Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հոկտեմբերի 4-ին Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևն ընդունել է Եվրոպական Միության Քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի պատվիրակությանը: Ի թիվս այլ հարցերի Ալիևը խոսել է նաև Եվրոպայի խորհրդի կազմից Ադրբեջանի դուրս գալու մասին:
«Եթե Ադրբեջանը դուրս գա Եվրոպայի խորհրդից, ոչ ոք դրան կարևորություն չի տա: Մեր կյանքում ոչինչ չի փոխվի: Մենք ոչ ավելի լավ, ոչ ավելի վատ, ոչ ավել հարուստ, ոչ ավելի աղքատ չենք սկսի ապրել»,-հայտարարել է Ալիևը։

Ալիևի «խռովածության» պատճառն այն է, որ ԵԽ գլխավոր քարտուղար Թյորբյորն Յագլանդը խիստ քննադատության է ենթարկել Ադրբեջանին`   պահանջելով կատարել Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի վճիռը և անհապաղ ազատ արձակել ընդդիմադիր գործիչ Իլգար Մամմադովին: ԵԽ-ում Ադրբեջանին սպառնացել են անդամակցության դադարեցման գործընթաց սկսել:

Ի. Մամադովը ձերբակալվել է 2013թ. և 2014թ. դատապարտվել է յոթ տարի ազատազրկվման: ՄԻԵԴ-ը 2014թ. վճռով գտել է, որ Ադրբեջան խախտել է Մամադովի իրավունքները և նրա ձերբակալությունը քաղաքական դրդապատճառներ է ունեցել: Ադրբեջանը մինչ այժմ հրաժարվում է կատարել վճիռը և ազատ արձակել ընդդիմադիր գործչին:

Անցած երեք տարիների ընթացքում ԵԽ նախարարների կոմիտեն և գլխավոր քարտուղարը հորդորել են Ադրբեջանին կատարել այս վճիռը: Տարբեր միջոցներ են փորձել` որոշումներ, բանաձևեր, հայտարարություններ: Չի ստացվել պարզ պատճառով` Ալիևը չի ցանկանում հենց այնպես բաց թողնել Մամադովին, ով միջազգային ճնշման տակ բանտից դուրս գալուց հետո կարող է իր շուրջ համախմբել ընդդիմության վերջին մնացորդներին: Ալիևը ցանկանում է, որ Մամադովը խնդրագիր գրի, ներողություն հայցի, ինչու չէ` խոնարհվի հայր Ալիևի արձանի առջև: Նախադեպը կա, երբ մեկ այլ ընդդիմադիր բլոգեր Էյնուլա Ֆաթուլաևը նախ ԵԽ աջակցությամբ 2007թ. ազատ արձակվեց բանտից, ապա և դարձավ Ալիևի խոսափողներից մեկը: Իմիջայլոց, Ֆաթուլաևը նույնպես  վիրտուալ կռիվների մեջ Եվրոպայի խորհրդի և նրա գլխավոր քարտուղար Յագլանդի հետ: Հոդվածներից մեկով նա կոչ էր արել Ադրբեջանին դուրս գալ ԵԽ-ից, իսկ այսօր արդեն հրապարակումներ է կատարել անձամբ Յագլանդի դեմ:

ՄԻԵԴ վճիռը չկատարելու և Մամադովին բաց չթողնելու համար Ադրբեջանական պաշտոնյաները և ագիտպրոպը որևէ լուրջ փաստարկ չի բերում: Հիմնական պաշտպանական գիծն այն է, որ այժմ կան ՄԻԵԴ մոտ 10000 չկատարված վճիռներ, և միայն այս վճռի ու Ադրբեջանի վրա կենտրոնանալը Յագլանդի կողմից երկակի ստանդարտների կիրառում է: Նրան մեղադրում են կողմնակալության մեջ և համարում, որ այս ամենը Ադրբեջանի դեմ ընթացող արշավի մաս է, ինչպես «Ադրբեջանական լվացքատուն» անունը ստացած փողերի լվացման հետ կապված սկանդալը: Իսկ թե ովքեր են, ըստ ադրբեջանացիների, այս ամենի հետևը կանգնած, դժվար չէ կռահել, իհարկե` հայերը:

Ամեն ինչում հայերի հետք փնտրելու ադրբեջանական հակումն արդեն վաղուց հասել է մառազմի, և նման փաստարկներով այլևս հնարավոր չէ կոծկել ադրբեջանական կեղտոտ լոբբիզմի ֆիասկոն: Այս համատքեստում հիշարաժան է Բելգիայում Ադրբեջանի դեսպան Ֆուադ Իսկենդերովի հարցազրույցը EurActiv-ին, որում նա պաթետիկ փորձեր է կատարում հիմնավերլու 2.9 միլիարդ դոլարի փոխանցումները և հայտարարում, որ եթե իրենք հաջող լոբբինգ կատարած լինեին, 2009թ. ի վեր եվրոպական խորհրդարանը Ադրբեջանի վերաբերյալ 9 կոշտ ու քննադատական բանաձև չէր ընդունի: Սա ոչ այլ ինչ է, քան սեփական ապիկարության ընդունում: Երբ լոբբինգի վրա նույնիսկ միլիոնավոր գումարներ ծախսելով նման կերպ գործը տապալել են:
Եվրոպայի խորհուրդը այն կառույցներից մեկն է, որը ադրբեջանական «լվացված փողերի» հետևանքով խորապես վարկաբեկվել ու ինստիտուցիոնալ ճգնաժամի մեջ է հայտնվել: Դեռևս երկար ժամանակ կպահանջվի վերացնելու համար ԵԽԽՎ կոռուպցիոն սկանդալների հետևանքները: Ավելին, Ադրբեջանը հրաժարվում է կատարել ԵԽ կարևորագույն կառույցի` ՄԻԵԴ վճիռը՝ այսպիսով հարվածի տակ տնելով նաև դրա հեղինակութունը: Այս պայմաններում ԵԽ գլխավոր քարտուղարի պարտականությունն է փրկել Եվրոպայի խորհրդին «ադրբեջանական քաղցկեղից», քայլեր ձեռնարկել, որ հիվանդությունը չտարածվի, եթե անհրաժեշտ լինի, նաև վիրահատական միջոցներով:

Մինչդեռ Ալիևի խոսքերից երևում է, որ Եվրոպայի խորհրդին վերաբերվում են որպես ժամկետանց ապրանքի, որի գինն արդեն վճարել են:

Աննա Մկրտչյան, քաղաքագետ