Ձեր վստահելի աղբյուրը

Եվրոպայի խորհդում նախօրեին տեղի ունեցած իրադարձությունները հիշեցնում են սպորտային լեզվով ասած տեխնիկական նոկաուտ, երբ մրացվարը կամ ռինգի բժիշկը որոշում է, որ սպորտսմեններից մեկը ստացված վնասվածքների կամ մի քանի ծանր հարավածներից հետո ի վիճակի չէ շարունակել պայքարը։ Կարող ենք պնդել, որ Եվրոպայի խորհրդի շրջանակներում Ադրբեջանը տեխնիկական նոկաուտի է ենթարկվել և դուրս է մնացել երկրում ժողովրդավարության, մարդու իրավունքների և իրավունքի գերակայության հաստատման մրցապայքարից։

2001թ. հունվարին Հայաստանը և Ադրբեջանը միասին դարձան եվրոպական այս հեղինակավոր կառույցի անդամ, և անցած ամբողջ տարիների ընթացքում Եվրոպայի խորհուրդը՝ մասնավորապես ԵԽ խորհդարանական վեհաժողովը, դարձան հայ-ադրբեջանական մրցապայքարի հերթական թատերաբեմը։ Եվ ի՞նչ եղավ այդ 17 տարիների ընթացքում։

Նախորդ օրը ԵԽ կատարած այցելության շրջանակում Նախագահ Սարգսյանը ամփոփեց Հայաստանի անցած ուղին և ԵԽԽՎ ամբիոնից հայտարարեց, որ «մենք կատարել ենք Եվրոպայի խորհրդի առջև ստանձնած՝ Հայաստանի ժողովրդավարացման հիմնական հանձնառությունները»։ Նախագահ Սարգսյանի հետ հանիդպումներում ԵԽ ղեկավարները շռայլորեն գովասանքներ էին հնչեցնում Հայաստանի վերաբերյալ և մատնանշում ձեռք բերված առաջընթացը։

Իսկ նույն ժամանակ Ադրբեջանը ստանում էր եվրոպական գործընկերների խիստ քննադատության հերթական չափաբաժինը՝ հարևան երկրից առևանգված լրագրողին ազատազրկելու համար։ Զուգահեռաբար ԵԽ նախարարների կոմիտեում լրջորեն քննարկվում է կազմակերպությունում Ադրբեջանի անդամակցության դադարեցման հնարավորությունը՝ ՄԻԵԴ վճռի չկատարման և ժողովրդավարական հետընթացի հիմքով։

Չթվա, թե hայաստանյան ժողովրդավարությունը անթերի վիճակում է և այլևս անելիք չկա։ Ընդհակառակը, դեռ բավական ճանապարհ ունենք անցնելու հասուն ժողովրդավարական ինստիտուտներ ունենալու և դրանց արդյունավետ գործունեությունն ապահովելու ուղղությամբ։ Խնդիրը դինամիկան է, առաջընթացի տեմպերը և  զարգացման տեսլականը։

Թեև ժողովրդավարական զարգացման առումով Ադրբեջանը Հայաստանի համար երբեք էլ չափանիշ չի եղել, բայց հանգամանքների բերումով, մասնավորապես ԼՂ հակամարտության հետ կապված, այս երկու պետությունները ԵԽ-ում դրվում էին մի զամբյուղի մեջ։ Այսօր կարող ենք փաստել, որ իրողությունն այլևս փոխվել է․ Ադրբեջանը հետ է մնացել տարածաշրջանի երկրներից, ավելին, դուրս է մնացել ժողովրդավարական շրջանակներից։

Ադրբեջանն ընկալվում է որպես ավտորիտար, կլանային կառավարմամբ երկիր, որն իր ռազմատենչ ու ագրեսիվ քաղաքականությամբ, մարդու իրավունքների շարունակական ոտնահարմամբ, կեղտոտ լոբբիստական գործունեությամբ վտանգում է ամբողջ ԵԽ իրավական համակարգը։ Այս մասին բաց տեքստով խոսեց նաև Հայաստանի Նախագահը ԵԽԽՎ-ում ունեցած իր ելույթում։ Խոսելով ԼՂ հակամարտության մասին՝ նախագահը լսարանին ի ցույց դրեց սեփական իրավունքների համար պայքարող Արցախի ժողովրդի և բռնապետական Ադրբեջանի անհամատեղությունը։ 

Հայաստանի նախագահը խոսեց նաև Եվրոպայի խորհրդի կարևորության, դրա բարեփոխումների և նոր լիցք հաղորդելու մասին՝ արտահայտելով Հայաստանի աջակցությունը Եվրոպայի խորհրդի անդամ պետությունների ղեկավարների 4-րդ գագաթնաժողովը գումարելու գաղափարին։ ԵԽ-ում առկա ներքին ճգնաժամի ֆոնի վրա նման սատարող հայտարարությունները կենսական նշանակություն ունեն կառույցի արդյունավետ գործունեությունն ապահովելու համար։

Մյուս կարևոր շեշտադրումը, որ ԵԽԽՎ-ում կատարեց նախագահ Սարգսյանը, այն էր, որ Հայաստանն ապացուցեց, որ ի զորու է համատեղելու տարբեր ինտեգրացիոն կառույցներում իր ներգրավումը և նույնիսկ դառնալու համագործակցության օրինակելի մոդել։ Հստակ պատասխան տրվեց նաև հայ-թուրքական հարաբերությունների հեռանկարին առնչվող հարցին։

Եվ այդ ամենի ֆոնին լուսանցքում հայտնված Ադրբեջանի պատվիրակությանն այլ բան չէր մնում քան դիմել ցածր քարոզչական հնարքի։ Բայց դա էլ չօգնեց։ Տեխնիկական նոկաուտից առաջ վերջին հարվածը թերևս Ադրբեջանը ստացավ, երբ ԵԽԽՎ-ում այդ երկրի պատվիրակության ղեկավարի հնչեցրած հարցին ի պատասխան արժանացավ Նախագահ Սարգսյանի կտրուկ հակադարձմանը կապված ադրբեջանական պրոպագանդայի ամենատարածված թեզերից երկուսին՝ Խոջալուի դեպքերին և Հայաստանի կողմից ՄԱԿ-ի ԱԽ 1993թ․-ի բանաձևերի չկատարմանը։

Այսպիսով՝ հուսանք, որ Ադրբեջանն այլևս չի կարողանա Հայաստանին խանգարել ժողովրդվարացման գործընթացին, և մեր համար զարգացման չափանիշ կլինեն ժողովրդավարության տեսակետից ավելի «ծանրաքաշ» երկրները։