Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Որոշել եմ՝ մանկավարժ եմ դառնալու, գնալու եմ Երևան, սովորեմ ու վերադառնամ մեր գյուղ, հաստատ վերադառնալու եմ»: Սահմանամերձ Բաղանիսում ապրող աղջկա այս երազանքը հյուսվում է կրակոցների ու խաղաղության ժամանակ: Բայց երկու դեպքում էլ որոշումը մեկն է՝ վերադառնալու է:

Երեք երեխաներ մեծացնող Բեգլարյանների ընտանիքում 12-ամյա Անուշն ավագն է, քույրը ինը տարեկան է, եղբայրը՝ երկու: Նրանց հայրը՝ Թաթուլը, չի լքել ծնողներին, գյուղը և կրակոցների տակ մեծացնում է երեք զավակներին:

Տավուշի մարզի Բաղանիս գյուղը սահմանակից է Ադրբեջանին, որի պատճառով հաճախ է վտանգվում խաղաղ բնակիչների կյանքը: Բեգլարյանների տունն էլ հաճախ հայտնվում է հակառակորդի կրակոցների թիրախում:

Հունիսին, երբ գյուղը ժամեր շարունակ կրկին կրակահերթի տակ էր, հերթական գնդակը հայտնվեց Բեգլարյանների տանը: Այս անգամ այն տուֆի արանքով մտել էր այն սենյակը, որտեղ երկու տարեկան Հովհաննեսն էր քնած. գնդակը հրաշքով չէր դիպել երեխային:

Սենյակի պատուհանագոգին շարված են տուֆից քարերը, որպեսզի հակառակորդի գնդակներից պաշտպանեն երեխաներին, բայց, կարծես, դա էլ չի փրկում: «Ընդամենը 10 սմ-ի չափով անցք կա, բայց արի ու տես, որ հենց այդ մասով էլ գնդակը մտավ սենյակ: Փառք Աստծո, որ երեխան չվնասվեց»,- Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ասում է երեխաների տատիկը՝ տիկին Վերգուշը:

Երբ այցելեցինք նրանց տուն, փամփուշտների թարմ հետքերը հիշեցրեցին 25 տարի չդադարած պատերազմի մասին: Բայց դա Բեգլարյաններին չի մտահոգում, նրանք մտածում են նոր այգի հիմնելու, տունն ավելի ամրացնելու մասին:

55-ամյա Վերգուշ Բեգլարյանն ասում է, որ իր երկու երեխաներին մեծացրել է Բաղանիսում, հիմա էլ թոռներն են մեծանում, ու չեն էլ մտածում գյուղը թողնելու մասին: «Էստեղ էլ կմնանք, մենք դուրս գալու մտադրություն չունենք, մեր գյուղը, մեր տունը, մեր սահմանը: Հնարավորություն ունենք դուրս գալու, բայց ոչ ամուսինս, ոչ էլ տղաս գյուղից չեն գնում: Մեր այգով, մեր խանութով ապրում ենք: Դժգոհ չենք, մենակ կրակոց չլինի, ամեն ինչի հետ կհարմարվենք: Եթե խաղաղություն լինի, մարդիկ  իրենց օրվա հացը կստեղծեն ու կապրեն»:

Թաթուլը տանն ապաստարան է կառուցել, որ կրակոցների ժամանակ երեխաները գոնե ապահով լինեն ու այլ մուտքից միանգամից փողոց դուրս գան:

Տիկին Վերգուշն ասում է, որ սահման պահողների մի մասնիկն էլ իրենք են. զինվորը պիտի իմանա, որ իր թիկունքն ամուր է:

Նրա ամուսինն էլ՝ Հովհաննեսը, ավելացնում է՝ եթե իրենք գյուղում չմնան, զինվորն ուժեղ չի լինի:

«Հայաստանում մոդա է դառել՝ ասում են, որ էս երկիրը երկիր չի, ինչի՞ Ռուսաստան ապագա կա՞…Թող մի քիչ վախինք, մի քիչ դժվարանանք, բայց հայ ենք մնում, զինվորն էլ իր կյանքը տալով է հայրենիքը պահում: Բա ի՞նչ անենք, թողնենք փախչե՞նք: Դարերով կռվել ենք, երկիրը պահել ենք ու հիմա թողնենք, որ թուրքն առանց կռվել գա ու տիրի իմ պապի, իմ հոր տա՞նը: Չի՛ լինի»,- ասում է Հովհաննես Բեգլարյանն ու հավելում, որ ինչպես 1992-ին բոլորով պահեցին գյուղը, այնպես էլ հիմա՝ ցանկացած ժամանակ, ոտքի կկանգնեն:

Նրա խոսքերով՝ եթե մարդիկ աշխատանք ունենան, ոչ մեկ չի հեռանա գյուղից, որովհետև սիրում են իրենց ծննդավայրը. «Ուղղակի պետք է աշխատատեղ ստեղծեն, որ մարդիկ ամուր կառչեն հողին: Ես չեմ ուզում իմ գյուղում կողպված դռներ, տանը մենակ ապրող ծերերի տեսնեմ: Մեզ մենակ աշխատանք է պետք, էս գյուղի ծուխը երբեք չպետք է մարի»:

Նրա 13-ամյա թոռն էլ մտածում է՝  իր պապի, հոր օրինակով պետք է մնա գյուղում ու այն շենացնի: «Լավ եմ սովորում, ուզում եմ հայոց լեզվի  և գրականության ուսուցիչ դառնալ: Եթե մենք մեր հողում չմնանք, էլ ով պիտի գա մեզ պաշտպանի»,- ասում է կրակոցների տակ մեծացող աղջիկն ու հավելում, որ Բաղանիսի երեխաները միայն  խաղաղության մասին են երազում. «Մենք երազում ենք խաղաղության մասին ու ապրում խաղաղության երազանքով»: 

Ու այսպես, երկու տասնյակից ավելի, սահմանապահ Բաղանիսն ապրում է իր առօրյա կյանքով` հակառակորդի նշանառության տակ` պատերազմի և խաղաղության միջև: Այստեղ ամեն տուն, ամեն մարդ սահմանապահ է. զինվորները դիրքերում են հայրենիքը պաշտպանում, գյուղացիները՝ գյուղում:

Լուսանկարները՝ Լիլիան Գալստյանի։