Ադրբեջանի «ազատ անկումը» Եվրոպայի խորհրդում շարունակվում է
Սեփական տրամադրությամբ առաջնորդվելը խոշոր կենդանիների մենաշնորհն է։ Այս կարծիքին էր Ֆրանսիացի նշանավոր գրող Ալբեր Կամյուի «Անկում» վիպակի հերոսը։ Կարծիք, որ և՛ հերքվում, և՛ հաստատվում է, երբ ծանոթանում ես միջազգային հանրության, հատկապես Եվրոպական խորհրդի կողմից վերջին շրջանում հնչող քննադատություններին ի պատասխան Ադրբեջանի ղեկավարության արձագանքներին։
Հոկտեմբերի 11-ին Եվրոպայի խորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովը երկու բավականին քննադատական բանաձևեր ընդունեց Ադրբեջանի վերաբերյալ։ Մեկը մոնիտորինգային պարբերական բանաձևն է Ադրբեջանի ժողովրդավարական ինստիտուտների մասին, մյուսը իրավական հարցերի հանձնաժողովում պատրաստված բանաձևն էր՝ Ադրբեջանում մարդու իրավունքների հարգման վերաբերյալ։ Ադրբեջանի իշխանությունները՝ նախագահի օգնական Ալի Հասանովի միջոցով հայտարարում են, որ «կողմնակալ փաստաթղթերի ընդունումը, որոնք հիմնված են սուբյեկտիվ պատկերացումների վրա, և ճնշման փորձերի ավելացումը ստիպում է Ադրբեջանին վերանայել հարաբերությունները Եվրոպայի խորհրդի հետ»։ Նրա կարծիքով՝ զեկույցներն ընդունվել են հակաադրբեջանական շրջանների ջանքերով, որովհետև Ադրբեջանը անկախ քաղաքականություն է վարում, ունի զարգացման սեփական ուղին և այլն։ Հասանովյան տրամաբանությունից բխում է, որ Ադրբեջանում ստեղված իրավիճակի համար ով ասես կարող է մեղավոր լինել հայերը, հասարակական կազմակերպությունները, ռասիստներն ու իսլամաֆոբները, բայց ոչ Ադրբեջանը, ով իր «խոշոր» առաջնորդի ղեկավարությամբ առաջ է շարժվելու սեփական տրամադրությամբ՝ առանց անսալու որևէ մեկի նկատառումները։
Ընդհանրապես Կամյուի նշված վիպակի անվանումը և մոտիվները կարող են պատշաճ բնորոշել Ադրբեջանի ներկայիս եվրոպական քաղաքականությունը՝ թե ֆորմալ, թե լոբբիստական մակարդակներում։ Այն գտնվում է անկման վիճակում և գոյաբանական մտավարժանքների տեղիք է տալիս և՛ ադրբեջանցիներին, և՛ եվրոպացիներին։ Ավշերոնյան հանրապետությունում դժգոհում են Եվրոպայի վարած, իրենց կարծիքով, երկակի ստանդարտների քաղաքականությունից։ Բարկանում են, որ Եվրոպական միությունը միանշանակ չի ճանաչում Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը, անընդունելի են համարում Եվրոպայի խորհրդի գլխավոր քարտուղարի պահանջն ազատ արձակելու քաղբանտարկյալներին, պատվիրված են համարում ԵԽԽՎ զեկույցները․․։ Եվ, սպառնում են վերանայել հարաբերությունները եվրոպական կառույցների հետ։
Եվրոպան իր հերթին մշտապես էկզիստենցիալ փնտրտուքների մեջ է Ադրբեջանի հետ հարաբերություններ կառուցելիս։ Մի կողմից կան աշխարհաքաղաքական, էներգետիկ շահեր, մյուս կողմից ակնհայտ է, որ Ադրբեջանը Եվրոպայից դուրս է ոչ միայն աշխարհագրական, այլ նաև արժեքաբանական տեսակետից։ Այն ավելի շուտ կարող է դասակարգվել ասիական դիկտատուրաների շարքում, քան համարվել ԵՄ արևելյան հարևան, որի հետ պետք է խորացնել քաղաքական ասոցացիան՝ հիմնվելով ժողովրդավարության, մարդու իրավունքների ու օրենքի գերակայության վրա։
Ադրբեջանական կեղտոտ լոբբիզմի վերաբերյալ սկանդալային բացահայտումները ցույց տվեցին, որ այս երկիրը ոչ միայն իր ներքին կյանքը չի կարող կազմակերպել իրավական ու ժողովրդավարական ճանապարհով, այլ նաև միջազգային հարաբերություններում չի խորշում բարոյապես ու իրավական առումով անթույլատրելի միջոցներ կիրառելուց։
Այս ամենի ֆոնին զարմանալի է ադրբեջանական իշխանությունների զարմանքը Եվրոպայի խորհրդից հնչող քննադատությունների նկատմամբ, ինչը թերևս տանելի կլիներ Ադրբեջանի համար, եթե Լեռնային Ղարաբաղի հարցում գոնե ինչ-որ մխիթարական ձևակերպումներ պոկած լինեին ԵԽԽՎ-ից։ Նախկինում Ադրբեջանի ներքին կյանքին, ժողովրդավարությանը, մարդու իրավունքներին վերաբերող այս կամ այն չափով ԵԽԽՎ քննադատական զեկույցներում երբեմն լինում էին ԼՂ հարցում ադրբեջանական տեսակետներն արտահայտող ձևակերպումներ։ Վերջին տարիներին Ադրբեջանն այս հարցում ևս պարտություն է կրում ու նրան չի հաջողվում պահպանել այդ հավասարակշռությունը, ինչն էլ ըստ էության դառնում է Եվրոպայի խորհրդից Ադրբեջանի դուրս գալու նյարդային կոչերի պատճառը։
Մեծ հաշվով Ադրբեջանի ինչի՞ն է պետք ժողովրդավարություն քարոզող Եվրոպայի խորհուրդը, եթե ԼՂ հարցում չի կարողանում ստանալ «իլհամահաճո» փաստաթղթեր։ Բոլորն էլ գիտեն, որ այն մինչև ողն ու ծուծը հակաժողովրդավարական, կլանային կառավարմամբ երկիր է, որի ժողովրդավարեցման հույսն անգամ տեսանելի ապագայում չկա։Եվրոպական կառույցների հետ հարաբերություններում այսպիսի «ազատ անկումն» է Ադրբեջանին ստիպում այլ ուղիներ փնտրելու՝ Եվրոպայում մեկուսացված չերևալու կամ օտարացվածության զգացումի դեմ պայքարելու համար։
Վերջում նշենք, որ սեփական ձախողումների համար սրան-նրան մեղադրելու փոխարեն Ադրբեջանը պետք է ընդունի, որ այս փուլում գոնե եվրոպական ուղղությամբ իր քաղաքականությունը տապալվել է: Արժանապատվությամբ պարտվելը ևս առաքինություն է, որի քաջությունն Ադրբեջանը ևս չունի։
Լրահոս
Տեսանյութեր
Ուղեվարձերի գումարի ավելացման վերաբերյալ քաղաքապետարանի հրապարակած թվերը ծիծաղելի են ու ամոթալի. Բաբկեն Պիպոյան
