Քաղաքական 19:39 25/10/2017 Տարածաշրջան

Հայաստան-Ադրբեջան ռազմական ծախսերի ավելացման մասին

Բանակի արդիականացման ծրագրի շուրջ ծագող հարցերից առաջինն առնչվում է ֆինանսական ռեսուրսներ ներդնելու կարողությանը: «Ադրբեջանի ռազմական ծախսեր...», «Ադրբեջանը զենք է գնում...» կաղապարները մշտապես խանգարել ու խանգարում են իրական, հիմնավոր պատկերացում կազմել տևական հակամարտության մեջ գտնվող Հայաստանի և Ադրբեջանի իրական պոտենցյալների վերաբերյալ: Իսկ բանակի արդիականացումը հենց առկա պոտենցյալի իրացումն է:

Նախօրեին ՊՆ Պաշտպանական անվտանգության հետազոտական համալսարանում նախագահ Սերժ Սարգսյանը բանակի արդիականացման յոթամյա ծրագրի մշակման խնդիր դնելիս ընդգծեց, որ Հայաստանի ռազմական բյուջեն 2018թ-ին կտրուկ աճ է ունենալու, ընդ որում՝ աճը չի սահմանափակվելու մեկ տարով, այլ ունենալու է շարունակական բնույթ: Պետք է նկատել, որ վերջին 5 տարիների ընթացքում Ադրբեջանը ռազմական բյուջեի ծախսերը նախագծելիս փորձում է հնարավորինս պահպանել այն մակարդակը, որին հասել էր 2013-14թթ-ին, մինչդեռ ծախսերն ավելացնելու մասին վաղուց ոչինչ չենք լսում: Պատճառը 2014թ-ից այս կողմ ադրբեջանական տնտեսության ճգնաժամն է ու մանաթի ավելի քան 55% արժեզրկումը: Այդ ամենի հետևանքով մանաթով հաշվարկված Ադրբեջանի ռազմական բյուջեն չնայած աճել է 75%-ով, սակայն դոլարային արտահայտությամբ այն գրեթե անփոփոխ է մնացել: Մինչդեռ այդ ընթացքում Հայաստանին հաջողվել է հնարավորինս կայուն պահել ռազմական ծախսերի մակարդակը, իսկ վերջին տարիներին նույնիսկ ավելացնել այն:

2018թ-ին ընդառաջ երկու երկրների բյուջետային ծրագրերի դիտարկումը ցույց է տալիս, որ Ադրբեջանը գալիք տարվա համար ռազմական ծախսերն ավելացնելու է ընդամենը 4%-ով: Եվ սա այն դեպքում, եթե հարևան երկրին հաջողվի պահպանել դոլարի ընթացիկ փոխարժեքը: Մինչդեռ վերջին 3 տարիների փորձը հուշում է, որ յուրաքանչյուր տարվա դեկտեմբերից մինչև հաջորդ տարվա հունվար ադրբեջանական մանաթն անկասելի գահավիժում է: Դրա վառ արտահայտությունն է 2014-ին՝ 9%, 2015-ին՝ 5%, իսկ 2016թ-ին 36% ռազմական ծախսերի կրճատումը, ինչը նույն ֆինանսատնտեսական վայրիվերումների հետևանքն էր:

2018թ-ին Հայաստանը ռազմական ծախսերն ավելացնելու է 18%-ով՝ 440 մլն դոլարից հասցնելով 518 մլն դոլարի: Առաջին հայացքից 2018թ-ի համար Ադրբեջանի կողմից նախատեսված 1,582 մլն դոլար ռազմական ծախսերը տպավորիչ են թվում հայակական կողմի միջոցների համեմատ: Բայց Ադրբեջանի պետական բյուջեի մանրամասն ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ այս հարցում ևս ադրբեջանական քարոզչամեքենան չի հրաժարվում թվային մանիպուլյացիայից:

Նախ նշենք, որ մինչև 2016թ-ը Ադրբեջանը որպես պաշտպանությանն ուղղված ծախսեր էր ներկայացնում դատական համակարգին, դատախազությանը և ներքին գործերի նախարարությանը հատկացվող միջոցները, ինչը շփոթություն էր առաջացնում նույնիսկ միջազգային այնպիսի հեղինակավոր կառույցի զեկույցներում, ինչպիսին է SIPRI-ն: https://www.panorama.am/am/news/2017/10/24/SIPRI-%D5%A1%D5%A4%D6%80%D5%A2%D5%A5%D5%BB%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6-%D6%84%D5%A1%D6%80%D5%B8%D5%A6/1854947 Սակայն 2016թ-ից SIPRI-ն ևս ճշգրտումներ մտցրեց իր տվյալներում և սկսեց արտացոլել միայն ռազմական ծախսերը, ինչի հետևանքով Ադրբեջանի ցուցանիշները գրեթե կիսով չափ կրճատվեցին:

Ադրբեջանական քարոզչության մեկ այլ ծուղակ է պետական բյուջեի, այսպես կոչված՝ «8.2.» հոդվածը, որտեղ «Պաշտպանություն» անվան տակ ներառված է «Պետական սահմանապահ  ծառայություն» ենթահոդվածը, որին սովորաբար հատկացվում է պաշտպանությանն ուղղված ծախսերի գրեթե 10 տոկոսը: Մինչդեռ Հայաստանն իր այդ պարտականությունների մեծ մասը պատվիրակել է Ռուսաստանին՝ ծախսերով հանդերձ: Բացի դրանից պետք է նկատի ունենալ, որ Ադրբեջանը մեծ ռեսուրսներ է ծախսում նաև ռազմածովային ուժերի վրա, որոնք, ըստ էության, չեն կարող առնչություն ունենալ ղարաբաղյան հակամարտության հետ՝ ինչի ուղղությամբ աշխատում է ադրբեջանական քարոզչությունը:

Մեկ այլ նշանակալի հանգամանք է զինծառայողներին սոցիալական աջակցություն ցուցաբերելուն ուղղված միջոցների դասակարգումը: Ի տարբերություն Հայաստանում գործող պրակտիկայի՝ Ադրբեջանում զինվորականներին տրամադրվող սոցիալական տարբեր տեսակի աջակցություններն ամբողջությամբ ներառվում են նույն հոդվածում, ինչ և բուն ռազմական ծախսերը:

Ինչ վերաբերում է զինվորականներին սոցիալական աջակցություն տրամադրելու փորձին, ապա այստեղ չենք կարող ժխտել Հայաստանում գործող բավական զարգացած մեխանիզմների առկայությունը: Բացի պետական լայն աջակցությունից Հայաստանում գործում է նաև զինծառայողների կյանքի և առողջության ապահովագրության ինստիտուտը՝ ի դեմս Զինծառայողների ապահովագրության հիմնադրամի: Այն նոր մակարդակի է հասցրել ընկալումը, որ զինվորի կյանքի ու առողջության համար հայ հասարակությունը պատրաստ է ներդնել անհրաժեշտ բոլոր միջոցները:

Զատվելով քարոզչական բովանդակությունից՝ կարող ենք եզրակացնել, որ Ադրբեջանի ռազմական ծախսերը նշանակալիորեն ավելի քիչ են, քան ներկայացվում են Հայաստանի հետ համեմատություններ անցկացնելիս: Իսկ եթե Հայաստանի ռազմական ծախսերի մեջ ներառենք նաև սոցիալական աջակցությանն ուղղված ծախսերը, հիմնադրամների հավաքած միջոցները (էլ չասած` Արցախի ռազմական ծախսերը, սահմանապահ ծառայությունների, ազգային անվտանգության և այլ ոլորտներին ուղղվող միջոցները), ինչպես անում է Ադրբեջանը, ապա տարիներ շարունակ շրջանառվող տխրահռչակ քարոզչական թեզերից քարը քարին չի մնա:

Մյուս կողմից անհրաժեշտ է հաշվի առնել, որ օրինակ՝ միևնույն զինատեսակը Ռուսաստանից գնելու համար Ադրբեջանը ստիպված է ավելի շատ միջոցներ ծախսել, քան կծախսեր Հայաստանը: Չնայած գործարքային փաստաթղթերը մեզ հասանելի չեն, սակայն առանց դրանց էլ հասկանալի է, որ Ադրբեջանը ռուսական զենք ստանալու համար պարտավորված է ավելի շատ վճարել և վճարել «կանխիկ»:

Այս մասում ի հայտ է գալիս ռազմական ծախսերի արդյունավետության բարձրացման խնդիրը, և ինչպես նկատվեց հիշատակված ելույթում՝ փողը պետք է ծախսել խելամտորեն: Պետք է նշել, որ խելամտության դրսևորում է նաև նպատակային զինատեսակների գնումը, այլ ոչ թե «քանակական մրցավազքի» մատնվելու սովորությունը, որն արմատացած է Ադրբեջանի ղեկավարության մոտ:

Ելնելով Սերժ Սարգսյանի մատնանշած այն կանխադրույթից, որ բանակի համար ոչինչ չենք խնայելու և որ բանակի արդիականացման համար ֆինանսական միջոցներն առկա են ու միշտ լինելու են, մնում է ուշադրությունը սևեռել բանակի կազմակերպվածության մակարդակի բարձրացման վրա: Քանզի որքան էլ նկատելի լինի տարիների ընթացքում բանակում արձանագրված առաջընթացը, խնդիրներ առկա են և պարբերաբար իրենց զգացնել են տալիս: Չթերագնահատելով սպառազինությունների ադրբեջանական մրցավազքը, պետք է ընկալել, որ ադրբեջանական քարոզչությունը նպատակ ունի զուտ հոգեբանական ճնշում գործադրել հայկական կողմի վրա, և միևնույն ժամանակ անհրաժեշտ է ճիշտ գնահատել Հայաստանի իրական պոտենցյալը՝ հիմքում դնելով միայն հավաստի փաստերը:  

Գոռ Ծառուկյան, տնտեսագետ



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

18:12
Ազգային ողբերգություն է ունենալ մի իշխանություն, որը լեգիտիմացնում է Ցեղասպանությունը․ Լիլիթ Գալստյան
 «Հայաստան» խմբակցության պատգամավորնոր Լիլիթ Գալստյանը գրում է․ «Ազգային ողբերգություն է ունենալ մի իշխանություն, որը...
Աղբյուր` Panorama.am
18:04
Դժբախտ պատահարի հետևանքով մաhաgել է Հայաստանի կարատեի առաջնությունների բազմակի չեմպիոն Մկրտիչ Ղազարյանը
Այսօր դժբախտ պատահարի հետևանքով կյանքից անժամանակ հեռացել է Հայաստանի կարատեի ազգային ֆեդերացիայի մարզիկ Մկրտիչ Ղազարյանը: Լուրը հայտնում...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Ախալքալաքում տարածված է կոկսակի վիրուսը
Ախալքալաքի մունիցիպալիտետում վերջերս տարածում է ստացել կոկսակի վիրուսը։ Jnews-ի հաղորդմամբ, հիվանդությունն Ախալքալաքում առաջին անգամն է...
Աղբյուր` Panorama.am
17:53
Բնակարանային գողությունը բացահայտվել է դատագենետիկական փորձաքննության եզրակացության արդյունքում
Այս տարվա  հունիսի 1-ին` ժամը 10։30-ին, անհայտ անձը Երևան քաղաքի Մամիկոնյանց փողոցի բնակարաններից մեկի պատուհանից ապօրինի մուտք էր գործել...
Աղբյուր` Panorama.am
17:44
Հայտնի են 2025 թվականի տարվա թռչնի քվեարկության արդյունքները
Հայտնի են «Տարվա թռչուն 2025» քվեարկության արդյունքները։ Ձայները բաժանվել են հետևյալ կերպ. 1․ Հայկական որոր (Larus armenicus)՝...
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
Թալանում ու թալանում են, խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին
Այս տարվա ընթացքում առաջին անհրաժեշտության տարբեր ապրանքներ, ծառայություններ թանկացել են, թեև ոչ աշխատավարձը, ոչ թոշակը գրեթե չի բարձրացել։...
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
ՃՏՊ Աշտարակ-Ապարան ավտոճանապարհին․ կան տուժածներ
Նոյեմբերի 22-ին, ժամը 15:28-ին Արագածոտնի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Աշտարակ-Օհանավան...
Աղբյուր` Panorama.am
16:59
2024 թ.-ին մեկնարկած թանկացումներն ավելի մեծ թափով կշարունակվեն 2025 թ.-ին
Չկարողանալավ տնտեսության մեջ իրական աճ ապահովել՝ Հայաստանի կառավարությունը որդեգրել է ծառայությունների, գների թանկացման և հարկերի բարձրացման...
Աղբյուր` Panorama.am
16:37
Սիսիան-Կապան ավտոճանապարհին ավտոցիստեռնը բախվել է բետոնե արգելապատնեշին, վնասել ջրագիծը և հայտնվել Որոտան գետում
Նոյեմբերի 22-ին, ժամը 11:10-ին Սյունիքի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Շամբի ՀԷԿ-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
16:37
Նոր կառուցվող էլիտար շենքի շինհրապարակում բետոնախառնիչը կողաշրջվել է. Կա վիրավոր
Այսօր՝ նոյեմբերի 22-ին, արտակարգ դեպք է տեղի ունեցել Երևանում: Shamshyan.com-ը հայտնում է, որ ժամը 12:40-ի սահմաններում Արշակունյաց 23/7...
Աղբյուր` Panorama.am
16:30
Հոկտեմբեր ամսվա տաք մեկնարկը և ցրտաշունչ ավարտը
Օդի միջին ամսական ջերմաստիճանը Հայաստանում կազմել է 7․1°C
Աղբյուր` Panorama.am
16:25
Հայաստանի հավաքականն Ազգերի լիգայի փլեյ-օֆֆում կխաղա Վրաստանի հետ
Նոյեմբերի 22-ին ՈւԵՖԱ-ի շտաբ-բնակարանում՝ շվեյցարական Նիոն քաղաքում, կայացել է ՈՒԵՖԱ Ազգերի լիգայի B/C լիգաների փլեյ-օֆֆի վիճակահանությունը։...
Աղբյուր` Panorama.am
16:11
Մարությանը համաձայնեց բանավիճել Տիգրան Ավինյանի հետ
«Սիրելի հայրենակիցներ, Ընդունում ենք Factor TV-ի առաջարկը՝ բանավեճ անցկացնել Տիգրան Ավինյանի հետ՝ իշխանության բերած տրանսպորտի թանկացման...
Աղբյուր` Panorama.am
15:41
Ալեն Սիմոնյանը Վիետնամից լուսանկար է հրապարակել ընդդիմադիր պատգամավորի հետ
Ալեն Սիմոնյանի գլխավորած պատվիրակությունը պաշտոնական այցով Վիետնամում է։ Ալեն Սիմոնյանն ինսթագրամի սթորի բաժնում ակտիվորեն լուսակարներ է...
Աղբյուր` Panorama.am
15:35
Հայաստանում ալկոհոլից կախվածությամբ հաշվառված է 6312 անձ. ԱՆ
Ալկոհոլը հոգեակտիվ, տոքսիկ նյութ է և կարող է կախվածություն առաջացնել։  Այն խաթարում է կենտրոնական նյարդային համակարգի աշխատանքը՝ մեծացնելով...
Աղբյուր` Panorama.am
15:24
«Արտաշատ» ԲԿ-ում կրքերը չեն հանդարտվում. կլինի վարչական հատվածի փոփոխություն
«Արտաշատ» ԲԿ-ում կրքերը չեն հանդարտվում։ Այսօր կենտրոն է շտապել առողջապահության նախարարի պաշտոնը զբաղեցնող Անահիտ ավանեսյանը։...
Աղբյուր` Panorama.am
15:17
Սանիտարահիգիենիկ նորմերի կոպիտ խախտումներ հանրային սննդի կետում
Սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի ղեկավարի որոշմամբ կասեցվել է անհատ ձեռնարկատեր Լուսիկ Կարապետյանին պատկանող հանրային սննդի օբյեկտի...
Աղբյուր` Panorama.am
14:37
Վանաձոր-Դիլիջան ճանապարհին բեռնատար է այրվել
Լոռու մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն նոյեմբերի 22-ին, ժամը 11:28-ին ահազանգ է ստացվել, որ Վանաձոր-Դիլիջան...
Աղբյուր` Panorama.am
14:27
Արմենուհի Հարությունյանն ազատվել է փոխնախարարի պաշտոնից
Նիկոլ Փաշինյանի որոշմամբ, արդարադատության նախարարի տեղակալի ժամանակավոր պաշտոնակատար Արմենուհի Հարությունյանն ազատել է զբաղեցրած պաշտոնից:...
Աղբյուր` Panorama.am
14:10
Հայրենի՞ք, հա՞յ, մարդկային կյա՞նք... դուք տենց բաներ չեք լսել. Մամիջանյանը՝ ՔՊ-ին
«Սպասում եք անցած անգամվա նման կես տարի տանջեք մարդկանց Բաքվի բանտում ու ընտրություններից մի քանի շաբաթ առաջ գերիների առողջության գնով մի երկու ձայն ավել պոկեք»
Աղբյուր` Panorama.am
13:59
ԱԺ նախագահի հայտարարությունը՝ Նարեկ Զեյնալյանի հրաժարականի դիմումի մասին
ՀՀ ԱԺ նախագահը հայտարարություն է տարածել ԱԺ պատգամավոր Նարեկ Զեյնալյանի հրաժարականի դիմումի մասին։  ««Ազգային ժողովի...
Աղբյուր` Panorama.am
13:49
Ադրբեջանին և Թուրքիային անհրաժեշտ է, որ Փաշինյանի միջոցով Հայաստանը դառնա պանթյուքիզմի ֆուռերի համար «պռոխոդնոյ դվոր». Շարմազանով
«Նիկոլ Փաշինյանը Հայստանը տանում է դեպի վերջնական գահավիժման, Երրորդ հանրապետության դե ֆակտո և դե յուրե կործանում,  դեպի Հայաստանի...
Աղբյուր` Panorama.am
13:27
Գարիկ Սարգսյանը չի թույլատրում Վեդիում կազմակերպել «Կատարյալ ապուշը» ֆիլմի ցուցադրությունը. Տիգրան Նալչաջյան
Արդեն երկու անգամ Վեդու համայնքապետարանը թույլ չի տալիս քաղաքում ցուցադրել ռեժիսոր Տիգրան Նալչաջյանի «Կատարյալ ապուշը» ֆիլմը։...
Աղբյուր` Panorama.am
13:13
Կկատարվի քահանայական ձեռնադրություն
Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի տարբեր կառույցներում սպասավորող վեց սարկավագներ կարժանանան քահանայական օծման և ձեռնադրության
Աղբյուր` Panorama.am
13:07
Ջերմաստիճանը կնվազի 6-10 աստիճանով
Երևանում նոյեմբերի 22-ի ցերեկը, 23-24-ին, 27-ի ցերեկը սպասվում է առանց տեղումների եղանակ։ Նոյեմբերի 25-26-ին, 27-ի գիշերը սպասվում են...
Աղբյուր` Panorama.am
12:53
Ալեքսիս Օհանյանը ցուցադրել է գերհազվագյուտ հայկական մետաղադրամ
Ամերիակահայ գործարար, Reddit-ի հիմնադիր Ալեքսիս Օհանյանը X սոցիալական ցանցում (նախկինում՝ Twitter) ցուցադրել է Արտաշեսյանների տոհմից Մեծ Հայքի...
Աղբյուր` Panorama.am
12:33
Թափառող շների վրա կրակած տղամարդը ներկայացել է ոստիկանություն
Նոյեմբերի 10-ին հաղորդում էր ստացվել Համայնքային ոստիկանության Արթիկի բաժնում: Կենդանապաշտպանները հայտնել էին, որ նախորդ օրը Արթիկի Լմբատ-2...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Թալանում ու թալանում են , խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին
17:35 22/11/2024

Թալանում ու թալանում են , խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}