Ձեր վստահելի աղբյուրը

Որակ, մատչելիություն ու արդյունավետություն, սրանք այն առաջնահերթություններն են, որոնք տրվել են «ՀՀ կրթության մինչև 2030 թվականը զարգացման պետական ծրագրի» նախագծում։ Այսօր  այս մասին նախագծի վերաբերյալ ՀԿ-ների, հիմնադրամների ներկայացուցիչների ու փորձագետների հետ կազմակերպած հանրային քննարկումից առաջ լրագրողների հետ ճեպազրույցում  նշեց ՀՀ ԿԳ նախարարի տեղակալ Դավիթ Սահակյանը։

Նրա խոսքով՝ ծրագրում հիմնականում նախանշվում են այն անելիքները, որոնք պետությունն իր առջև դրել է իրականացնել կրթության ոլորտում։

Լրագրողները փոխնախարարից հետաքրքրվեցին, թե ինչպես է հնարավոր քիչ ֆինանսավորմամբ լավ կրթություն ունենալ։ Հիշեցնենք, որ 2018 թվականի բյուջեի նախագծով Կրթության և գիտության նախարարությանը նախատեսվում է հատկացնել 127 մլրդ դրամ, որը 0,6 մլրդ-ով պակաս է 2017-ին հատկացված ցուցանիշից։

«Անշուշտ, որքան գումարը շատ այնքան լավ։ Կրթությունն այն ոլորտն է, որտեղ վերին սահմանափակում ֆինանսների դնելն անհնար է։ Որքան գումար լինի, այդքան էլ կրթությունը կարող է իրագործել»,- պատասխանեց Դավիթ Սահակյանը։

Մեկ այլ դիտարկմանը, թե  արդյոք երկար ժամկետ չի վերցված ծրագրի համար՝ մինչև 2030 թվական, նա պատասխանեց. «Պայմանավորված է նրանով, որ  կան մի քանի գործընթացներ, որոնց փորձում ենք համահունչ գնալ, դա և կայուն զարգացման նպատակների չափանիշներն են, և կրթության  զարգացման միջազգային չափանիշները։ Բացի դրանից, երբ խոսում ենք կրթության մասին, անհնար է խոսել կարճ գործողություններով,  ընդհանրապես կրթությունը պլանավորում են առնվազն տասը տարով»։

Ժամկետի վերաբերյալ այլ տեսակետ ունի կրության փորձագետ Սերոբ Խաչատրյանը. «13 տարին մի քիչ երկար է վերցված։ Հասկանալի է, փորձել են ծրագիրը համադրել կայուն զարգացման նպատակների, ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի կրթության ծրագրի հետ, բայց ժամկետը շատ է։ Լավ կլիներ հինգ տարվա ծրագիր ունենալ, քանի որ հիմա այնքան արագ են փոփոխությունները,  որ կարծում եմ հինգ-վեց տարի հետո, ով որ լինի մեր կրթության նախարարը հաստատ փորձելու է փոխել, քանի որ իրավիճակն էապես փոխվելու է աշխարհում։  Բայց եթե երկարաժամկետ ծրագիր են վերցրել, ուրեմն այն պետք է շատ հավակնոտ լինի, քանի որ չես կարող այդքան տարվա համար գրել հասարակ, սովորական բաներ»։

Նրա խոսքով՝ ծրագիրը մի փոքր ավելի շատ բանաձևային է, գրված են լավ բաներ, բայց տրամաբանական խնդիր կա։

«Օրինակ՝ կուզեի, որ գրվեր, թե ինչ իրավիճակ է Հայաստանում, ինչ խնդիրներ ունենք, ինչ ենք ուզում ունենալ, և ինչ պետք է անենք, այդ ճանապարհն անցնելու համար։ Ծրագրում  չեմ տեսնում իրավիճակի նկարագրություն, այսինքն այս պահին որոնք  են կրթության խնդիրները, միանգամից սկսվում է ինչ ենք  ակնկալում, նպատակները, սկզբունքները։ Կուզեի՝ գործողությունների մասն ավելի սպեցիֆիկ լիներ, խուսափեինք բանաձևային մոտեցումներից,  քանի որ լուծում ենք Հայաստանի կրթության խնդիրները, ոչ թե ընդհանուր, մեր խնդիրները սպեցիֆիկ են, իսկ այս ծրագրում գործողությունները պետք է բխեն Հայաստանում տիրող իրավիճակից։ Խնդիրներից մեկն էլ այն է, որ Հայաստանի ուսուցիչները, դասախոսները, ես էլ որպես դասախոս, հոգնած ենք բարեփոխումներից, եթե այս ծրագրում գրում ենք, որ պետք է վերապատրաստենք ուսուցիչներին,  ապա հոգնած մարդուն որ վերապատրաստենք, ավելի կհոգնի։ Մեզ պետք են այլ տեսակի մոտեցումներ, կրեատիվ, ոչ ստանդարտ»,- մանրամասնեց Խաչատրյանը։

Փորձագետը նաև շեշտեց, որ այս ծրագրում պետք է  ոչ միայն գրվի թե ինչ ենք անելու, այլև ինչ չի կարելի անել. «Եթե ինչ-որ արատավոր երևույթներ շարունակվեն, արածի արդյունքն արդեն կկորչի։ Այսօր Հայաստանի դպրոցներում և բուհերում հաճախումների խնդիր կա, հատկապես ավագ դպրոցում ու մագիստրատուրայում սկսել են շատ վատ հաճախել դասերին, և այս համատեքստում որակի խնդիր լուծելն արդեն բավական դժվարանում է։ Ներդրումներ չկա կրթության ոլորտում, ինչպե՞ս են այդ որակն ապահովելու»։

Երևանի քաղաքապետարանի «Ելք» խմբակցության անդամ, կրթության փորձագետ Անահիտ Բախշյանն էլ քննարկման ժամանակ անդրադարձավ կրթության ֆինանսավորման հարցին, շեշտելով՝ ծրագրում ասված չէ, որ կրթության մասին օրենքով պահանջվում է կրթության ֆինանսավորումը տվյալ տարում նախորդ տարվանից չպակասեցնել։

«Կրթության զարգացման ծրագրի մեջ պետք է երևա, թե ինչպես ենք դպրոցի ինքնավարությունը և ինքնակառավարումը կազմակերպում, բարձրացնում։ Այնպես գրեք, որ ես վերցնեմ ու ասեմ՝ «մարզպետ խելոք մնա, քիթդ մի խոթիր դպրոցի գործերի մեջ»։ Քննադատական մտածողություն ոչ մի տեղ չկա այս ծրագրում»,- ասաց Բախշյանը։

«Օրրան» բարեգործական ՀԿ տնօրեն Արմենուհի Հովհաննիսյանն էլ հավելեց, որ ծրագրի վրա «ահռելի» աշխատանք է տարվել, բայց որոշ կարևոր հարցեր բացակայում են. «Տեղեր կան, որ ուղղակի սիրուն բառեր են օգտագործվում, բայց չի երևում ինչպես պետք է զարգացնել դպրոցում երեխայի ինքնուրույն մտածողությունը, վերլուծական միտքը»։

Հետաքրքիր է երևի նման քննարկումներ կազմակերպելը: Այնինչ դպրոցների իրական վիճակը սա է.