Մխիթարյան միաբանությունը պատմական արժեք է. Արա Թարվերդյան
Մխիթարյան միաբանության՝ Վենետիկի Սուրբ Ղազար կղզի մուտք գործելու 300-ամյակի առիթով դեկտեմբերի 8-ին Երևանում կազմակերպված գիտաժողովը համախմբել էր մոտ 50 պատվիրակների: ՊՈԱԿ տնօրեն Արա Թարվերդյանը լրագրողների հետ զրույցում նշեց, որ գիտաժողովն անմիջական կապ ունի հուշարձանների պահպանության հետ:
«Բոլորս գիտենք, որ հուշարձանները հանդիսանում են համազգային արժեք, և կապ չունի՝ հայկականություն խորհրդանշող հուշարձանն աշխարհի որ կողմում է գտնվում՝ լինի դա Ամերիկայում, Եվրոպայում, Ասիայում. եթե կա հայկականություն խորհրդանշող, Հայաստանը համաշխարհային գիտական, հոգևոր ասպարեզներում բրենդավորող հուշարձան, մենք պարտավոր ենք նրա հանրահռչակումն իրականացնել»,- ասաց նա: Թարվերդյանը նշեց, որ իրենք Մխիթարյան միաբանությունը դիտարկում են՝ և որպես հուշարձան, և որպես պատմական արժեք: Նրա խոսքով՝ միաբանության հետ համագործակցության հիմքերն առավել վաղ էին դրվել, սակայն այսօր համագործակցությանը տրվում է ավելի մեծ թափ՝ ազդակ, որպեսզի այն ավելի ուժեղանա:
Գիտաժողովին մասնակցում են բոլոր այն գիտնականները, որ երբևէ զբաղվել են կամ ներկայում զբաղվում են Մխիթարյանների կենսագրությամբ: Գիտաժողովը շարունակվելու է Զվարթնոց արգելոց-թանգարանի թանգարանի տարածքում կազմակերպվելիք ցուցահանդեսով, որտեղ ներկայացվելու են 300 տարիների ընթացքում Մխիթարյան միաբանության ձեռքբերումները:
Վենետիկի Մխիթարյան միաբանության ներկայացուցիչ Հայր Սերոբ վարդապետ Չամուռլյանի խոսքով՝ ոչ միայն Մխիթարյանների, այլև հայ իրականության մյուս մեծերին անդրադառնալն անհրաժեշտ է՝ նոր սերնդի մեջ ինքնագիտակցությունը բարձրացնելու համար։
«Մենք իրոք սովորական փոքր ազգ չենք, այսօր թվով փոքր կարող ենք համարվել, բայց մենք ժառանգել ենք այնպիսի մեծ ազգի հսկա տուրքը, որ պետք է գիտակցենք և այդ ուղղությամբ էլ աշխատենք՝ զարգացնելու և մենք մեզ գերազանցելու համար»,- ասաց նա:
Մխիթարյան միաբանության 300-ամյա գործունեությունն ամփոփելով՝ Հայր Սերոբ վարդապետ Չամուռլյանն առանձնացրեց թե հրատարակությունները, և թե դաստիարակչական մեծ գործունեությունը, սերունդների նկատմամբ աշխատանքը՝ միաժամանակ չառանձնացնելով որևէ կոնկրետ ձեռքբերում, քանի որ այդ կերպ կարժեզրկվեն մյուսները:
Խոսելով միաբանության հայապահպան գործունեության մասին՝ նա նշեց, որ պետք է դրա թանգարանային ձևակերպումից դուրս գալ:
«Պետք է ամբողջական հայը վերականգնվի և շարունակ վերարտադրվի ժողովուրդների մեջ, որովհետև իրոք մենք, որպես քաղաքակրթություն, բացահայտելու շատ բաներ ունենք ամբողջ աշխարհում: Բնականաբար, երիտասարդները գլխավոր հասցեատերերն են մեր աշխատանքների: Մենք, տեղ տալով նոր սերունդներին մեր որոշ համակարգերում, հույս ունենք նաև պատրաստել հաջորդ սերունդ, որովհետև մեզնով չէ, որ պիտի վերջանա»,- ասաց նա:
Միաբանության ներկայացուցչի խոսքով՝ հայրենիքի հետ կապերը միշտ պետք է սերտացնել, թե չէ դրանք կթուլանան և կանհետանան, հետևաբար միշտ և միշտ պետք է աշխատել այս ուղղությամբ:
Պատմական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ Արմեն Աբգարյանը գիտաժողովին ներկայացրել է զեկույց՝ «Ղևոնդ Ալիշանի գիտական ժառանգությունը» թեմայով: Նրա գնահատմամբ՝ Մխիթարյան միաբանությունը հայագիտական մտքի այն կաճառն է, որի ուսումնասիրությունները մինչև օրս և դեռ տասնամյակներ շարունակ պահպանելու են գիտական կշռույթը և արդիական են լինելու գրեթե բոլոր սերունդների համար:
«Ալիշանն առանձնահատուկ տեղ է զբաղեցնում հայագիտական մտքի ասպարեզում: Նա, երբևէ չլինելով Հայաստանում, ուսումնասիրողներին, առհասարակ հայ ժողովրդին հանձնել է փաստական նյութերի մի վիթխարի շրջանառություն, որոնք պահպանել են իրենց գիտական կշռույթը: Ալիշանի գործունեության սպեկտորը այնքան մեծ է, որ կարելի է անվերջ թվարկել: Նրա ուշադրության կենտրոնում է եղել նաև հայ գաղթականության կյանքը, չափազանց մեծ նշանակություն է ունեցել իր համար, թե ինչպես են հայերը գործունեություն ծավալել եվրոպական երկրներում»,- ասաց նա:
Աբգարյանի խոսքով՝ Ալիշանը ստեղծեց հայագիտական ուսումնասիրությունների՝ միանգամայն նոր ընթացք, և նրա ուսումնասիրությունները դեռ տասնամյակներ ու դարեր շարունակ արդիական են մնալու ուսումնասիրողների համար՝ անկախ ազգությունից: