Ձեր վստահելի աղբյուրը

Փարիզում իր հաղթական ելույթից հետո մեծանուն հայազգի շանսոնյե Շարլ Ազնավուրը սկսել է վերջին յոթ տարիներին իր առաջին ֆրանսիական շրջագայությունը: Փետրվարի 3-ին երգիչը կլինի Նանտում: Մշտապես լավ մարզավիճակում լինելով՝ նա վերջերս է հրատարակել «Պահպանեք կյանքը» հուշերի գիրքը և պատրաստում է երգերի նոր ալբոմ: Բարեհամբույր, սիրալիր՝ նա խոսում է այն մասնագիտությունից, որից երբեք չի հեռացել: Փարիզյան հյուրանոցում ֆրանսիական երգի վերջին հսկայի՝ 93-ամյա Ազնավուրի հետ կարճ հանդիպումից մի հատված է ներկայացրել «Լե Տելեգղամ» պարբերականը:

- Ի՞նչ ուժ է, ի՞նչ սուրբ կրակ է, որ ստիպում է Ձեզ՝ երգել բեմում:

- Ես ոչինչ չեմ կարող անել: Այս աշխատանքից բացի՝ ես ուրիշ ոչինչ չգիտեմ, չեմ էլ ուզում ուրիշ ոչինչ իմանալ: Սա իմ թթվածինն է, կամ, ինչպես կինս է ասում՝ իմ սիրուհին:

- Երբ երիտասարդ էիք, Դուք պատկերացնու՞մ էիք, որ նման փառքի կհասնեք: Հյուգոն գրում էր՝ փառքը վերջին աստղն է, հանդարտ ու մութ լուսին:

- Ոչ: Առաջին հերթին՝ քանի որ ես այդ մասին չէի երազում: Ես ուզում էի աշխատանք ստեղծել, որը երկար կապրի: Աշխատանքը, որը երկար է ձգվում, կատակերգուի աշխատանքն է: Դուք կարող եք սկսել որպես երեխա և ավարտել իբրև բարեպաշտ հայր: Իսկապես, մենք կարող ենք մի շրջանից մյուսին անցնել: Փառքի գաղափարը եկավ շատ ուշ, բայց դա նպատակակետ չէր, այլ՝ ընդամենը հանգուցալուծում:

- Դուք ասում եք՝ երգը նախևառաջ տեքստն է: Բայց և երաժշտությունը, որ համահունչ է այդ տեքստին, այնպես չէ՞:

- Երաժշտությունը հետո է գալիս: Նախապես տեքստն է: Կոմպոզիտորը պետք է հարմարվի իմ տեքստի երկարությանը, և երաժշտությունը բնական ձևով միաձուլվում է տեքստին: Եթե տեքստը շատ երկար է, այն չի աշխատում:

- Ինչպես Սերժ Գինսբուրը, Դուք է՞լ եք երգը համարում երկրորդական արվեստ:

- Ամենևին ոչ: Ես համաձայն չեմ այդ մտքի հետ: Երգը տարածված արվեստ է, որը հասնում է աշխարհի խորքերը, մենք դա չենք կարող կոչել երկրորդ աստիճանի արվեստ: Երգը ունիվերսալ արվեստ է: Մենք ծնվում ենք երգի հետ, մահանում ենք երգով կամ հուղարկավորությամբ (ծիծաղում է): Երգը ուղեկցում է մեզ ողջ կյանքում՝ օրորոցային, մանկական երգեր, քայլերթ, ամուսնություն, հնարավոր է նաև՝ ամուսնալուծություն, գոհաբանության երգ:

- Եթե կա ֆրանսիական երգի միայն մեկ հսկա, ապա դա Դուք եք: Ծանր չէ՞ այդ բեռը կրելը:

- Ես վերջին հսկան չեմ: Մյուս կողմից՝ ես, ինչ խոսք, ֆրանսիական երգի առաջին դասականն եմ: Իմ կարծիքով՝ ես դարձել եմ դասական նաև իմ գրելով: Ես կարդացել եմ շատ դասական գրողների՝ Լա-Ֆոնտենից մինչև Վիկտոր Հյուգո, Մոլյերից Սաշա Գիտրի: Եվ, իհարկե, ռուս գրողները՝ Տոլստոյը, Դոստոևսկին: Նրանք հարստացրել են ինձ:

- Դուք կատակերգու՞ եք, ով երգում է:

- Այո, իմ՝ իբրև կատակերգուի աշխատանքը, բնական է, ստիպում է ինձ կերպարանափոխվել, խաղալ, որպեսզի իմ երգերը ժեստերի և դիմախաղի շնորհիվ կենդանություն ստանան:

- Ձեր հուշագրությունում Դուք բացահայտում եք Ձեր գրական ճաշակը: Կցանկանայի՞ք լինել հաջողակ գրող:

- Այո, ինձ դա դուր կգար: Ես հասկացա, որ կանեի ավելի քիչ, քան երգի դեպքում: Գիրք գրելը դժվար և մեկուսի գործընթաց է, որտեղ երևակայությունը վերածվում է պատմության կառուցման և բնավորության կերտման: Դուք պետք է պատմության տեսլականը ունենաք: Երգի համար ինձ ոգեշնչում է կյանքը, առօրյան, և ես աշխատում եմ միայն մեկ կերպարի՝ իմ կերպարի վրա: Ես սա հասկացա՝ սցենար գրելիս, երբ պետք էր ապահովել սյուժեի շարունակականությունը: Երբ Ժիլբեր Բեկոն ինձ խնդրեց օպերա գրել, ես նրան ասացի, որ ինձ օպերա գրելուն ունակ չեմ համարում: Այսօր ես կկարողանայի գրել:

- Ձեր գրքի բոլոր էջերում Դուք արժանին եք մատուցում սիրելի արտիստներին, ադ թվում՝ Ջոննիին, ում անվանում եք՝ «լեգենդ»՝ իր «կապտուկներով»: Ի՞նչ կերպ եք Դուք «պահում» նրանց, ովքեր Ձեզ այդքան շատ են սիրում:

- Ինձ համար նա միշտ երեխա է: Ես նրան գիտեի, երբ նա 17 տարեկան էր: Հետաքրքիր է, որ Ժան Գաբենը նույն կերպ է անվանում Ալեն Դելոնին: Նա ինձանից խորհուրդ չէր հարցնում, բայց ես, ամեն դեպքում, որոշ խորհուրդներ տվել եմ նրան: Մասնավորապես՝ ռազմական ծառայություն իրականացնել և գտնել երգեր, որոնք նախատեսված են ոչ միայն երիտասարդության համար: Այդ պատճառով ես գրեցի «Retiens la nuit» («Պահիր գիշերը»), որն ընդլայնեց նրա լսարանը: Նա վիրավորված էր մամուլից, ինչպես ես, Բելմոնդոն և ուրիշներ: Այդ վատ արձագանքներն ինձ ուժեղացրին: Դա անցյալում է:

- Ի՞նչն է Ձեզ դուր գալիս կամ ի՞նչը դուր չի գալիս մեր օրերում:

- Օ, ես այնքան բանից եմ դժգոհ: Ես երգ եմ գրել այդ մասին, որը կձայնագրեմ իմ հաջորդ ալբոմի համար: Այն կոչվում է՝ «Մենք Ժամանակ ենք ապրում»: Ես նշում եմ բռնությունները, մարդկային արժեքների կորուստը, ամեն ինչի վաճառքը, սոցիալական ցանցերի վախկոտությունը, որտեղ կարելի է թաքնվել և ամբողջ աշխարհի մասին վատ խոսել: Էլ չասած շատ գռեհիկ, սակայն լավ գովազդվող հեռուստաշոուների մասին:

- Բոբ Դիլանը, ով հիացած է Ձեզանով, Նոբելյան մրցանակ է ստացել: Դուք նախանձու՞մ եք:

- Ոչ, ես երջանիկ եմ նրա համար: Ինձ դա պետք չէ: Ես տանն արդեն ունեմ Նոբելյան մրցանակ. Դա իմ կինն է: Նա շվեդուհի է: