Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ազգային ժողովը շարունակում է քննարկել  կառավարության կողմից ներկայացված դատախազության մասին օրենքի նախագիծը։ Հարակից զեկուցող, ԱԺ պետաիրավական և մարդու իրավունքների պաշտպանության հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամ Գևորգ Կոստանյանին հարց ուղղեց ՀՀԿ-ական պատգամավոր Խոսրով Հարությունյանը՝ թե նախագծի կոնտեքստում պետական շահ ասվածն ինչպես պետք է մեկնաբանել։

Կոստանյանը պատասխանեց, որ այստեղ պետական շահի պաշտպանության հայց հարուցելու դատախազական լիազորությունը բացառապես վերաբերում է այն դեպքերին, երբ որ որևէ սուբյեկտ չի կատարել իր պարտականությունները պետության առջև և այդ պարտավորությունների կատարման համար պատասխանատու սուբյեկտը, օրինակ՝ այս կամ այն պետական ծառայողը, պետական մարմինը կամ որոշ դեպքերում նաև համայնքային ծառայողները չեն կատարել իրենց պարտավորությունը՝ դատարան դիմելու առումով։

«Եթե համայնքի ղեկավարը, որն իրականացնում է պետության պատվիրակված լիազորություն և դրա շրջանակներում կնքում է ինչ-որ սուբյեկտի հետ պայմանագիր, և այդ սուբյեկտը չի կատարում իր պայմանագրային պարտավորությունը գույքային, նյութական, ֆինանսական բնույթի, համայնքի ղեկավարը պարտավոր է առնվազն այդ վնասների հատուցման պահանջով դիմել դատարան, որպեսզի այդ սուբյեկտից գանձվի նշված գումարը, վնասը։ Եթե համայնքի ղեկավարն այդ գործողությունը չի կատարում, նման դեպքում դատախազությունն ինքն է միջոցներ ձեռնարկում այդ հայցը ներկայացնելու համար։ Այսինքն պետական շահի պաշտպանությունն այդ կոնտեքստով է իրականացվում։ Իսկ ընդհանրապես պետական շահի պաշտպանությունը լայն հասկացություն է, բայց դատախազական հսկողության և դատախազական ֆունկցիայի տեսակետից դա վերաբերում է բացառապես պետության գույքային իրավունքների պաշտպանությանը»,- մանրամասնեց Կոստանյանը։

Ինչ վերաբերում է խոցելի խավերի իրավունքների պաշտպանությանը, պատգամավորն ասաց, որ մի շարք երկրներում կա այդպիսի նախադեպ, որ խոսքը վերաբերում է ոչ միայն կենսաթոշակառուներին, այլև ուսանողներին, մանկահասակ երեխաներին, հոգեկան խնդիրներ ունեցող սուբյեկտներին, իսկ մեր սահմանադրությամբ նման իրավասություն չկա։

Խոսրով Հարությունյանն արձագանքեց. «Արդյո՞ք  ճիշտ եմ հասկանում, երբ այստեղ խոսում ենք պետական շահ կամ բանաձևում ենք պետական շահ, մենք ի նկատի ունենք բացառապես գույքային հարցերը»։

Կոստանյանը պատասխանեց. «Այո»։

Խոսրով Հարությունյանը հարցրեց. «Արդյո՞ք ինչ-որ մի տեղ հստակեցված է, որ խոսքը տվյալ դեպքում գնում է գույքային պատասխանատվության կամ գույքային փոխհարաբերությունների մասին»։

Սրան ի պատասխան Կոստանյանն ասաց. «Հոդվածի բովանդակությամբ, ըստ էության, մանրամասնված է, հոդվածի բովանդակությամբ տեսնում ենք, թե որ դեպքերում դատախազությունը ինչ կարող է անել և ինչպես դիմել, մենք հասկանում ենք, որ խոսքը վերաբերում է միայն գույքային իրավունքների պաշտպանությանը, քանի որ պետական շահի այլ դրսևորումների պաշտպանությունը պետական այլ մարմինների գործառույթների մեջ է մտնում»։

Մտքերի փոխանակության ժամանակ ԱԺ Պետաիրավական և մարդու իրավունքների մշտական հանձնաժողովի նախագահ Հրայր Թովմասյանն իր ելույթում նշեց, որ պետական շահերի պաշտպանության հայց ներկայացնելը դատախազության դասական լիազորությունը չէ, թեպետ խորհրդային շրջանին բնորոշ էր:

«Բայց ժամանակակից դատախազության դեպքում, բացի քրեադատավարական ոլորտից, հնարավորինս այլ լիազորություններ կրճատվում են, և դա չի նշանակում, որ հանրային իշխանության այլ մարմիները նման գործառույթ պետք է չունենան։ Նոր կարգավորումներում հստակ սահմանվում է, որ օրենքով  բացառիկ դեպքերում դատախազությունը կարող է պետական շահերի պաշտպանության հայց ներկայացնել»,- ասաց Թովմասյանը:

Նա հավելեց, որ դատախազությունն իր սահմանված լիազորություններից դուրս գործառույթ իրականացնելու հնարավորություն չունի:

«Պետք է արդյունավետ լուծում գտնենք, որ Գլխավոր դատախազը չունենա բացարձակ լիազորություն, որ ցանկացածին փողոցից գտնի ու բերի նշանակի։ Պետք է գտնել որոշակի հայեցողություն թեկնածուներին ընտրելու: Հարցերը մշակման փուլում են, և հնարավոր է՝ առաջինից երկրորդ ընթերցման ընթացքում լուծում ստանան»,- ասաց ԱԺ Պետաիրավական և մարդու իրավունքների մշտական հանձնաժողովի նախագահը։