Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հայաստանյան լրատվամիջոցների համար 2017 թվականը լարված և բարդ ժամանակահատված էր՝ պայմանավորված ՀՀ Ազգային ժողովի, Երևանի ավագանու և տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրություններով։ Հունվարի 19-ին «Խոսքի ազատության զարգացման և լրագրողների ու լրատվամիջոցների իրավունքների պաշտպանության խնդիրները Հայաստանում» զեկույցի ներկայացմանը այս մասին նշեց Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեի նախագահ Աշոտ Մելիքյանը:

Նրա խոսքով՝ այսպիսի ժամանակաշրջաններում սովորաբար թեժանում է ներքաղաքական պայքարը, ինչը զուգորդվում է նաեւ ԶԼՄ-ների ներկայացուցիչների նկատմամբ բռնությունների ու տարատեսակ ճնշումների ավելացմամբ:
Խորհրդարանական ընտրությունների քարոզարշավը ներառող շրջանում ԽԱՊԿ-ն արձանագրել է լրագրողների նկատմամբ  ֆիզիկական բռնության 3 և խոչընդոտումների 6 դեպք։ Բուն ընտրությունների օրը՝ ապրիլի 2-ին, արձանագրվեց լրագրողների նկատմամբ ֆիզիկական բռնության 2, մասնագիտական աշխատանքը խոչընդոտելու 8 դեպք։ Մայիսի 14-ին կայացած Երևանի ավագանու ընտրությունների ընթացքում գրանցվել է ֆիզիկական բռնության 2, տարատեսակ խոչընդոտումների 5 դեպք։ Լրագրողների իրավունքների եւս 3 խախտում (մեկ բռնություն եւ երկու խոչընդոտում) տեղի է ունեցել քվեարկությանը նախորդող քարոզարշավի ժամանակաշրջանում։

Հայաստանյան մի շարք լրագրողական կազմակերպություններ, ԽԱՊԿ-ի նախաձեռնությամբ, հանդես են եկել հայտարարություններով՝ դատապարտելով ընտրությունները լուսաբանող ԶԼՄ-ների աշխատակիցների նկատմամբ բռնությունները և պահանջելով պատասխանատվության ենթարկել մեղավորներին:

ԱԺ և Երևանի ավագանու ընտրությունների, դրանց նախորդող քարոզարշավների ընթացքում արձանագրված բռնությունների ու  խոչընդոտումների 29 դեպքից միայն 7-ի առնչությամբ է քրեական գործ հարուցվել, որոնցից 5-ը կարճվել է «հանցակազմի բացակայության» ձևական հիմնավորմամբ, և միայն 2-ն է հասել դատարան։

Ըստ զեկույցի՝ լրագրողների դեմ լայնածավալ բռնություններին վերաբերող երկու քրեական գործերի՝ 2015 թ. հունիսի 23-ին Երեւանի Բաղրամյան պողոտայում (#ElectricYerevan), 2016թ. հուլիսի 29- լույս 30-ին մայրաքաղաքի Խորենացի փողոցում և Սարի թաղում տեղի ունեցած իրադարձություններով հարուցված գործերի շրջանակներում ներկայացված մեղադրանքների քանակը (համապատասխանաբար՝ 4 և 9) վկայում է, որ ձեռնարկված միջոցները ամենևին համարժեք չեն այդ օրերին ԶԼՄ-ների ներկայացուցիչների նկատմամբ բռնությունների ծավալներին։

Միջազգային ատյանները՝ Եվրոպական դատարանը և ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների կոմիտեն ընդունել և գրանցել են #ElectricYerevan-ի գործով տուժող ճանաչված երեք լրագրողների (համապատասխանաբար՝ «Lragir.am»-ի թղթակից Թեհմինե Ենոքյանի, ինչպես նաեւ «iLur.am»-ի թղթակից Հակոբ Կարապետյանի ու ազատ ֆոտոլրագրող Գևորգ Ղազարյանի) գանգատները՝ հիմնավոր համարելով նախաքննության անարդյունավետության վերաբերյալ նրանց փաստարկները։ ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների կոմիտեն արդեն կոմունիկացրել է, այսինքն՝ շրջանառության մեջ է դրել երկու հայ լրագրողների բողոքները։

Լրատվամիջոցների ներկայացուցիչների նկատմամբ ուժ կիրառելու և մասնագիտական գործունեության խոչընդոտման փաստեր են գրանցվել նաև տարվա համեմատաբար հանդարտ ժամանակահատվածներում։ Ընդհանուր առմամբ 2017 թվականին ԽԱՊԿ-ն արձանագրել է լրագրողների նկատմամբ ֆիզիկական բռնությունների 11, ԶԼՄ-ների եւ դրանց աշխատակիցների դեմ տարատեսակ ճնշումների 113 դեպք, տեղեկություններ ստանալու ու տարածելու իրավունքի 62 խախտում։