Հռոմի պապի և Թուրքիայի նախագահի փոխանակած նվերներն ու դրանց խորհուրդը
Փետրվարի 5-ին Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը Վատիկանում հանդիպեց Հռոմի պապ Ֆրանցիսկոս 1-ի հետ։ 2014թ. Ֆրանսիցսկոսի 1-ի՝ Թուրքիա կատարած այցելությունից հետո սա պատասխան այցն էր. Թուրքիայի նախագահի առաջին այցելությունը Վատիկան վերջին 60 տարիների ընթացքում։
Առաքելական պալատում 50 րոպե տևած առանձնազրույցում կողմերը քննարկել են Սիրիայի իրավիճակը, Մերձավոր Արևելքի փախստականների խնդիրը, պայքարը ահաբեկչության և իսլամաֆոբիայի դեմ։ Միակ հարցը, որի շուրջ Հռոմի պապը և Թուրքիայի նախագահն ամբողջությամբ համակարծիք էին՝ Երուսաղեմի կարգավիճակն էր։ Երկուսն էլ դեմ են ԱՄՆ նախագահի կողմից այն Իսրայելի մայրաքաղաք ճանաչելուն։ Շատ այլ հարցերում Սուրբ Պետրոսի տեղապահը և օսմանյան սուլթանի ժառանգորդը հակասող տեսակետներ ունեն, դրանց թվում է նաև Հայոց ցեղասպանություն խնդիրը։
Հիշենք, որ 2015թ. ապրիլի 12-ին Վատիկանի Սուրբ Պետրոսի տաճարում Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի առիթով Ֆրանցիսկոս պապը մատուցեց Սուրբ պատարագ և իր ելույթում նշեց, որ հայերին պատահած ողբերգությունը 20-րդ դարի առաջին ցեղասպանությունն էր՝ դառնալով Հռոմի առաջին պապը, որն օգտագործում է «ցեղասպանություն» բառը: Ի պատասխան, Թուրքիան մոտ 10 ամիս դեսպան չունեցավ Մայր Աթոռում։ 2016թ.-ին Հայաստան կատարած այցելության շրջանակներում նա եղավ նաև Ծիծեռնակաբերդում՝ հարգանքի տուրք մատուցելով Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին։
Վատիկան կատարած այցին նախագահ Էրդողանին կնոջից բացի ուղեկցում էր բավական պատկառելի պատվիրակություն, ներառյալ արտաքին գործերի, էկոնոմիկայի, պաշտպանության, ԵՄ հարցերով և էներգետիկայի նախարարները։ Կաթոլիկ եկեղեցու ղեկավարներից բացի նախատեսված էին նաև երկկողմ հանդիպումների Իտալիայի ղեկավարության հետ։
Բավականին հետաքրքրական ու խորհրդանշական էին Հռոմի պապի և Թուրքիայի նախագահի փոխանակած նվերները։ Էրդողանը կաթոլիկ քահանայապետին նվիրել էր Իզնիկի խեցեգործության 24 կտորանոց մինիատյուր, որը պատրաստվել էր օսմանյան սուլթան Սուլեյման 1-ին Փառահեղի դարաշրջանում հայտնի կերամիկական տեխնոլոգիաներով։ Ֆրանցիսկ 1-ինը նվեր ստացավ նաև միջնադարյան պոետ Ռումիի պոեմների հատորյակը՝ իտալերեն և անգլերեն թարգմանությամբ։
Հիշենք, որ սուլթան Սուլեյմանը օսմանյան ամենահայտնի և ամենահզոր ինքնակալներից մեկն էր, որի գահակալության ընթացքում կայսրությունը ապրում էր փառահեղ օրեր։ Սուլեյմանը գահակալել է 16-րդ դարում և պատմության մեջ մտել է բազմաթիվ նվաճումներով։ Նա շատ մոտ էր 1529թ․ Վիեննան գրավելուն, ինչը կփոխեր եվրոպական պատմության ընթացքը։ Ի թիվս այլի՝ Սուլեյմանը գրավել էր քրիստոնեության պատվար Բելգրադը, Հռոդոսը, հունգարական թագավորության մեծ մասը և մանրամասնորեն ծրագրել էր Հռոմի վրա հարձակումը։
Այս ռազմատենչ ֆոնին խիստ հակադրվում է Ֆրանցիսկոս 1-ինի նվերը։ Նա Թուրքիայի նախագահին նվիրեց բրոնզե մեդալիոն, որի վրա պատկերված է աշխարհը գրկած հրեշտակ, ով կռվում է վիշապի հետ։ «Սա խաղաղության հրեշտակն է, ով խեղդում է պատերազմի դեմոնին»,- ասել է Պապը նախագահ Էրդողանին։
Ակնարկն ավելի քան թափանցիկ էր Թուրքիայի ղեկավարին, ում զորքերը ներկայումս Սիրիայի Աֆրին նահանգում քրդերի դեմ ռազմական գործողություններ են իրականացնում, որոնք զուգորդվում են մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումներով։
Դե ինչ, բավականին խորհրդանշական նվերներ, որոնք բացահայտում են նվիրատուների իրական նպատակները և գործունեության մեթոդները։ Մնում է միայն հուսալ, որ Հռոմի պապի հետ հանդիպումից հետո նախագահ Էրդողանը կվերաիմաստավորի իր գործունեությունը և եթե կուզենա իր նպաստը բերել տարածաշրջանին, Սուրբ Պետրոսի խոսքերով ասած՝ «թող հեռանա չարից ու բարին գործի, թող խաղաղություն փնտրի ու հետամուտ լինի դրան» (Պետրոս 3։11)։
Լրահոս
Տեսանյութեր
Հայաստանի ու հայ ժողովրդի շահերը պաշտպանող իշխանություն գոյություն չունի. Բագրատ Սրբազան
