պատմությունը չէր հիշում: Հետագայում, երբ հանդիպել են Վենետիկում, Չարենցը պատմել է նրան Կարսի այս դեպքը: Իսահակյանը նրան ասել է՝ «դե ուրեմն ես քեզ վարապետի ապտակ եմ տվել, այդ օրը դու մկրտվել ես»: Այսպիսի հետաքրքիր կապեր երկուսի միջև: Երբ որ Իսահակյանը սփյուռքից եկել է Հայաստան, միակ բանաստեղծը,  որին գիտեր և այցելում էր, մշտապես Չարենցն էր: Լավ բարեկամություն է եղել»:

Տ. Մանսուրյանի խոսքով, կարող էր անել նաև Հովհաննես Թումանյանի,  Նահապետ Քուչակի, Համո Սահյանի բանաստեղծությունների հիման վրա, քանի որ իր համար հայոց լեզուն իր հոգու հայրենիքն է, մշտապես աշխատել է այդ բարձր պոեզիան, որ Կոմիտասը բերեց երաժշտություն, փառավորապես շարունակեց Ռոմանոս Մելիքյանը, ներկայացնել:

«Ցավոք սրտի, սովետական իշխանության տարիներին հասկանալի պատճառներով դասական, նաև միջնադարյան բանաստեղծությունը թեև երգվեց, սակայն առաջնային չէր, քանի որ իր տեղը  որոշ չափով զիջել էր գործիքային երաժշտությանը:  Այդ ժամանակ հզոր կոմպոզիտորական դպրոց էր վեր հառնում Արամ Խաչատուրյանի գլխավորությամբ, որի հիմքերը դեռ Սպենդիարյանն էր դրել: Իսկ այսօր պահանջ կա՝ վերադառնալ բարձր հայ պոեզիային, դարձնել հայ երաժշտի համար աշխատանքի լուրջ բնագավառ»,- ասաց Տիգրան Մանսուրյանը:

Համերգների պրոդյուսերն է Տիգրան Վիրաբյանը։ Նա նշեց, որ  համերգասրահներում ստեղծել են այնպիսի պայմաններ, որպեսզի ունկնդիրը մանսուրյանական երաժշտությունն ընկալի այն ծավալով, հզորությամբ, ինչ կարողանում են ստեղծել երևանյան բարձրակարգ համերգասրահներում:

Համերգաշարը հետագայում կհասնի Էջմիածին և Արցախ: